Wp/rki/ဂျပန်သမိုင်းကြောင်း
ဂျပန်ကျွန်းစုတွင် လူသားရို့ အခြီချနီထိုင်ခသည့် လက္ခဏာကို ကျောက်ခေတ်ဟောင်း ကာလ ဘီစီ ၃၀,၀၀၀ ခန့်က ပင်တွိ့ဟိရရေ။ ယပြီးနောက်တွင် ဂျိုမွန်ကာလ ဘီစီ ၁၄,၀၀၀ ခန့်မှ စ၍ ကျောက်ခေတ်လယ် နန့် ကျောက်ခေတ်သစ် ကာလဟိ ဂနိခေတ် အအီနု လူမျိုးနန့် ယာမာတိုလူမျိုး [1][2] ရို့ဧ ဘိုးဘေးတိ ဖြစ်ကတ်ရေ တစ်နီရာမှ တစ်နီရာသို့ အမြဲတစေ ရွှေ့ပြောင်းခြင်း မပြုတော့ဘဲ ကျောက်ဂူတွင်း နီထိုင်ရေ မုဆိုးနန့် ပစ္စည်းယှာဖွီသူရို့ဧ အကြွင်းအကျန်တိ နန့် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရီး လုပ်ငန်းရို့ဧ အကြွင်းအကျန်တိကို တွိ့ရရေ။[3] ထိုကာလမှ ရွှံ့ဖြင့် ပြုလုပ်ပြီး အလှဆင်ထားရေ ခွက်တိရေ ကမ္ဘာပေါ်တွင် အစောဆုံးရေ အိုးလုပ်ငန်းမှ လက်ရာတိပင် ဖြစ်ရေ။ ဘီစီ ၃၀၀ ခန့်တွင် ယာယိုအီ လူမျိုးရို့ ဂျပန်ကျွန်းတိသို့ ရောက်ဟိလာကတ်ပြီး ဂျိုမွန်လူမျိုးရို့နန့် ရောနှောနီထိုင်ကတ်ရေ။ [4]
ဘီစီ ၅၀၀ ခန့်တွင် စတင်ရေ ယာယိုအီ ကာလတွင် အလေ့အထအသစ်တိ စတင်မိတ်ဆက်လာရေကို တွိ့ရရေ။ ၎င်းရို့မှာ စပါးစိုက်ပျိုးခြင်း၊[5] အိုးလုပ်ငန်း ပုံစံအသစ်[6] နန့် သတ္တုပညာ ရို့ဖြစ်ပြီး ကိုရီးယား နန့် တရုတ်မှ ရွှေ့ပြောင်းလာရေသူရို့ ယူဆောင်လာခြင်း ဖြစ်ရေ။[7]
ဂျပန်နိုင်ငံနန့် ပတ်သက်သည့် အစောဆုံး မှတ်တမ်းကို တရုတ်လူမျိုးရို့ဧ "ဟန်မှတ်တမ်း" ဟုခေါ်ရေ တရုတ်သမိုင်းမှ [8] တဆင့် တွိ့ရရေ။ တရုတ်ရို့ဧ "ပြည်ထောင် ၃ ခု မှတ်တမ်း" ဟု နာမည်ရရေ သမိုင်းစာအုပ်အရ အေဒီ ၃ရာစုတွင် ဂျပန်ကျွန်းစုပေါ်မှ အင်အားအကောင်းဆုံး တိုင်းပြည်ကို ယာမာတိုင်းကိုကု ဟု ခေါ်ရေဟု ဆိုရေ။ ဗုဒ္ဓဘာသာကို ဂျပန်နိုင်ငံနန့် စတင် ရောက်ဟိလာရေမှာ ကိုရီးယား ပတ်ချဲ တိုင်းပြည်မှ ဖြစ်ရေ။ ယကေလည်းလည်း နောက်ပိုင်း ဗုဒ္ဓဘာသာ တိုးတက် ပြန့်ပွားလာမှုတွင် တရုတ်ရို့ဧ လွှမ်းမိုးမှု များစွာ ပါဝင်လီရေ။ [9] အစောပိုင်းက လက်မခံမှုတိဟိကေလည်း နောက်ပိုင်းတွင် အုပ်ချုပ်သူ လူတန်းစားတိက ဗုဒ္ဓဘာသာကို ပြန့်ပွားအောင် လုပ်ဆောင်လာကတ်ပြီး အာဆုကာ ခေတ် (၅၉၂-၇၁၀) သို့ ရောက်ရေ အခါတွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လက်ခံ လာကတ်ရေ။[10]
