Wp/rki/ဒုတိယအာဘင်
ခရူးဆိတ်စစ်ပွဲတိ စတင်ဖြစ်ပွားအောင် လှုံဆော်သူ အဖြစ် ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး ဒုတိယအာဘင် (၁၀၄၂-၁၀၉၉)ကိုသမိုင်းတွင် မှတ်တမ်းတင်ခရေ။ မူဆလင်ရို့ လက်ထဲကျရောက်နေသည့် မြင့်မြတ်ရေမြေ ကိုခရစ်ယာန်ရို့လက်ထဲ ပြန်ရောက်အောင် တိုက်ယူရဖို့ ဆိုရေလှုံဆော်ဟောပြောမှုကို ဥရောပမှ နိုင်ငံခေါင်းဆောင်တိ တစ်စုတစ်ပေါင်းတည်းလိုက်နာကြရာမှ ထိုခရူးဆိတ်စစ်ပွဲတိ စတင်ဖြစ်ပွားရခြင်းဖြစ်ရေ။
နာမည်ရင်း အိုဒိုဒေလာဂေရိဖြစ်သည့် အာဘင်အား ပြင်သစ်နိုင်ငံ၊ဆတိလောင်ဆူလ်မန်းမြို့တွင် ၁၀၄၂ခန့်က ဖွားမြင်ရေ။ ပြင်သစ်သူကောင်းမျိုးမှ ဆင်းသက်လာသူဖြစ်ပြီး ငယ်စဉ်ကပင် ပညာကောင်းစွာသင်ခရရေ။ လူငယ်ဘဝမှာပင် ရိုမန်ကတ်တလစ် ဂိုဏ်းထောက်ဖြစ်ခပြီး အချိန်နန့်အမျှ ရာထူးတိုးကာ ၁၀၈၈တွင် ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီးအဖြစ် ရွီးချယ်ခံရရေ။
၁၀၉၆၊နိုဝင်ဘာ ၊၂၇ တွင် ပြင်သစ်နိုင်ငံ တလာမွန်မြို့တွင် ပရိသတ်ထောင်ရေင်းမက တက်ရောက်သည့် ခရစ်ယာန်စည်းဝေးပွဲကြီးပြုလုပ်ပြီး သမိုင်းတွင်ရစ်မည့် မိန့်ခွန်းကို ဟောပြောခရေ။ ထိုမိန့်ခွန်းဧ့ အကျိုးဆက်ကို နှစ်ပေါင်းရာနန့်ချီကာ ဥရောပတွင်သက်ရောက်ခရေ။ မိန့်ခွန်းဧ့ အကျဉ်းချုပ်သဘောမှာ ဆယ်ဂျူတာ့စ် တိက မြေမြတ်ကိုကျူးကျော်နီထိုင်ပြီး သာသနာကိုစော်ကားနေကြောင်း၊ခရစ်ယာန်ဘုရားဖူးတိကို နှောင့်ယှက်နေကြောင်း၊ ထိုအကြောင်းရို့ကြောင့် ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်နိုင်ငံတိအနိန်နန့် သာသနာ့ အကျိုးအတွက် ထိုမြင့်မြတ်ရေမြေကို ပြန်လည်ရဟိရီး အလို့ငှာ ဘာသာရီးစစ်ခင်းသင့်ကြောင်း ဖြင့်ဟောပြောခရေ။ ယကေလည်း ထိုမိန့်ခွန်းတွင် ဘာသာရီးကိုသာမက ထိုမြင့်မြတ်မြေမှာ မိမိရို့ ဥရောပကဲ့သို့ ပြည့်ကျပ်မနေပဲ ကောက်ပဲသီးနှံပေါတိကြောင်း မက်လုံးပီးဟောကြားခရေမျိုးလည်း ပါလီရေ။ နောက်ဆုံးပိတ် မိန့်ခွန်းဧ့နိဂုံးတွင်လည်း ခရူးဆိတ်စစ်ပွဲဆင်နွဲခြင်းဖြင့် အပြစ်မှ လွတ်ရန် အာပတ်ဖြေရေနန့် တတူတူပင်ဖြစ်ကြောင်း၊ ခရူးဆိတ်စစ်ပွဲဆင်နွဲသည့် တပ်သားတိအနိန်နန့် အပြစ်မှလွတ်နိုင်ကြောင်း ကြေညာခရေ။
