Wp/rki/ဒါဝင်ဧ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် သီအိုရီ
19 ရာစု အင်္ဂလိပ် သဘာဝပညာသျှင် Charles Darwin ရေ သဘာဝတရားကို နှစ် 20 ကျော် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လေ့လာခရေ။ တိရိစ္ဆာန်တိ ဖြန့်ဖြူးမှုနန့် သက်ဟိနန့် မျိုးသုဉ်းလားသည့် တိရစ္ဆာန်တိကြား ဆက်နွယ်မှုကို လေ့လာတွိ့ဟိချက်တိကို စုဆောင်းခပြီး နီာက်ဆုံးတွင် သက်ဟိသတ္တဝါတိရေ ၎င်းရို့ကြားတွင်သာမက လွန်ခရေနှစ်သန်းပေါင်းတိစွာက တည်ဟိခရေ အခြားမျိုးစိတ်တိနန့်လည်း အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ဆင်တူကြောင်း တွိ့ဟိခရေ။
Carles Darwin ရေ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီကို တည်ထောင်ရာတွင် ပံ့ပိုးကူညီမှုကြောင့် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဧဖခင်ဟု လူသိတိရေ။ အမျိုးမျိုးရေမျိုးစိတ်တိဖွဲ့စည်းခြင်းရေ သဘာဝလွန်ဖြစ်ရပ် သို့မဟုတ် အနန္တတန်ခိုးသျှင်ဧ လုပ်ရပ်ဖြစ်ရေဟု သူဧသီအိုရီက သမရိုးကျ ရှေးဟောင်းယုံကြည်ချက်အားလုံးကို ဖယ်ရှားရာတွင် အထောက်အကူဖြစ်စီခရေ။ ဒါဝင်ဧ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သဘာဝရွီးချယ်မှုသီအိုရီက မျိုးစိတ်သစ်တိဖွဲ့စည်းခြင်းနန့်ပတ်သက်၍ ပိုပြီးကေဆင်ခြင်တုံတရားဟိရေ သျှင်းလင်းချက်တစ်ခုပီးခရေ။ သဘာဝရွီးချယ်မှုအရ အမျိုးမျိုးရေမျိုးစိတ်တိရေ ပြောင်းလဲနီရေပတ်ဝန်းကျင်နန့် လိုက်လျောညီထွေဟိခြင်းကြောင့် မျိုးစိတ်တစ်ခုတည်းမှအစပြုပါရေ။
ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီ
[edit | edit source]ဒါဝင်ရေ သဘာဝရွီးချယ်မှုသီအိုရီနန့် ပတ်သက်၍ အောက်ပါ အယူအဆတိ ဟိခပါရေ။
မျိုးစိတ်တိရေ အချိန်နန့်အမျှ တိုးတက်ပြောင်းလဲနီပါရေ။ ပတ်ဝန်းကျင် ပြောင်းလဲလာရေနန့်အမျှ သက်ဟိတိဧ လိုအပ်ချက်တိလည်း ပြောင်းလဲလာပြီး ၎င်းရို့ရေ ပတ်ဝန်းကျင်အသစ်နန့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စီရေ။ သဘာဝလိုအပ်ချက်အရ အချိန်ကာလတစ်ခုနန့်အမျှ ပြောင်းလဲနီရေ ဒေဖြစ်စဉ်ကို လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စီခြင်းဟုခေါ်ရေ။
Darwin ဧသီအိုရီအရ သာလွန်ရေပြောင်းလဲမှုတိကိုသာ သဘာဝကျကျရွီးချယ်ပြီး ယုတ်ညံ့သူတိကို ဖယ်ရှားပစ်ရေ။ ယင်းချင့်ကြောင့်၊ လိုက်လျောညီထွေမှုအားလုံးရေ တိုးတက်ရေဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို အထောက်အကူမပြုပါ။ ဥပမာအားဖြင့်၊ အပူပိုင်းနိုင်ငံတိတွင် နီထိုင်သူတိရေ နီရောင်ခြည်ဒဏ်မှ ကာကွယ်ရန် ၎င်းရို့ဧ ခန္ဓာကိုယ်တွင် မီလန်နင် ပိုတိရေ။