၈ ရာစုနှစ် နာရာခေတ် (၇၁၀-၇၈၄) သို့ ရောက်ရေအခါတွင် ဟဲအိဂျို နန်းတော် (ဂနိခေတ် နာရာ နီရာ) နီရာကို ဗဟိုပြု၍ အင်အား အလွန်ကောင်းရေ ဂျပန်တိုင်းပြည် ဖြစ်ပေါ်လာခရေ။ နာရာခေတ်မှစ၍ ဂျပန်စာပေ အစပျိုးလာခပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာပေါ် အခြီခံရေ ဂျပန် အနုပညာ နန့် ဗိသုကာပညာရပ်ရို့ ဖြစ်ပေါ်တိုးတက်လာခရေ။ [11] ၇၃၅-၇၃၇ ကြား ဖြစ်ပွားခရေ ကျောက်ရောဂါ ကပ်ကြီးကြောင့် ဂျပန်နိုင်ငံဧ လူဦးရေ သုံးပုံတစ်ပုံခန့် သေဆုံးခရေ။ [12] ၇၈၄ ခုနှစ်တွင် ကန်မူးမင်းက မြို့တော်ကို နာရာမှ နာဂါအိုကာကျိုး နီရာသို့ ပြောင်းရွှေ့ခပြီး ထိုမှ တဆင့် ဂနိခေတ် ကျိုတိုမြို့ နီရာ ဖြစ်ရေ ဟဲအိအန်ကျိုး သို့ ၇၉၄ ခုနှစ်တွင် ပြောင်းရွှေ့ခရေ။
ထိုအချိန်မှစ၍ ဟဲအိအန် ခေတ် (၇၉၄-၁၁၈၅) စတင်ခပြီး ထိုအချိန်မှစ၍ တသီးတခြားဖြစ်ရေ ဂျပန် ယဉ်ကျေးမှု ခိုင်မာစွာ ပေါ်ထွန်းလာခကာ အနုပညာ၊ အိုးလုပ်ငန်း နန့် ဘာသာစကားရို့ ဖြစ်ကတ်ရေ။ လေဒီ မူရာဆာကီဧ ဂန်းဂျိ ပုံပြင်တိနန့် ဂျပန်နိုင်ငံတော် သီချင်းဖြစ်ရေ ကိမိဂါရိုရို့ကို ထိုအချိန်က ရီးသားခကြခြင်း ဖြစ်ရေ။ [13]
ဟဲအိအန်ခေတ်အတွင်း ဗုဒ္ဓဘာသာ ပြန့်ပွားလာခပြီး အဓိကအားဖြင့် ဂိုဏ်းနှစ်ခု ဖြစ်ရေ ဆိုင်ချိုးဧ တန်ဒိုင်းဂိုဏ်း နန့် ကူးကိုင်းဧ သျှင်ဂုံဂိုဏ်းရို့ ဖြစ်ကတ်ရေ။ မဟာယန ဗုဒ္ဓဘာသာဧ ဂိုဏ်းခွဲတစ်ခု ဖြစ်ရေ သန့်သျှင်းရေမြေဧ ဗုဒ္ဓဝါဒ (ဂျိုဒိုရှူး ၊ ဂျိုဒိုသျှင်ရှူး ) မှာ ၁၁ ရာစုဧ နောက်တစ်ဝက်တွင် အလွန် ထင်ရှားလာခရေ။
ဂျပန်ရို့ဧ မြေသျှင်ပဒေသရာဇ် ခေတ်ကာလမှ ဆာမူရိုင်း ဟုခေါ်ရေ အုပ်ချုပ်သူ စစ်သူရဲတိ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းနန့် ထင်ရှားလာခြင်းရို့ဖြင့် အစပျိုးခရေ။ ၁၁၈၅ ခုနှစ် ဂန်ပီးစစ်ပွဲအတွင်း တိုင်ရာ မျိုးနွယ်စုရို့ ရှုံးနိမ့်ခပြီးနောက် ဟဲအိကဲပုံပြင်တိအရ ဆာမူရိုင်း မိနာမိတို နော့ ယိုရီတိုမိုကို ရှိုးဂန်း အဖြစ် ခန့်အပ်ခပြီး ကမာကူရာ တွင် အခြီစိုက် အုပ်ချုပ်ခရေ။ သူ သေဆုံးပြီးနောက် ဟိုဂျို မျိုးနွယ်စုရေ ရှိုးဂန်း တိအတွက် အုပ်ချုပ်သူ ဖြစ်လာခရေ။ ကမာကူရာ ခေတ် (၁၁၈၅-၁၃၃၃) အတွင်းတွင် တရုတ်နိုင်ငံမှ ဇင်ဗုဒ္ဓဘာသာကို စတင်မိတ်ဆက်ခပြီး ဆာမူရိုင်းအလွှာတိ ကြားတွင် ရေပန်းစားလာခရေ။ [14] ကမာကူရာ ရှိုးဂန်းရို့က ၁၂၇၄ နန့် ၁၂၈၁ တွင် မွန်ဂို ကျူးကျော်သူရို့ကို တွန်းလှန်ခကေလည်း နောက်ဆုံးတွင် ဂိုဒိုင်ဂိုမင်းမှ နောက်ဆုံးတွင် သူရို့အား ဖယ်ရှားပစ်ခရေ။ ဂိုဒိုင်ဂိုမင်းရေ ၁၃၃၆တွင် အာရှီကာဂါ တာကာအူဂျီ အား ရှုံးနိမ့်ခရေ။
အာဟိကာဂါ တာကာအူဂျီက မူရိုမာချီ ၊ ကျိုတိုတွင် ရှိုးဂန်းနိတ် ကို တည်ထောင်ခပြီး ထိုအချိန်မှစ၍ မူရိုမာချီခေတ် (၁၃၃၆-၁၅၇၃) စတင်ခရေ။ အာရှီကာဂါ ရှိုးဂန်းနိတ် ရေ အာဟိကာဂါ ယိုရှီမိဆု လက်ထက်တွင် ဂုဏ်ရောင် ထွန်းပြောင်ခပြီး ဇင်ဗုဒ္ဓဘာသာကို အခြီခံရေ ယဉ်ကျေးမှု တိုးတက်မြင့်မားခရေ။ ထိုမှတဆင့် ဟီဂါဟိယာမ ယဉ်ကျေးမှု တိုးတက်လာခပြီး ၁၆ ရာစုတိုင်အောင် တိုးတက် မြင့်မားခရေ။ အခြားတစ်ဖက်တွင်မူ နောက် ဆက်ခံရေ အာဟိကာဂါ ရှိုးဂန်းတိရေ ဒိုင်မျိုဟုခေါ်ရေ မြေသျှင်ပဒေရာဇ် စစ်ခေါင်းဆောင်တိကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခခြင်း မဟိဘဲ ၁၄၆၇ တွင် အိုးနင်စစ်ပွဲဟု ခေါ်ရေ ပြည်တွင်းစစ် စတင်ခကာ ရာစုနှစ်တစ်ခုစာ ကြာသည့် ဆန်ဂိုးကုခေတ် ဟုခေါ်ရေ ပြည်ထောင်စစ်ပွဲတိ စတင်လာခရေ။ [15]
၁၆ရာစု အတွင်းတွင် ပေါ်တူဂီမှ ကုန်ရေတိနန့် ခရစ်ယာန် သာသနာပြုတိ ဂျပန်သို့ ရောက်ဟိလာခပြီး ဂျပန်နန့် အနောက်တိုင်းရို့အကြား ကုန်သွယ်ရီးနန့် ယဉ်ကျေးမှု တိုက်ရိုက်ဖလှယ်ခြင်း စတင်ခရေ။ အိုဒါ နိုဘူနာဂါရေ အခြား ဒိုင်မျိုတိကို ဥရောပ နည်းပညာနန့် လက်နက်တိကို အသုံးပြု၍ အောင်နိုင်ခရေ။ ၁၅၅၂ ခုနှစ် သူ လုပ်ကြံခံရပြီးနောက် ဆက်ခံသူ တိုယိုတိုမီ ဟီဒဲယိုရှီက ၁၅၉၀တွင် နိုင်ငံကို ပေါင်းစည်းခရေ။ ဟီဒဲယိုရှီက ကိုရီးယားကို နှစ်ကြိမ်တိုင်တိုင် ကျူးကျော်ခရေ။ ကိုရီးယားနန့် မင်မင်းဆက်ဧ တရုတ်တပ်တိကို ရှုံးနိမ့်ပြီး ဟီဒဲယိုရှီ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ဂျပန်တပ်တိ ကိုရီးယားမှ ၁၅၉၈ တွင် ဆုတ်ခွာလာခရေ။ [16] ထိုခေတ်ကို အာဇူချီ-မိုမိုယာမာခေတ် (၁၅၇၃-၁၆၀၃) ဟု ခေါ်ရေ။
