Wp/rki/ဂျိမ်းစ် မက်စ်ဝဲ
ဂျိမ်းစ် ကလပ် မက်စ်ဝဲ (အင်္ဂလိပ်: James Clerk Maxwell) ကို စကော့တလန်၌ ၁၈၃၁ ခုနှစ်က မွေးဖွားရေ။ ၁၉ ရာစုနှစ်ဧ အရီးပါဆုံး သိပ္ပံပညာသျှင်ဟု မသတ်မှတ်ကေမှ သူ့ကို ၁၉ ရာစုနှစ်ဧ အကြီးမြတ်ဆုံးရေ အယူအဆရီးရာ ရူပဗေဒ ပညာသျှင်ဟူပနာ အတိက မှတ်ယူထားကတ်ရေ။
မက်စ်ဝဲရေ သူဧ ထူးချွန်ရေ သင်္ချာစွမ်းရည်နန့် သိပ္ပပညာဧ သဘာဝကို ထိုးထွင်းသိမြင်စွမ်းရေ ဉာဏ်ရို့ကို ပေါင်းစပ်နိုင်သူဖြစ်ရေ။ ဒေချင့်ပိုင် စွမ်းရည်ကြောင့်ပင် ထိုခေတ် ယင်းပိုင်ခါက ရူပဗေဒ ပညာရပ်တွင် အရီးအကြီးဆုံး နယ်ပယနှစ်ခုဖြစ်ရေ လျှပ်စစ်သံလိုက်ပညာနန့် ဓာတ်ငွေ့တိဧ ရွေ့လျားသဘောတရားရို့တွင် လက်ဖျားခါရလောက်အောင် တိုးတက်မှုတိကို ၎င်းက ဖော်ဆောင်နိုင်ခရေ။ နက္ခတ္တဗေဒနန့် ဇီဝဗေဒ နယ်ပယ်ရို့၌လည်း တော်သည့်သူ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဖြစ်ရေ။
အလင်းရောင်၊ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား၊ ပိုင်က်ဓာတ်နန့် လျှပ်စစ်သံလိုက်လှိုင်းတိ (စွမ်းအင်ဧ ရွေ့လျားနေရေ လှိုင်းတိ) အကြား မည်သို့ ဆက်သွယ်မှုပီးရေကို ဖော်ထုတ်နိုင်သဖြင့် မက်စ်ဝဲမှာ လူသိတိရေ ရူပဗေဒ ပညာသျှင်တစ်ဦးဖြစ်ရေ။ ညီမျှခြင်း ၄ ခုပါဝင်သည့် မက်စ်ဝဲညီမျှခြင်းတိက သူဧ သိပ္ပံပညာရပ်တွင် အကြီးမြတ်ဆုံး အောင်မြင်မှုကို ထုတ်ပြနေခြင်းဖြစ်ရေ။
အလင်းရောင်တွင် လျှပ်စစ်သံလိုက်လှိုင်းတိ ပါဝင်ကြောင်းကို မက်စ်ဝဲက ဖော်ထုတ်ပြခရေ။
လျှပ်စစ်ဓာတ်အားနန့် သံလိုက်ဓာတ်ရို့ရေ မည်သို့ အမှန်တကယ် လျှပ်စစ်သံလိုက် ပညာကဏ္ဍဖြစ်ရေကို သူက သျှင်းပြခရုံမက ခေတ်သစ် ရူပဗေဒပညာဧ ထူးခြားသည့် သွင်ပြင်လက္ခဏာကို ဖော်ပြနေရေ လျှပ်စစ်သံလိုက် ဖြာထွက်ခြင်းဆိုင်ရာ နယ်ပယ်တစ်ကြောလုံးကို ဖော်ထုတ်ပြီး အသုံးချနည်းကိုပါ လမ်းဖွင့်ပီးခရေ။
ဂုအခါ ယင်းနယ်ပယ် တစ်ကြောတွင် ရေဒီယိုလှိုင်းတိ၊ အနီအောက်ရောင်ခြည်၊ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်နန့် အိတ်စရီး ရောင်ခြည်တိလည်း ပါဝင်ကြောင်း ရူပဗေဒပညာသျှင်တိ သိပီးကတ်ရေ။
မက်စ်ဝဲဧ ဒုတိယ အကြီးမားဆုံး အောင်မြင်မှုမှာ ရွေ့လျားမှုဆိုင်ရာ သီအိုရီ ဖြစ်ရေ။ အထူးသဖြင့် မော်လီကျူးတိ ရွေ့လျားနှုန်းကို ဖြေသျှင်းပြခြင်း ဖြစ်ရေ။ သူဧ ဓာတ်ငွေ့တိ ရွေ့လျားမှုဆိုင်ရာ သီအိုရီတွင် အပူဧ သဘာဝဗီဇရေ မော်လီကျူးတိ လှုပ်ရှားနေမှုတွင် တည်ပီးကြောင်း မက်စ်ဝဲက အပြီးသတ် သက်သေထူခရေ။ ထို သီအိုရီတွင် ဓာတ်ငွေ့တစ်ခု အတွင်းမှ မော်လီကျူးတိ ရွေ့လျားမှုနန့် ဓာတ်ငွေ့ဧ အပူချိန်၊ အခြားရေ ဂုဏ်သတ္တိတိ အချင်းချင်း ဆက်နွယ်မှုကို သျှင်းပြထားရေ။
မက်စ်ဝဲရေလည်း အခြားရေ သဘောတရားနန့် လက်တွေ့နယ်ပယ် သုံးလေးခုတွင်လည်း အရီးပါရေ အချက်တိကို ဖော်ထုတ်ပီးနိုင်သူ ဖြစ်ရေဟု သိရရေ။