Wp/rki/နယူတန်ဧ ရွေ့လျားမှုဆိုင်ရာနိယာမ

မူရင်း လက်တင်ဘာသာဖြင့်ရီးသားထားရေ နယူတန်ဧ ပထမနန့်ဒုတိယ နိယာမတိ စာအုပ် ၁၆၈၇ Principia Mathematica။

ကမ္ဘာကျော် ရူပဗေဒပညာသျှင် အိုင်ဆက် နယူတန် မှ ရွေ့လျားမှု ဆိုင်ရာ နိယာမ ၃ ခုကို ထုတ်ဖော်ခရေ။ အရာဝတ္ထုရို့ဧ ရွေ့လျားမှုရို့ရေ ယေဘုယျအားဖြင့် ထိုနိယာမတိကို လိုက်နာကတ်ရေ။ နယူတန်ဧ နိယာမ ၃ ခုမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ရေ။

နယူတန်ဧ ရွေ့လျားမှုဆိုင်ရာ ပထမနိယာမ

နယူတန်ဧ ရွေ့လျားမှုဆိုင်ရာ ပထမ နိယာမတွင် "အကယ်ပနာ ပြင်ပမှ အားသက်ရောက်မှု မဟိပါက ရပ်နီရေ အရာဝတ္ထုရို့ရေ ရပ်မြဲရပ်နေပနာ ရွေ့လျားနီရေ အရာဝတ္ထုရို့ရေ ရွေ့လျားမြဲ ရွေ့လျားနီဖို့" ဟု ဆိုရေ။ သင်္ချာနည်းဖြင့် ဖော်ပြရပါက အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ရေ။

$\sum \mathbf {F} =0\;\Leftrightarrow \;{\frac {\mathrm {d} \mathbf {v} }{\mathrm {d} t}}=0.$

{{{1}}}

ရွေ့လျားနီရေ ယာဉ်တစ်စင်းရေ ပြင်ပမှ အားသက်ရောက်မှု မဟိပါက ဆက်လက်ပနာ ရွေ့လျားနီဖို့ ဖြစ်ရေ။ ယကေလည်းလည်း လက်တွိ့တွင် ယာဉ်အား ဆက်လက်ရွေ့လျားရန် အတွက် လောင်စာဆီ သို့မဟုတ် အခြား စွမ်းအင် တစ်မျိုးမျိုး အသုံးချရန် လိုအပ်ရေမှာ လမ်း၊ လီထု ၊ရေထု စရေရို့နန့် ယာဉ်ဧ ကြားတွင် ဟိရေ ပွတ်တိုက်အားကို ကျော်လွှားနိုင်ရန် ဖြစ်ရေ။ လီထုမဟိရေ အာကာသ အတွင်းတွင် ခရီးလားနီရေ ယာဉ်တိတွင် လီထုဧ ပွတ်တိုက်အား မဟိအနိန်နန့် ဆက်လက်ရွေ့လျားနေစေရန် စွမ်းအင် မလိုအပ်ပေ။ လမ်းကြောင်းပြောင်းရန် သို့မဟုတ် ရပ်တန့်ရန် အတွက်သာ စွမ်းအင် လိုအပ်ရေ။

နယူတန်ဧ ရွေ့လျားမှု ဆိုင်ရာ ဒုတိယနိယာမ

နယူတန်ဧ ရွေ့လျားမှုဆိုင်ရာ ဒုတိယ နိယာမတွင် "အရာဝတ္ထု တစ်ခုဧ အဟိန်ပြောင်းနှုန်း (acceleration) ရေ စုစုပေါင်း အားသက်ရောက်မှုနန့် တိုက်ရိုက်အချိုးကျပြီး ထိုအရာဝတ္ထုဧ ဒြပ်ထုနန့် ပြောင်းပြန် အချိုးကျရေ။" ဟု ဆိုထားရေ။

$\mathbf {F} ={\frac {\mathrm {d} \mathbf {p} }{\mathrm {d} t}}={\frac {\mathrm {d} (m\mathbf {v} )}{\mathrm {d} t}}.$

ခေတ်ပေါ်မော်တော်ယာဉ်တိဧ ကိုယ်ထည်တွင် ပါးလျရေ သတ္တုကို အသုံးပြုပနာ ယာဉ်မတော်တဆ ဖြစ်ချိန်တွင် ယာဉ်ဧကိုယ်ထည်ကို တွန့်ခေါက်လားစေရန် ပြုလုပ်ထားခြင်းရေ နယူတန်ဧ ဒုတိယ နိယာမကို အသုံးချထားခြင်း ဖြစ်ရေ။ ညီမျှခြင်းအရ အဟိန်ပြောင်းနှုန်းရေ အားသက်ရောက်မှုနန့် အချိုးကျအနိန်နန့် ထိခိုက်မိချိန်အား ဆွဲဆန့်နိုင်ပါက အဟိန်ပြောင်းနှုန်း နည်းလားမည် ဖြစ်အနိန်နန့် ထိခိုက်မှုလည်း လျီာ့နည်းလားမည် ဖြစ်ရေ။

မြင်သာရေ ဥပမာ တစ်ခုမှာ တိုက်ပေါ်မှ ခုန်ချမည့်သူအား အောက်မှ ကယ်ဆယ်ရီးသမားတိက ပိုက်ကွန်ကဲ့သို့ရေ အရာဖြင့် ဖမ်းယူခြင်း ဖြစ်ရေ။ အမြင့်မှ ကျချိန်တွင် မြေပြင်ဖြင့် တိုက်ရိုက်ထိခိုက်ပါက အဟိန်ပြောင်းနှုန်း များပြားအနိန်နန့် ထိခိုက်မိသည့် အားလည်း တိမည် ဖြစ်ရေ။ ယကေလည်း ပိုက်ကွန် မွေ့ရာကဲ့သို့ရေ အရာဝတ္ထုတိဖြင့် ဖမ်းယူခြင်းဖြင့် အဟိန်ပြောင်းနှုန်းကို လီျှာ့ချပီးပြီး ထိခိုက်မိသည့်အားလည်း လျီာ့ကျလားမည် ဖြစ်ရေ။

နယူတန်ဧ ရွေ့လျားမှုဆိုင်ရာ တတိယနိယာမ

နယူတန်ဧ ရွေ့လျားမှုဆိုင်ရာ တတိယ နိယာမတွင် "အရာဝတ္ထုနှစ်ခုဧ သက်ရောက်မှုအားနန့် ပြန်လည်တွန်းကန်အား ရေ ညီမျှရေ" ဟု ဆိုထားရေ။

F_A = −F_B

ကန့်သတ်ချက်

နယူတန်ဧ ရွေ့လျားမှု ဆိုင်ရာ နိယာမတိရေ အရာဝတ္ထု အတော်တိတိတွင် အသုံးချနိုင်ကေလည်း အက်တမ်ထက် သေးငယ်ရေ အရာဝတ္ထုတိနန့် ကမ္ဘာမြေကဲ့သို အလွန်ထုထည်ကြီးမားရေ အရာဝတ္ထုတိတွင် အကန့်အသတ်ဖြင့်သာ အသုံးချနိုင်ရေ။