တိုဂူဂါဝါ အိအဲယာဆု ရေ ဟိဒဲယိုရှီဧ သားအရွယ်မရောက်မီ ယာယီအုပ်ချုပ်သူအဖြစ် အမှုထမ်းခပြီး သူဧ နီရာကို အသုံးပြု၍ နိုင်ငံရီးနန့် စစ်ရီး ထောက်ခံမှု ရဟိစီရန် ပြုလုပ်ခရေ။ စစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားရေ အခါတွင် သူရေ ၁၆၀၀ ခုနှစ်၌ ပြိုင်ဘက် မျိုးနွယ်စုရို့ကို ဆဲကိဂါဟာရ စစ်ပွဲတွင် အနိုင်ရခရေ။ အိအဲယာဆုရေ ၁၆၀၃ ခုနှစ်တွင် ရှိုးဂန်းအဖြစ် ခန့်အပ်ခရပြီး အဲဒိုခေါ် ဂနိခေတ်တိုကျို နီရာတွင် တိုကုဂါဝါ ရှိုးဂန်းနိတ် ကို တည်ထောင်ခရေ။ [17] တိုကုဂါဝါ ရှိုးဂန်းနိတ် ရေ ဘူကဲ ရှိုဟတ်တို အပါအဝင် စည်းမျဉ်းတိကို ချမှတ်ခပြီး ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ ဒိုင်မျိုတိ ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် အတွက် လိုက်နာရမည့် စည်းမျဉ်းအဖြစ် သတ်မှတ်ခရေ။ [18] ၁၆၃၉ ခုနှစ်တွင် ဆာကိုကု ဟုခေါ်ရေ တံခါးပိတ် ဝါဒ ပေါ်လစီကို ရာစုနှစ် ၂ ခုခွဲမျှ ကြာအောင် ကျင့်သုံးခပြီး အားပျော့ရေ နိုင်ငံရီးဆိုင်ရာ စည်းလုံးညီညွတ်မှု အချိန်ကာလ ဖြစ်သည့် အဲဒိုခေတ် (၁၆၀၃-၁၈၆၈) အဖြစ် တည်ဟိခရေ။ [19] ရန်းဂါးကု ဟုခေါ်ရေ အနောက်တိုင်း သိပ္ပံပညာတိကို နာဂါဆာကီဟိ ဒတ်ချ်ရို့ စုဝီးရာ ဖြစ်ရေ ဒဲဂျီးမားမှ တဆင့် ဆက်လက်လေ့လာခရေ။ အဲဒိုခေတ်တွင် ကိုကုဂကု (အမျိုးသားရီး ဘာသာ) ဟုခေါ်ရေ ဂျပန်ရို့မှ ဂျပန်နိုင်ငံ အကြောင်း လေ့လာရေ ဘာသာရပ်လည်း တိုးတက် ထွန်းကားလာခရေ။ [20]
၁၈၅၄ ခုနှစ် မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် အမေရိကန် ရေတပ်ဗိုလ်မှူးချုပ် မက်သယူးပယ်ရီရေ အမေရိကန်ရေတပ်မှ သင်္ဘောနက်ဟု ဂျပန်ရို့ခေါ်ရေ အနောက်တိုင်း သင်္ဘောတိဖြင့် ရောက်ဟိလာပြီး ကာနာဂါဝါ သဘောတူညီချက်ဖြင့် ဂျပန်ရို့ကို ဖိအားပီး၍ ပြင်ပကမ္ဘာနန့် ဆက်သွယ်စီခရေ။ ဘာကူမတ်ဆု ခေတ်အတွင်း နောက်ဆက်တွဲ အနောက်နိုင်ငံတိနန့် ချုပ်ဆိုရေ အလားတူစာချုပ်တိကြောင့် ဂျပန်နိုင်ငံတွင် စီးပွားရီး နန့် နိုင်ငံရီး ပြဿနာတိ ဖြစ်ပေါ်စီခရေ။ ရှိုးဂန်း နုတ်ထွက်ပြီးနောက် ဘိုသျှင်းစစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားပြီး ဘုရင်အောက်တွင် အားလုံး စုပေါင်းထိန်းချုပ်ရေနိုင်ငံ (မေဂျီပြန်လည်တည်ထောင်ရီး) အဖြစ် စတင် တည်ထောင်ခရေ။ [21]
