Wp/rki/ဂိုင်ယာနာသမ္မတနိုင်ငံ

ဂိုင်ယာနာသမ္မတနိုင်ငံ
ဂိုင်ယာနာသမ္မတနိုင်ငံ; Cooperative Republic of Guyana
	ဆောင်ပုဒ်: "One People, One Nation, One Destiny"
	နိုင်ငံတော် သီချင်း: "Dear Land of Guyana, of Rivers and Plains";
မြို့တော်; နန့် အကြီးဆုံးမြို့	ဂျော့ရှ်တောင်းမြို့
ရုံးသုံး ဘာသာစကားတိ	အင်္ဂလိပ်
အသိအမှတ်ပြု ဒေသန္တရ ဘာသာစကားတိ	ဒေသခံဘာသာစကား ၁၀ ခု Akawaio ; Macushi ; Waiwai ; Arawak (Lokono) ; Patamona ; Warrau ; Carib ; Wapishana ; Pemon (Arekuna) ; Mawayana ;
ဒေသတိုင်းရင်းသားဘာသာစကား	Guyanese Creole
အခြားဘာသာစကားတိ	၆ ခု Guyanese Hindustani ; ပေါ်တူဂီ ; စပိန် ; တရုတ် ; ဒတ်ချ် ; ပြင်သစ် ;
လူမျိုးစု (၂၀၁၂)	၃၉.၈% အင်ဒီးယန်း; ၂၉.၃% အာဖရိက; ၁၉.၉% Multiracial; ၁၀.၅% ဒေသခံ; ဝ.၃% ဥရောပ; ဝ.၂% တရုတ်;
ကိုးကွယ်မှု	၆၂.၇% ခရစ်ယာန်ဘာသာ; ၂၄.၈% ဟိန္ဒူ; ၆.၈% အစ္စလာမ်; ၃.၁% ဘာသာမဲ့; ၂.၆% အခြား;
Demonym	Guyanese
အစိုးရ	ပြည်ထောင်စု အမှုဆောင်သမ္မတနန့် ပါလီမန်သမ္မတနိုင်ငံစနစ်
• သမ္မတ	အီဖန်း အလီ
• ဝန်ကြီးချုပ်/ဒုသမ္မတ (၁)	မက် ဖီးလစ်
• အမျိုးသားလွှတ်တော်ဥက်ဥဋ္ဌ	မန်ဇောရ် နာဒီယာ
• တရားသူကြီးချုပ်	ရော့ဆန် ဂျော့-ဝဲလ်ရှိုင်းယား (ယာယီ)
• အများုက်အခံခေါင်းဆောင်	ဂျိုးဆက် ဟာမွန်
ဥပဒေပြုလွှတ်တော်	အမျိုးသားလွှတ်တော်
တည်ထောင်ခြင်း
• ဒတ်ချ် ဂိုင်ယာနာ	၁၆၆၇–၁၈၁၄
• ဗြိတိသျှ ဂိုင်ယာနာ	၁၈၁၄–၁၉၆၆
• ယူနိုက်တက် ကင်းဒမ်းမှ လွတ်လပ်ရီးရဟိပြီး ဂိုင်ယာနာနိုင်ငံဖြစ်လာခြင်း	၁၉၆၆ ခုနှစ် မေ ၂၆
• သမ္မတနိုင်ငံ	၁၉၇၀ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၃ ရက်
• လက်ဟိဖွဲ့စည်းပုံ	၁၉၈၀ အောက်တိုဘာ ၆ ရက်
ဧရိယာ
• စုစုပေါင်း	၂၁၄,၉၇၀ km2 (၈၃,၀၀၀ sq mi) (အဆင့်: ၈၃)
• ရေထု (%)	၈.၄
လူဦးရေ
• ၂၀၁၉ ခန့်မှန်း	၇၄၃,၇၀၀ (အဆင့် - ၁၆၄)
• ၂၀၁၂ သန်းခေါင်စာရင်း	၇၄၇,၈၈၄
• သိပ်သည်းမှု	၃.၅၀၂/km2 (၉.၁/sq mi) (အဆင့် - ၂၃၂)
GDP (PPP)	၂၀၂၁ ခန့်မှန်း
• စုစုပေါင်း	$၁၈.၃၅၇ ဘီလီယံ (အဆင့် - ၁၅၂)
• Per capita	$၂၃,258၂၅၈ (အဆင့် - ၆၄)
GDP (nominal)	၂၀၂၁ ခန့်မှန်း
• စုစုပေါင်း	$၇.၂၅၅ ဘီလီယံ (အဆင့် - ၁၅၃)
• Per capita	$၉,၁၉၂ (အဆင့် - ၇၄)
Gini (၂၀၀၇)	၄၄.၆; အလယ်
HDI (၂၀၁၉)	ဝ.၆၈၂; အမှား။ မရီရာရေ HDI တန်ဖိုး · ၁၂၂
ငွေကြေး	ဂိုင်ယာနာ ဒေါ်လာ (GYD)
အချိန်ဇုန်	AST (UTC-4)
ရက်စွဲပုံစံ	dd-mm-yyyy
ယာဉ်ကြောစနစ်	ဘယ်
တယ်လီဖုန်းကုဒ်	+၅၉၂
Internet TLD	.gy

