Wp/rki/ကျွဲ
| Water buffalo | |
|---|---|
| |
| လာအိုနိုင်ငံရှိ ကျွဲများ | |
| မျိုးရိုးခွဲခြားခြင်း Template:Wp/rki/Edit taxonomy | |
| Unrecognized taxon ([[[:Template:Wp/rki/Create taxonomy/link]] fix]): | Bubalus |
| မျိုးစိတ်: | Template:Wp/rki/Taxonomy/BubalusB. bubalis
|
| ဒွိနာမ | |
| Bubalus bubalis | |
| |
| Global distribution of the water buffalo in 2004 | |
| Synonyms | |
|
Bos bubalis Linnaeus, 1758 | |
ကျွဲ (အင်္ဂလိပ်: Water Buffalo or Domestic Asian Water buffalo) (Bubalus bubalis) ရေ အာရှတိုက်တွင် အလွန်ပေါတိရေ သတ္တဝါဖြစ်ပြီး တောင်အမေရိက၊ ဥရောပတောင်ပိုင်းနန့် အခြားဒေသတိတွင်လည်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသုံးပြုကတ်ရေ။[1] ကျွဲရေ ungulate ခေါ် ကြီးမားပြီး ခွာတပ်ခံရရေ သတ္တဝါအမျိုးအစားတွင် ပါဝင်ပြီး bovine မျိုးရင်းသေးတွင်လည်း ပါဝင်ရေ။ ဩစတြေးလျ မြီာက်ဘက်ပိုင်းတွင် feral ခေါ် အယဉ်မှ အရိုင်းပြန်ဖြစ်လားရေ ကျွဲတိ အခြီတကျနီထိုင်နီကတ်ပြီး အရှေ့တောင်အာရှတွင်မူ ကျွဲရိုင်းအမြီာက်အမြားဟိသေးရေ။ ယဉ်ပါးရေ ကျွဲအမျိုးမျိုးရို့ရေ တူညီရေ ဘိုးဘွားတိမှ ဆင်းသက်လာကတ်ရာ ဘိုးစဉ်ဘောင်ဆက်တွင် အခုအခါ မျိုးတုံးပျောက်ကွယ်လုနီး ဖြစ်နီရေ ကျွဲရိုင်း(wild Asian water buffalo) အပါအဝင် ဖြစ်ရေ။
သူဧ သဘာဝ
[edit | edit source]ထို့ပြင် ကျွဲရေ ရွံ့ညွန်ရေကွက်တွင် လူးတတ်ရေခြီလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ဖြစ်ရေ။ ကျွဲရေ စားမြုံ့ပြန်နေတတ်ရေ။ ကျွဲရေ နွားထက် ကိုယ်လုံးကိုယ်ထည် ထွားကြိုင်းပနာခွန်အားဗလ ပိုပြီးကေကြီးမားရေ။ အိန္ဒိယနိုင်ငံနန့် မြန်မာနိုင်ငံရို့တွင် လယ်ထွန်ယက်ရာ၌ လည်းကောင်း၊ လေးလံရေ သစ်လုံးကြီးတိကို ဆွဲရာ၌ လည်းကောင်း ကျွဲယဉ်ကို အသုံးပြုကတ်ရေ။ ကျွဲယဉ်တိကို ခိုင်းစေလျက် ဟိနီကတ်ပြီဖြစ်ကေလည်း အာဖရိကတိုက်၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံနန့် မြန်မာနိုင်ငံရို့ဟိ တောနက်တိတွင် ကျွဲရိုင်းအုပ်တိကို ဂနိတိုင် တွိ့မြင်ကြရသိမ်းရေ။
အာဖရိကကျွဲရိုင်း