အနောက်တိုင်းမှ နိုင်ငံရီး၊ တရားစီရင်ရီး နန့် စစ်ရီးအဖွဲ့အစည်းတိ ပုံစံကို ယူပြီးနောက် ဂျပန်အစိုးရအဖွဲ့ရေ ပရိုင်ဗီကောင်စီကို ဖွဲ့စည်းခပြီး မေဂျီ ဖွဲ့စည်းပုံအခြီခံဥပဒေ ကို စတင်မိတ်ဆက်ကာ ဂျပန်လွှတ်တော်ကို တည်ထောင်ခရေ။မေဂျီ ပြန်လည်တည်ဆောက်ရီးမှ ဂျပန် အင်ပိုင်ယာကို စက်မှုလုပ်ငန်း ဖွံ့ဖြိုးရေ ကမ္ဘာ့အင်အားကြီး နိုင်ငံ အဖြစ်သို့ ရောက်ဟိစီခပြီး ၎င်းဧ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ချဲ့ထွင်ရန်အတွက် စစ်ရီးပဋိပက္ခတိကို စတင် ဖန်တီးခရေ။ ပထမ တရုတ်-ဂျပန်စစ် (၁၈၉၄-၁၈၉၅) နန့် ရုရှား-ဂျပန်စစ် (၁၉၀၄-၁၉၀၅) ရို့ အပြီးတွင် ဂျပန်ရို့ရေ ထိုင်ဝမ်၊ ကိုရီးယား နန့် ဆာခါလင်ဧ တောင်ဘက် တစ်ဝက်ကို ရယူ ထိန်းချုပ်နိုင်ခရေ။[22] ဂျပန်နိုင်ငံဧ လူဦးရေမှာ ၁၈၇၃တွင် ၃၅ သန်းမှ ၁၉၃၅ တွင် သန်း ၇၀ သို့ တိုးတက်လာခရေ။[23]
၂၀ ရာစု အစောပိုင်းတွင် တိုင်းရှိုး ဒီမိုကရေစီခေတ်အနိန်နန့် ခဏတာ ဟိခကေလည်း နယ်ချဲ့စနစ်နန့် စစ်အင်အားတိုးချဲ့မှုရို့က လွှမ်းမိုးလားခရေ။ ပထမကမ္ဘာစစ် တွင် ဂျပန်ရို့ရေ စစ်နိုင်သည့် မဟာမိတ်တိဘက်မှ ဟိခပြီး သူရို့ဧ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုနန့် နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှုကို ချဲ့ထွင်နိုင်ခရေ။ ဂျပန်ရို့ရေ နယ်ချဲ့ ပေါ်လစီကို ဆက်လက် ကျင့်သုံးခပြီး ၁၉၃၁တွင် မန်ချူးရီးယားကို သိမ်းပိုက်ခအတွက်နန့် နိုင်ငံတကာမှ ကန့်ကွက် ရှုံ့ချခြင်းကို ခံခရရေ။ နှစ်နှစ်အကြာတွင် ဂျပန်ရို့ နိုင်ငံပေါင်းချုပ် အသင်းကြီး မှ နုတ်ထွက်ခရေ။ ၁၉၃၆တွင် ဂျပန်ရို့ရေ နာဇီဂျာမနီ နန့် ကွန်မြူနစ် ဆန့်ကျင်ရီး ပဋိညာဉ် စာချုပ်ကို လက်မှတ် ထိုးခပြီး ၁၉၄၀တွင် သုံးပွင့်ဆိုင် ပဋိညာဉ် စာချုပ်ကို လက်မှတ်ရီးထိုးပြီးနောက် ဝင်ရိုးတန်းအင်အားကြီး နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ အဖြစ်သို့ ရောက်ဟိလာခရေ။ [24] ၁၉၄၁ တွင် ဂျပန်ရို့က ဆိုဗီယက်-ဂျပန် စစ်မတိုက်ရီး ပဋိညာဉ်စာချုပ်ကို ညှိနှိုင်း ချုပ်ဆိုခရေ။ [25]
