Wp/rki/စိရွက်အောက်တံ
စိရွက်အောက်တံ (အင်္ဂလိပ်: Hypocotyl; "ဟိုက်ပိုကော့တလီဒိုးနပ်စ် ပင်စည်" ("hypocotyledonous stem") ဧ အများုကောက်[1] "အစိရွက်ဧအောက်"ဟု အဓိပ္ပာယ်ရ)ရေ အညှောင့်ထွက်ကာစ အပင်ပေါက်ချေဧ ပင်စည်ဖြစ်ပြီး အစိရွက်(ကော့တလီဒန်)တိဧ အောက်နန့် အမြစ်လောင်း(အမြစ်)ဧ အပေါ်တွင် တွိ့ရရေ။
စိရွက်စုံပင်တိ[edit | edit source]
အပင်လောင်းရေ အစို့ပေါက်ချိန်တွင် ကြီးထွားလာရေနန့်တစ်ပြိုင်နက် အမြစ်လောင်း(ရာဒီကယ်-radicle)ဟုခေါ်ရေ အစို့တစ်ခုကို ပေါက်လာစီရေ။ ၎င်းအပင်လောင်းရေ နောင်တွင် မူလမြစ် ဖြစ်လာပြီး မြေကြီးထဲသို့ ထိုးဖောက်ဝင်လီရေ။ အပင်လောင်းပေါ်ထွက်လာပြီးသည့်နောက်တွင် စိရွက်အောက်တံလည်း ထွက်လာကာ ကြီးထွားလာနေသည့်ထိပ်ဖျား (အစိရွက်လည်း ပါလေ့ဟိ) ကို မြေပြင်ပေါ်သို့ မတင်လိုက်လီရေ။ ယင်းချိန်ခါ အပင်လောင်းရွက်တိ(အစိရွက်ဟုခေါ်)နန့် ပင်စည်လောင်းရို့ကိုလည်း ခံဆောင်ထားရေ။ စိရွက်အောက်တံရေ အပင်ပေါက်ချေကို ဆန့်ထွက်စီရေ မူလအင်္ဂါ ဖြစ်ပြီး ပင်စည်အဖြစ်သို့ ဖွံ့ဖြိုးလာရေ။
စိရွက်ထီးပင်တိ[edit | edit source]
ကောက်နှံတိနန့် မြက်တိပိုင်စိရွက်ထီးအစို့ပေါက်အစိတိဧ ရှေးဦးဖွံ့ဖြိုးမှုရေကား မတူညီရေအရာ ဖြစ်ဧ။ အညွန့်ဖုံးဟုခေါ်ရေ အရာတစ်ခုရေ အစိရွက်ဧ မဟိမဖြစ်လိုအပ်ရေ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖြစ်လာပြီး ပင်စည်ငယ်နန့် အညွန့်လောင်းရို့ ကြီးထွားပြီး မြေပေါ်ထွက်လာရေနန့်အမျှ အကာအကွယ်ပီးရတော့ရေ။ မီဆိုကော့တိုင်းလ်—အစိ(အတွင်းတွင် နစ်မြုပ်ကျန်နေ)နန့် အညွန့်လောင်းရို့ကြားဟိ အပင်ပေါက်ချေဧ အစိတ်အပိုင်း—လေပေါ်ပိုင်းပင်စည်ကို မြေမျက်နှာပြင်အထက်သို့ ဆန့်ထုတ်လိုက်ရေ။ မြေမျက်နှာပြင်၌ အညွန့်လောင်းဧအောက်ဘက် ကပ်လျက်နီရာမှ ဆင့်ပွားမြစ်တိ ဖွံ့ဖြိုးလာရေ။ ၎င်းနောက်တွင် အမြစ်လောင်းမှ မူလမြစ်ရေ ဆက်လက်မဖွံ့ဖြိုးနိုင်တော့ချေ။ မီဆိုကော့တိုင်းလ်ကို စိရွက်အောက်တံတစ်ပိုင်း၊ အစိရွက်တစ်ပိုင်း ဖြစ်နီရေဟု ယူဆနိုင်ရေ။(အစိ ကို ကြည့်ပါ။)
စိရွက်ထီးပင်တိုင်းရေ မြက်တိပိုင်မဖွံ့ဖြိုးကြချေ။ ကြက်သွန်နီရေ အထက်တွင် ဖော်ပြခသည့် ပထမဖြစ်စဉ်အများုင်း ဖွံ့ဖြိုးရေ။ အစိရွက်ထိုးတက်လာရေနန့်အမျှ အစိခွံနန့် အစိတွင်းစာ(သိုလှောင်ထားရေအစာ)ရို့ရေလည်း အထက်သို့ တက်လာရေ။. ယပြီးနောက် အမြစ်လောင်းနန့် အခွံပုံစံအစိရွက်ကြားဟိ အဆစ်မှ ပထမဆုံးအရွက်စစ်တိရေ အစိရွက်ကို ထိုးဖောက်ကျော်ဖြတ်လျက် ကြီးထွားလာရေ။
သိုလှောင်အင်္ဂါ[edit | edit source]
အချို့အပင်တိတွင် စိရွက်အောက်တံရေ သိုလှောင်အင်္ဂါအဖြစ် ကြီးထွားလာတတ်ရေ။