Wp/rki/ဒိုမီနို သက်ရောက်မှု
ဒိုမီနို သက်ရောက်မှု (သို့) ဆက်တိုက်ဆင့်ကဲဖြစ်ပွားခြင်း (အင်္ဂလိပ်: domino effect) ကို ချိတ်ဆက်တုံ့ပြန်ခြင်း (chain reaction) ဟုလည်း ခေါ်ဆိုကာ အနက်အဓိပ္ပာယ်မှာ ဖြစ်ပျက်မှုတစ်ခုက ဆင်တူရေ ဖြစ်ပျက်မှုအတွဲလိုက် (အစဉ်အတန်း) ကိုဖြစ်ပျက်စီလိုက်ရေအခါ တစ်စတစ်စတိုးပွားလာရေ သက်ရောက်မှု၊ အကျိုးတရားကို ဆိုလိုရေ။[1] ဒေဝေါဟာရကို လှုပ်ရှားမှုဆိုင်ရာ အကျိုးသက်ရောက်မှုအဖြစ် လူသိအများဆုံးဖြစ်ကာ ဒိုမီနိုအချပ်တိ (ဒိုးဇက်ချပ်) အတွဲလိုက် လဲကျခြင်းကို တူညီရေသဘောနန့်ညနှိုင်းယှဉ်စဉ်းစားထားရေ ဝေါဟာရအသုံးလည်းဖြစ်ရေ။ စံအားနန့် ချိတ်ဆက်ဆက်သွယ်နီရေ အတွဲလိုက်အဖြစ်အပျက်တိကို ရည်ညွှန်းရေဖြစ်ပြီးကေ ထိုအဖြစ်အပျက်တိ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပွားနီမှုကြားက အချိန်ကာလရေ တစ်နည်းအားနန့် တိုတောင်းရေဟု ဆိုရဖို့ဖြစ်ရေ။ ဒေဝေါဟာရကိုပင် တိုက်မိ/ဆောင့်မိခြင်း (တကယ့်)ဖြစ်ပျက်မှုအစဉ်အတန်းဟု တိုက်ရိုက်သုံးစွဲနိုင်ပြီးကေ တင်စားမှုအဖြစ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ငွေကြေး၊ နိုင်ငံရီးရာတိဧ ချိတ်ဆက်ဖြစ်ပျက်မှုဟူပနာလည်း သုံးစွဲနိုင်လီရေ။ တိုက်ရိုက်ဖြစ်စီ တင်စားနာဖြစ်စီ ကိစ္စနှစ်ခုစလုံး၌ "အဖြစ်အပျက်တစ်ခု ဖြစ်ဖို့မှာ မရှောင်လွဲနိုင်ဖြစ်ရေ (သို့) ဖြစ်တန်ခြီကကောင်းမြင့်မားရေ (စတင်ဖြစ်ခပြီ ဖြစ်ရေကြောင့်) ဟု သွယ်ဝိုက်ညွှန်းဆိုနိုင်ကာ ဆန့်ကျင်ဘက်အားနန့် "အဖြစ်အပျက်တစ်ခု ဖြစ်နိုင်မှုလုံးဝမဟိ (သို့) မဖြစ်မည့်အလားအလာ ကကောင်းမြင့်မားရေ။ (ဒိုမီနိုအချပ်မှာ ထောင်လျက်ဟိနီဆဲ)
အကျိုးသက်ရောက်မှုကို သရုပ်ဖော်ခြင်း
[edit | edit source]ဒိုမီနို ခေါ် ဒိုးဇက်ချပ်တိကို ဒေါင်လိုက်ထောင်ပနာ အကွာအဝီးတဖဲ့ချေနန့် အတန်းလိုက်ထောင်ထားနိုင်ရေ။ ပထမအချပ်ကို တွန်းလိုက်ပနာ လဲကျကေ နောက်တစ်ချပ်ကို တိုက်မိပြီးကေ ယင်းပိုင် ဆက်တိုက်ဆက်တိုက် အချပ်တိ လဲကျလားဖို့။ ယင့်ချင့်ကြောင့် ဒိုမီနိုချပ်တစ်ခုဧ လဲကျခြင်းရေ ၎င်းရှေ့တွင်ဟိရေ အချပ်က ဖြစ်စီလိုက်ရေသဘောဖြစ်ဧ ။ အစဉ်အတိုင်း အတွဲလိုက်လဲကျမှုဖြစ်စဉ်ဖြစ်ပွားတော့ရေ။ ဒေသက်ရောက်မှုအကျိုးရေ (အရာဝတ္ထု၊ ကိစ္စ၊ ဖြစ်ရပ်)အစဉ်အတန်းဧ ရှည်လျားခြင်း၊ မရှည်လျားခြင်းနန့် သက်ဆိုင်မှုမဟိပါ။ မူလတွင် ကကောင်းတည်ငြိမ်ရေအနီအထား (meta-stable) ၌ ထိုအချပ်တိဟိနီပနာ ဒေချိတ်ဆက်တုံ့ပြန်မှုတွင် ဒိုမီနိုချပ်တိ၌ အတည်စွမ်းအင် တည်ဟိနီရေ။ ဆိုလိုစွာကတော့ခါ ပထမအချပ်ကို တွန်းလှဲလိုက်ပါကေ ထိုလဲကျမှုက ဖြစ်စီ/ကူးပြောင်းလိုက်ရေ စွမ်းအင်ရေ နောက်ကပ်လျက်ဟိရေ ဒိုမီနိုချပ်ကို လဲကျစီရန်လိုအပ်ရေ စွမ်းအင်ထက်ပိုပနာ ကြီးမားရေ။ ဒေပိုင်ပင် ဆက်ကာဆက်ကာ ဖြစ်ပျက်ဧ ။
ဒေဒိုမီနိုသက်ရောက်မှုကို ရူးဘ်ဂိုးလ်ဘာ့ဂ်စက်၌ အသုံးချထားလီရေ။
ကိုးကား
[edit | edit source]- ↑ "domino effect". The Free Dictionary. Farlex, Inc. Retrieved 29 September 2014.