ဂျပန်အင်ပိုင်ယာရေ ၁၉၃၇တွင် တရုတ်နိုင်ငံ အခြားဒေသတိကို ကျူးကျော်ခပြီး ဒုတိယ တရုတ်-ဂျပန်စစ် (၁၉၃၇-၁၉၄၅) ကို ဆင်နွှဲခရေ။ ဂျပန် ဘုရင့် တပ်မတော်ရေ နန်ကျင်းမြို့ကို အကေအမြန် သိမ်းပိုက်ခပြီး နန်ကင်း လူသတ်ပွဲကို ကျူးလွန်ခရေ။ [26] ၁၉၄၀ တွင် ဂျပန်ရို့ ပြင်သစ် အင်ဒိုချိုင်းနားကို ကျူးကျော် ဝင်ရောက်ခပြီးနောက် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက ဂျပန်ရို့အား လောင်စာဆီ ရောင်းချမှု ပိတ်ပင်ကန့်သတ်ခရေ။ [27] ၁၉၄၁ ဒီဇင်ဘာ ၇ ရက်တွင် ဂျပန်ရို့က အမေရိကန် ရေတပ်စခန်း ဖြစ်ရေ ပုလဲဆိပ်ကမ်း ကို တိုက်ခိုက်ပြီး စစ်ကြေညာခကာ အမေရိကန်ရို့ကို ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အတွင်းသို့ ဝင်ရောက် လာစီခရေ။ [28][29] ဆိုဗီယက်ရို့က မန်ချူးရီးယားကို ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ပြီး ဟီရိုရှီးမားနန့် နာဂါဆာကီ မြို့ရို့တွင် အဏုမြူဗုံး ကြဲချခြင်း ခံရပြီး နောက် ဂျပန်ရို့ ဩဂုတ်လ ၁၅ ရက်တွင် အကန့်အသတ်မဟိ လက်နက်ချခရေ။ [30] စစ်ပွဲကြောင့် ဂျပန် နန့် အရှေ့အာရှ တစ်ခုလုံးတွင် လူသန်းပေါင်းများစွာ သေဆုံးခပြီး နိုင်ငံဧ စက်မှုလုပ်ငန်းနန့် အခြီခံ အဆောက်အအုံများစွာ ပျက်စီးခရေ။ အမေရိကန် ဦးဆောင်ရေ မဟာမိတ်တိက အာရှတဝှမ်းဟိ ကိုလိုနီတိ နန့် စစ်စခန်းတိမှ ဂျပန် သန်းပေါင်းများစွာကို အိမ်ပြန်ပို့ခရပြီး ဂျပန် အင်ပိုင်ယာကို ဖျက်သိမ်းကာ ၎င်းရို့ သိမ်းယူထားရေ နယ်မြေတိကို လွတ်လပ်ရီး ပြန်လည် ရဟိစီခရေ။[31] မဟာမိတ်တိက အရှေ့ဖျားဒေသအတွက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ စစ်ခုံရုံးကို ၁၉၄၆ ခုနှစ် မေလ ၃ ရက်တွင် ဖွဲ့စည်းခပြီး ဂျပန်ခေါင်းဆောင် အချို့ကို စစ်ရာဇဝတ်မှုတိ အတွက် တရားစွဲဆိုခရေ။ ယကေလည်းလည်း ဘက်တီးရီးယား သုတေသန ဌာန နန့် ဘုရင့်မိသားစုရို့ကိုမူ တရားခွင်သို့ တက်ရောက်စီခကေလည်း ရာဇဝတ်သားအဖြစ် တရားစွဲဆိုခြင်းမှ မဟာမိတ်တပ်တိဆိုင်ရာ စစ်သေနာပတိချုပ်မှ ကင်းလွတ်ခွင့် ပီးခရေ။ [32]