သက်ဟိအားလုံးနီးပါးရေ အချို့ရေသက်ဟိတိနန့် တူညီရေမျိုးရိုးဟိကတ်ရေ။ Darwin ဧအဆိုအရ သက်ဟိအားလုံးတွင် တစ်ချိန်ချိန်တွင် ဘုံဘိုးဘွားတစ်ဦးဟိခပြီး ထိုအချိန်မှစ၍ ကွဲပြားလားခရေ။ သူဧ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီတိရေ ဥပမာတိဖြင့် ပေါင်းစပ်သီအိုရီနန့် ကွဲပြားရေ ဆင့် ကဲဖြစ်စဉ် သီအိုရီကို ပံ့ပိုးပီးရေ။
Galapagos ကျွန်းဟိ ငှက်တိ (ဒါဝင်ဧ မျှားငှက်တိ) ရေ အစာရဟိမှုအရ နှုတ်သီးအမျိုးမျိုး ဖြစ်ပေါ်လာကြောင်းကိုလည်း လေ့လာခရေ။ ဒါက သပ္ပါယဓာတ်ကို သက်သေပြခတယ်။ အလားတူပင်၊ ဘိုးဘေးတစ်ဦးမှ ပေါက်ဖွားလာရေ marsupials အတိအပြားကို ပြသထားသည့် သြစတြေးလျ Marsupials ကိုလည်း ကြည့်ရှုခရေ။
Charles Darwin ဧ အဆိုအရ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ရေ အလွန်နှေးကွေးပြီး တစ်ဖြည်းဖြည်း ဖြစ်စဉ်တစ်ခုဖြစ်ရေ။ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ရေ အချိန်ကြာမြင့်စွာ ဖြစ်ပျက်ခရေဟု သူကောက်ချက်ချခရေ။ အကွျှန်ရို့ရေ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဧအချိန်ကာလအကြောင်းပြောရေအခါ၊ အကွျှန်ရို့ရေ တိရေအားဖြင့် နှစ်ဘီလီယံပေါင်းတိစွာကို ရည်ညွှန်းလေ့ဟိရေ။ မျိုးစိတ်တစ်ခုမှ အခြားမျိုးစိတ်တစ်ခုဧ မျိုးဆက်ရေ အချိန်ကြာမြင့်ရေ။ ပြောင်းလဲမှုတိနန့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် တည်ငြိမ်ပြီး မျိုးစိတ်အသစ်တစ်ခုဖြစ်ပေါ်လာရန် အချိန်ကြာမြင့်ရေကြောင့် ၎င်းရေ အလွန်တည်ငြိမ်ရေလုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုဖြစ်ရေ။
သဘာဝရွီးချယ်မှုရေ အောက်ပါအတိုင်း နည်းလမ်းလေးမျိုးဖြင့် ပြုလုပ်ရေ။
- ကွဲပြားခြင်း – သက်ဟိတစ်ခုအတွင်း အချိန်အတိုင်းအတာတစ်ခုအတွင်း စုဆောင်းထားရေ ပြောင်းလဲမှုတိရေ တိရေအားဖြင့် မျိုးစိတ်အသစ်တစ်ခုသို့ တိုးတိလာတတ်ရေ။
- အမွေဆက်ခံခြင်း - ၎င်းရေ နီာက်ဆုံးတွင် speciation သို့ ဦးတည်လားစီသည့် မျိုးဆက်တိအလိုက် ကွဲပြားမှုတိကို လွှဲပြောင်းပီးခြင်းဖြစ်ရေ။
- လူဦးရေတိုးပွားနှုန်း မြင့်မားခြင်း - ၎င်းရေ ပတ်ဝန်းကျင်က ပံ့ပိုးပီးနိုင်ရေထက် မျိုးစိတ်တစ်ခုမှ မျိုးပွားသည့် သက်ဟိတိကို ပိုပြီးကေတိုးပွားစီရေ။
- ကွဲပြားရေသျှင်သန်မှုနန့် မျိုးပွားခြင်း - သာလွန်ကွဲပြားမှုတိရေ သက်ဟိတစ်ခုခုဧသျှင်သန်မှုကို ဦးတည်စီပြီး ယုတ်ညံ့ရေ သို့မဟုတ် အပျက်သဘောဆောင်ရေ ကွဲလွဲမှုတိရေ မျိုးသုဉ်းလားစီရေ။ သာလွန်ရေမျိုးကွဲတိရေ မျိုးပွားစဉ်အတွင်း အမွေဆက်ခံသည့်အရာတိဖြစ်ရေ။