ထိုကဲ့သို့ သာသနာဧ့အကျိုးမှသာ မဟုတ် ကိုယ်ကျိုးစီးပွားပါ အကျုံးဝင်အောင် ဟောပြောအနိန်နန့် မိန့်ခွန်းမဆုံးမှီကပင် “ဒါဘုရားသခင်ရဲ့အလိုတော်ဟေ့” ဟု် ဝိုင်းဝန်းအော်ဟစ် ထောက်ခံခကတ်ပြီး ထိုစကားရပ်မှာ ခရူးဆိတ်စစ်ပွဲတိတွင် ခရစ်ယာန်ရို့ဖက်မှကြွေးကြော်ရေ စစ်ချီသံဖြစ်လာတော့ရေ။ ထိုအစည်းအေဝးပြီးပနာတစ်လကျော်အကြာတွင်ပင် ပထမဆုံးရေ ခရူးဆိတ်တိုက်ပွဲအတွက် ဥရောပခရစ်ယာန်တပ်တိ စတင်စစ်ချီကြတော့ရေ။ သို့ဖြင့် ရာစုနှစ် နှစ်ခုနီးပါးကြာမြှင့်ပြီး စစ်ပွဲကြီး ၈ ကြိမ်နန့် စစ်ပွဲငယ်ပေါင်းမရေမတွက်နိုင်အောင် ဖြစ်ပွားခသည့် ခရူးဆိတ်စစ်ပွဲတိမှာ ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး ဒုတိယအာဘင်ဧ့ ဟောပြောမှုဖြင့် စတင်ခရေ။ ကောင်းကျိုးဖက်မှ ကြည့်ကေ ထိုစဉ်ကသီးခြားသဖွယ် နီထိုင်ခသည့် ဥရောပအနိန်နန့် ဘန်ဇန်တိုင်းအင်ပါယာ နန့် အရှေ့ဘက်မှ အစ္စလာမ်ရို့ဧ့ ယဉ်ကျေးမှုတိကို ထိတွေ့ခွင့်ရခရေ။ ထိုမှဥရောပ ယဉ်ကျေးမှုတစ်ဆင့် မြှင့်လာပြီးနောက် အသိအမြင်ပွင့်လင်းသည့် ရီနေးဆန့်ခေတ်ကို ရောက်ဟိလာခရရေ။
ထိုကဲ့သို့ လူတစ်ဦးတစ်ယောက်ဧ့ မိန့်ခွန်းစကားဖြင့် ဒေမျှကြာရှည်ပြင်းထန်ရေ တိုက်ပွဲမျိုးကိုတိုက်ခိုက်ရေမှာ သမိုင်းတွင် ဒီတစ်ကြိမ်သာဟိအနိန်နန့် အာဘင်ဧ့ဟောပြောမှုအရည်အချင်း၊ ဦးဆောင်မှုအရည်အချင်းကို သိမြင်နိုင်ရေ။ ထို့ပြင် ထိုကဲ့သို့ ဘာသာရီးအခြီပြုပြီး ကြီးမားကျယ်ပြန့်သည့် စစ်ပွဲမျိုးကို ဖန်တီးရန် ဦးဆောင်နိုင်ရေမှာလည်း အာဘင်ဧ့ ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး ရာထူးကို ပါးနပ်စွာအသုံးချနိုင်ရေကြောင့်လည်းဖြစ်ရေဟုလည်း ဆိုနိုင်ရေ။ ၁၀၉၉ မကွယ်လွန်မှီ ၂ပတ်အလိုက ဂျေရူးဆလမ်မြို့ကို သိမ်းပိုက်ပြီးကေလည်း ထိုအောင်ပွဲသတင်းကို အာဘင်ကြားမလားခရရှာပေ။
ရည်ညွှန်းကိုးကား[edit | edit source]
- ကျော်စွာ၁၀၀- ဒေါက်တာသန်းထွန်း