၁၉၄၇ တွင် ဂျပန်ရို့က လစ်ဘရယ် ဒီမိုကရေစီဝါဒကို အလေးပီးရေ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြီခံဥပဒေအသစ်ကို စတင်ကျင့်သုံးခရေ။ ၁၉၅၂ တွင် ဆန်ဖရန်စစ္စကို စာချုပ်ဖြင့် မဟာမိတ်ရို့ ဂျပန်မှ ထွက်ခွာလားခကာ [33] ၁၉၅၆ တွင် ဂျပန်ရို့အား ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂတွင် အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် လက်ခံခရေ။ ယပြီးနောက်တွင် ဂျပန်နိုင်ငံရေ အကေအမြန် တိုးတက်လာခပြီး ကမ္ဘာတွင် ဒုတိယမြောက် အကြီးဆုံး စီးပွားရီး ဟိရေနိုင်ငံ ဖြစ်လာခရေမှာ ၂၀၁၀ ခုနှစ် တရုတ်ရို့ ကျော်တက် မလားခင်အချိန်အထိ ဖြစ်ရေ။ ထိုတိုးတက်မှုမှာ ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်လည်တိတွင် အဓိက စီးပွားရီး ကျဆင်းမှု ကြုံတွိ့ပြီးနောက် ပြီးဆုံးလားခရေ။ ၂၁ ရာစု အလယ်ပိုင်းတွင် အပေါင်းလက္ခဏာ ဆန်ရေ တိုးတက်မှုတိဖြင့် စီးပွားရီး ပြန်လည် တိုးတက်လာခရေ။[34] ၂၀၁၁ ခုနှစ် မတ်လ ၁၁ ရက်တွင် ဂျပန်ရို့ရေ သမိုင်းတွင် အပြင်းထန်ဆုံးရေ ငလျင်နန့် ကြုံတွိ့ခရပြီး နျူကလီးယား စွမ်းအင်ဧ သမိုင်းတလျှောက်တွင် အဆိုးရွားဆုံး ဖြစ်ရေ ဖူကူရှီးမား ဒိုင်အိချိ နျူးကလီးယား ကပ်ဘေးနန့် ကြုံတွိ့ခရရေ။ [35]
- ↑ Matsumara, Hirofumi; Dodo, Yukio (2009). "Dental characteristics of Tohoku residents in Japan: implications for biological affinity with ancient Emishi". Anthropological Science 117 (2): 95–105. doi:.
- ↑ Hammer, Michael F., et al (2006). "Dual origins of the Japanese: common ground for hunter-gatherer and farmer Y chromosomes". Journal of Human Genetics 51 (1): 47–58. doi:. PMID 16328082.
- ↑ Lua error in Module:Wp/rki/Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
- ↑ Denoon, Donald; Hudson, Mark (2001). Multicultural Japan: palaeolithic to postmodern. Cambridge University Press. pp. 22–23. ISBN 0-521-00362-8.