[edit | edit source]အာဖရိကတိုက်၌ဟိရေ အာဖရိကကျွဲရိုင်းရို့ရေ အလွန်သန်စွမ်း ရဲရင့်ကြအနိန်နန့် မည်သည့်တိရစ္ဆာန်ကိုမျှ မကြောက်ရွံ့ချေ။ အာဖရိကတိုက်သို့ လားရောက်ပနာတိရစ္တာန်တိကို အပျော်လိုက်လံ ပစ်ခတ်သူရို့ပင် ဒေကျွဲရိုင်းတိကို သေနတ်အားကိုးနန့် မထီလေးစား မပြုလုပ်ရဲကတ်လီ။ ယင်းရို့ကို မြင်းပေါ်မှဖြစ်စေ၊ သစ်ပင်ထက်မှ ဖြစ်စေ၊ ပစ်ခတ်မှသာကေ အသက်ဘေးအတွက် စိတ်ချရရေ။ အဆိုပါ ကျွဲရိုင်းရေ တစ်ကောင်တည်းဖြစ်စေကာမူ ခြင်္သေ့ ၂ကောင် ၃ကောင်ရို့နန့် ဖက်ပြိုင်ရန်ပြုဝံ့ရေ။ ယင့်ချင့်ကြောင့် ခြင်္သေ့ရို့ရေ ကျွဲရိုင်းအထီးတိကို ရန်မူလေ့ မဟိကြချေ။ ကျွဲရိုင်းရို့ရေ အနံ့ခံကောင်းပနာနားကင်းလည်း ပါးကတ်ရေ။ ယင်းရို့ရေ အုပ်စုဖွဲ့ပနာနေတတ်ကြရာ အုပ်ထဲမှ ကွဲထွက်လားရေ ကျွဲတကောင်တလေကိုသာ ခြင်္သေ့ရို့ သတ်ဖြတ် စားသောက်နိုင်ကတ်ရေ။ ကျွဲရိုင်းဧ သားရေမှာ အလွန်ခိုင်မာသည့်အလျောက် အာဖရိကတိုင်းရင်းသား ကက်ဖာလူမျိုးရို့ရေ ထိုကျွဲသားရေဖြင့် ဒိုင်းလွှားတိ ပြုလုပ်ကတ်ရေ။
အာရှကျွဲ
[edit | edit source]အိန္ဒိယနိုင်ငံနန့် မြန်မာနိုင်ငံရို့တွင် ဟိရေ ကျွဲရိုင်းတိရေ အာဖရိကတိုက် တောင်ပိုင်း၌ တွိ့ရရေ ကျွဲရိုင်းတိကဲ့သို့ပင် ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းရေ။ ကျွဲသိုးကြီးတိရေ ၆ ပေမျှ မြင့်ပနာဦးချိုတိရေ ၆ ပေခန့်ပင်ရှည်လျားရေ။ ကျားတိပင် ထိုကျွဲသိုးရို့ကို ရှောင်လားတတ်ကတ်ရေ။ ကျွဲယဉ်ရို့ရေ နွားရို့ထက် ခွန်အားပိုကြီးရေ မှန်ကေလည်း နွားရို့ကဲ့သို့ ကျိုးကျိုးနွံနွံ မဟိလှချေ။ ဝန်စည်ကို သယ်ဆောင်စေကာမူ ရေအိုင်မြင်ကေ အတင်းဆင်းလားတတ်ရေ။
အသုံးဝင်ပုံ
[edit | edit source]မြန်မာနိုင်ငံနန့် အိန္ဒိယရို့တွင် နို့စားကျွဲမတိကို မွေးမြူထားကတ်ရေ။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဗင်္ဂလားကျွဲခေါ် ချိုလိမ်ကျွဲတိကို နို့စားရန်အတွက် မွေးမြူကတ်ရေ။ ကျွဲသားရေကို ကျိုကေ ကျွဲကော်ရရေ။ ကျွဲဧမစင်ကို မြီဩဇာအဖြစ် သုံးလေ့ဟိကတ်ရာ ခြောက်သွေ့လားရေအခါတွင် လောင်စာအဖြစ်သုံးကတ်ရေ။ ထိုင်းနိုင်ငံ ချောင်ဘူရီ (Chonburi, Thailand) နန့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ကရာလာနယ် မလာဘာတောင်ပိုင်း (South Malabar Region in Kerala, India) ဒေသရို့တွင် နှစ်စဉ် ကျွဲပြိုင်ပွဲတိဟိရေ။ အချို့ရေ ကျွဲတိကို ဝန်တင်ကျွဲအဖြစ် အသုံးပြုကတ်ရေမှာ အထူးတပ်ဖွဲ့တိပင် အပါအဝင်ဖြစ်ရေ။[2]
ကိုးကား
[edit | edit source]- ↑ Cockrill, W. R. (1977). The water buffalo (PDF). Rome: Animal Production and Health Series No. 4. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Archived from the original (PDF) on 16 June 2013. Retrieved 28 October 2021.
- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အပိုင်း-ခ၊ အတွဲ-၂၊နှာ-၂၂၉