Wp/rki/ထွန်စက်
ထွန်စက် ဆိုရေမှာ နောက်တွဲယာဉ်ကို ဆွဲယူရန်၊ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရီး နန့် ဆောက်လုပ်ရီးလုပ်ငန်းရို့တွင် အသုံးပြုရန်အတွက် ကြီးမားရေ ဆွဲယူအား (tractive effort) ကို နှေးကွေးရေ အဟိန်တိ၌ ပီးနိုင်ရန် ပုံစံထုတ်ထားရေ ယာဉ်ဖြစ်ရေ။ များရေအားဖြင့် ထွန်စက်ဆိုရေ အသုံးအနှုန်းရေ လယ်ယာမြီတွင် သုံးရေ ယာဉ်တစ်မျိုးကို ရည်ညွှန်းခေါ်ဆိုကတ်ရာ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရီးနန့် သက်ဆိုင်ရေ စက်ပစ္စည်းကိရိယာတိကို နောက်မှဆွဲခြင်း သို့ ယာဉ်ပေါ်တွင် တပ်ဆင်ခြင်းဖြင့် အသုံးပြုကတ်ရေ။ အကယ်ပနာအတူတကွသုံးစွဲရေ ကိရိယာမှာ စက်ပစ္စည်းတစ်မျိုးဖြစ်ပါက ထွန်စက်မှနေပနာစွမ်းအင်ပီးနိုင်ရေ။ အင်္ဂလိပ်စာလုံး tractor ကို နောက်တွဲပါကုန်ကားတိဧ စွမ်းအင်ပီးရေ အစိတ်အပိုင်းအတွက်လည်း အသုံးပြုကတ်ရေ။
အင်္ဂလိပ်စာလုံး tractor ရေ လက်တင်ဘာသာစကားမှ ဆင်းသက်လာပြီး trahere (ဆွဲရန်) ဆိုရေ စကားလုံးဧ နာမ်စားဖြစ်ရေ။ ပထမဆုံးတွိ့ဟိရသည့် အသုံးအနှုန်းကို ၁၉၀၁ ခုနှစ်တွင် တွိ့ဟိရပြီး "ကုန်တင်တွဲတိကို ဆွဲရန် နန့် လယ်ထွန်ရန် အင်ဂျင် သို့မဟုတ် ယာဉ်" ဟူပနာအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားရေ။ အစောပိုင်းအသုံးနှုန်းမှာ ဆွဲအားဟိအင်ဂျင်ဖြစ်ရေ။
ပထမဆုံးထွန်စက်မှာ ရေနွေးငွေ့သုံး ထွန်ယက်သည့် အင်ဂျင်ဖြစ်ရေ။ ထိုအင်ဂျင်တိကို လယ်ကွက်ဧ တစ်ဖက်တစ်ချက်စီ၌ တပ်ဆင်ကတ်ရာ ထွန်လားကို ထိုအင်ဂျင်နှစ်ခုကြား၌ ဝိုင်ယာကေဘယ်လ် ကို သုံးပနာအရှေ့အနောက်ရွေ့လျားစေရေ။