- ↑ Lua error in Module:Wp/rki/Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
- ↑ Lua error in Module:Wp/rki/Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
- ↑ Lua error in Module:Wp/rki/Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
- ↑ Takashi, Okazaki; Goodwin, Janet (1993). "Japan and the continent". The Cambridge history of Japan, Volume 1: Ancient Japan. Cambridge: Cambridge University Press. p. 275. ISBN 0-521-22352-0.
- ↑ Brown, Delmer M., ed. (1993). The Cambridge History of Japan. Cambridge University Press. pp. 140–149.
- ↑ Beasley, William Gerald (1999). The Japanese Experience: A Short History of Japan. University of California Press. p. 42. ISBN 0-520-22560-0.
- ↑ Totman, Conrad (2002). A History of Japan. Blackwell. pp. 64–79. ISBN 978-1-4051-2359-4.
- ↑ Hays, J.N. (2005). Epidemics and pandemics: their impacts on human history. ABC-CLIO. p. 31. ISBN 1-85109-658-2.
- ↑ Totman, Conrad (2002). A History of Japan. Blackwell. pp. 79–87, 122–123. ISBN 978-1-4051-2359-4.
- ↑ Totman, Conrad (2005). A History of Japan (2nd ed.). Blackwell. pp. 106–112. ISBN 1-4051-2359-1.
- ↑ Sansom, George (1961). A History of Japan: 1334–1615. Stanford University Press. pp. 42, 217. ISBN 0-8047-0525-9.
- ↑ Turnbull, Stephen (2002). Samurai Invasion: Japan's Korean War. Cassel. p. 227. ISBN 978-0-304-35948-6.
- ↑ Turnbull, Stephen (2010). Toyotomi Hideyoshi. Osprey Publishing. p. 61. ISBN 978-1-84603-960-7.
- ↑ Totman, Conrad (2005). A History of Japan (2nd ed.). Blackwell. pp. 142–143. ISBN 1-4051-2359-1.
- ↑ Toby, Ronald P. (1977). "Reopening the Question of Sakoku: Diplomacy in the Legitimation of the Tokugawa Bakufu". Journal of Japanese Studies 3 (2): 323–363. doi:.
- ↑ Ohtsu, M. (1999). "Japanese National Values and Confucianism". Japanese Economy 27 (2): 45–59. doi:.
- ↑ Totman, Conrad (2005). A History of Japan (2nd ed.). Blackwell. pp. 289–296. ISBN 1-4051-2359-1.
- ↑ Matsusaka, Y. Tak (2009). "The Japanese Empire". In Tsutsui, William M. (ed.). Companion to Japanese History. Blackwell. pp. 224–241. ISBN 9781-4051-1690-9.
- ↑ Hiroshi, Shimizu; Hitoshi, Hirakawa (1999). Japan and Singapore in the world economy : Japan's economic advance into Singapore, 1870–1965. Routledge. p. 17. ISBN 978-0-415-19236-1.
- ↑ Lua error in Module:Wp/rki/Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
- ↑ Totman, Conrad (2005). A History of Japan (2nd ed.). Blackwell. p. 442. ISBN 1-4051-2359-1.
- ↑ Lua error in Module:Wp/rki/Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
- ↑ Worth, Roland H., Jr. (1995). No Choice But War: the United States Embargo Against Japan and the Eruption of War in the Pacific. McFarland. pp. 56, 86. ISBN 0-7864-0141-9.
- ↑ Lua error in Module:Wp/rki/Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
- ↑ Lua error in Module:Wp/rki/Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
- ↑ Pape, Robert A. (1993). "Why Japan Surrendered". International Security 18 (2): 154–201. doi:.
- ↑ Watt, Lori (2010). When Empire Comes Home: Repatriation and Reintegration in Postwar Japan. Harvard University Press. pp. 1–4. ISBN 978-0-674-05598-8.
- ↑ Thomas, J.E. (1996). Modern Japan. Longman. pp. 284–287. ISBN 0-582-25962-2.
- ↑ Lua error in Module:Wp/rki/Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
- ↑ "Japan scraps zero interest rates"၊ BBC News၊ July 14, 2006။ December 28, 2006 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Fackler၊ Martin; Drew, Kevin။ "Devastation as Tsunami Crashes Into Japan"၊ March 11, 2011။ March 11, 2011 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။