ဂိုင်ယာနာ နိုင်ငံရေတောင်အမေရိကတိုက်ဧ အရှေ့မြောက်ဘက် ကမ်းခြေတွင် တည်ဟိရေ။ အရှေ့မြောက်ဘက် နယ်နိမိတ်ရေ အတ္တလန္တိတ် သမုဒ္ဒရာ ဖြစ်ရေ။ အနောက်ဘက်တွင် ဗင်နီဇွဲလား နိုင်ငံ၊ တောင်ဘက်တွင် ဘရာဇီးနိုင်ငံနန့် အရှေ့ဘက်၌ ဆူရာနမ် နိုင်ငံရို့ ဟိရေ။ ယခင်က ဗြိတိသျှ ဂီယာနာဟု ခေါ်ရေ။ ဂိုင်ယာနာ သမ္မတနိုင်ငံဧ အကျယ်အဝန်းရေ စတုရန်း မိုင် ၈၃,ဝဝဝ ဟိ၍ လူဦးရေမှာ ၁၉၇၆ ခုနှစ် သန်းခေါင် စာရင်းအရ ၇၈ဝ,ဝဝဝ ခန့်ဖြစ်ရေ။ မြို့တော်မှာ ဂျော့တောင်းမြို့ ဖြစ်ရေ။

ရာသီဥတု မျှတရေ နိုင်ငံဖြစ်၍ စိုက်ပျိုးရီး ဖြစ်ထွန်း ရေ။ နိုင်ငံဧ ဝင်ငွေကောင်းကောင်း ရဟိစေရေ စပါးနန့် ကြံကို အဓိကထား၍ စိုက်ပျိုးရေ။ သစ်တောထူထပ်ရေ နိုင်ငံလည်း ဖြစ်ရေ။ ဗောက်ဆိုက် သတ္တုတူးဖော်ရီးရေ အဓိက စက်မှုလုပ်ငန်း ဖြစ်ရေ။ ရွှေနန့် စိန်ရို့လည်း တူးဖော်ထုတ်လုပ်ရေ။ သတ္တုသိုက်တိ ကြွယ်ဝရေ နိုင်ငံဖြစ်၍ မတူးဖော် မထုတ်လုပ်ရသေးရေ သတ္တုသိုက် အများအပြား ဟိရေ။

လှပရေ ရေတံခွန်တိကြောင့် ဂိုင်ယာနာနိုင်ငံရေ ကျော်ကြားလီရေ။ ၁၄၉၉ ခုနှစ်ခန့်က စပိန်သင်္ဘောသားတိ ဒေဒေသသို့ စတင် ရောက်ဟိခကတ်ရေ။ ၁၈ ရာစုနှစ်တွင် ဂုဂိုင်ယာနာ နိုင်ငံရေ ဒတ်ခ်ျကိုလိုနီနယ်ပယ် ဖြစ်ခရေ။

တစ်ဖန် ၁၈၁၄ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှရို့က ဒတ်ခ်ျရို့ထံမှ လွဲပြောင်း လက်ခံယူပြီး ၁၈၃၁ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှ ဂီယာနာ ကိုလိုနီအဖြစ် ထူထောင်ခရေ။

၁၉၆၁ ခုနှစ်တွင် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရပြီး ၁၉၆၆ ခုနှစ် မေလ ၂၆ ရက်နိတွင် လွတ်လပ်ရီး ရဟိခရေ။ ဗြိတိသျှ ရို့ရေ ကပ္ပလီလူမျိုးတိအပြင် အိန္ဒိယလူမျိုးတိကိုလည်း ခေါ်ယူ၍ စိုက်ပျိုးရီးလုပ်ငန်းတိကို လုပ်ကိုင်စီခရေ။ ဂုအခါ ကပ္ပလီလူမျိုးတိထက် အိန္ဒိယအမျိုးသား အဆက် အနွယ်တိက လူတိစု ဖြစ်နီရေ။

ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံက ဂိုင်ယာနာနိုင်ငံဧ အနောက်ဘက် ပိုင်းကို ပိုင်ဆိုင်ပါရေဟု အငြင်းပွားနေဆဲ ဖြစ်ရေ။ ဆူရာနမ်နိုင်ငံနန့်လည်း နယ်ခြားပြဿနာတိ အငြင်းပွားဆဲ ဖြစ်ရေ။

၁၉၇ဝ ပြည့်နှစ်တွင် သမ္မတနိုင်ငံအဖြစ် ထူထောင်ခ လီရေ။ ဓနသဟာယအဖွဲ့နန့် ကုလသမဂ္ဂ၌လည်း အဖွဲ့ဝင် အဖြစ် ပါဝင်ရေ နိုင်ငံဖြစ်ရေ။ သမ္မတမှာ မစ္စတာ အာသာချွန်း ဖြစ်ရေ။

၁ဝ၇၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နိမှ အစပြု၍ ဂိုင်ယာနာ သမ္မတနိုင်ငံ အတွင်းဟိ အမေရိကန်ပိုင် မိုင်းတွင်းတိကို ပြည်သူပိုင် သိမ်းပိုက်ခရေ။^[7]

ကိုးကား

↑ Lua error in Module:Wp/rki/Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
↑ "Demography, Social & Vital Statistics". statisticsguyana.gov.gy. Archived from the original on 5 September 2020. Retrieved 18 October 2020. {{cite web}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (help); More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
↑ Guyana 2012 Census Archived 6 August 2014 at the Wayback Machine. GeoHive– Guyana. Retrieved 2 August 2012.
↑ ^4.0 ^4.1 ^4.2 ^4.3 "World Economic Outlook Database, April 2021". IMF.org. အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့. Retrieved 11 August 2020.
↑ "Gini Index coefficient". CIA World Factbook. Retrieved 4 August 2021.
↑ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးမှု အစီအစဉ်. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Retrieved 16 December 2020.
↑ စွယ်စုံကျမ်းနှစ်ချုပ်၊ (၁၉၇၈)

[1] Lua error in Module:Wp/rki/Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).

[2] "Demography, Social & Vital Statistics". statisticsguyana.gov.gy. Archived from the original on 5 September 2020. Retrieved 18 October 2020. {{cite web}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (help); More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)

[2012Census-3] Guyana 2012 Census Archived 6 August 2014 at the Wayback Machine. GeoHive– Guyana. Retrieved 2 August 2012.

[IMFWEOGY-4] 4.0 ^4.1 ^4.2 ^4.3 "World Economic Outlook Database, April 2021". IMF.org. အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့. Retrieved 11 August 2020.

[wb-gini-5] "Gini Index coefficient". CIA World Factbook. Retrieved 4 August 2021.

[HDI-6] Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးမှု အစီအစဉ်. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Retrieved 16 December 2020.

[7] စွယ်စုံကျမ်းနှစ်ချုပ်၊ (၁၉၇၈)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]