Wp/rki/ကျန်းမာရီး

အနာရောဂါကို ကာကွယ်ရေနည်းလမ်းကောင်း ဥစ္စာကံစောင့် အသက်ဉာဏ်စောင့်ဟူရေ ရှေးပညာဟိရို့ဧ စကားကို လူတိုင်း သတိချပ်သင့်ဧ။ ကျန်းမာရီးနန့် ညီညွတ်စွာ စားရေက်နီထိုင်တတ်ခြင်းရေ ရောဂါဘယကို တားဆီးနိုင်သည့်ပြင် အသက်ရှည်ရာရှည်ကြောင်းလည်း ဖြစ်ရကား ကျန်းမာရီး လမ်းညွှန်မျာကို သေချာစွာ ဖတ်ရှုမှတ်သား၍ သုံးသပ်ကတ်ပါလော့။ အာရောဂျံ၊ ပရမံ၊ လာဘံဟူရေ ဘုရား ဟောတရား တော်နန့်အညီ ကျန်းမာရီး လာဘ်ကြီးကို လက်ကိုင်ရဟိထားမှ သာကေ လူ့ဘဝရကျိုး နပ်လိမည်။ ကျန်းမာရီးနန့် လျော်ညီ စွာ ပြုမူနီထိုင်တတ်ပါမှ မွန်မြတ်လှရေ ထိုလာဘ်ကြီးကို ရဟိနိုင်လိမည်။

မိမိရို့ နီထိုင်ရာအိမ်ကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်း ပြုပြင်နီထိုင်ခြင်းမဟိပါက ထိုအဆောက်အုံရေ မကြာမီ ပျက်စီးယိုယွင်းလားတတ်သကဲ့သို့ အိမ်နန့်တူရေ ခန္ဓာကိုယ်ကို ကျန်းမာမှုအတွက် ဂရုမပြုဘဲ နီပါက တဖြည်းဖြည်း ချို့တဲ့ လာကာ စိတ်ဧဆင်းရဲခြင်း၊ ကိုယ်ဧဆင်းရဲခြင်းတိကို ကြုံတွေ့ခံစားရလိမ့်မည်။

ကျန်းမာရီးနန့် ညီညွတ်စွာ နီနိုင်ရန်မှာ မခက်ပေ။ မိမိဧ နီမှုစားမှုရို့ကို စံနစ်တကျ ဂရုစိုက်၍ ပြုပြင် ပီးရုံမျှနန့် ကျန်းမာမှုကို လွယ်ကူစွာ ရနိုင်ရေ။ ဒေပိုင် ဖြစ်စေရန် အောက်ပါကျန်းမာရီးကျင့်စဉ် ၉ ချက်ကို ကျင့်သုံးလိုက်နာကတ်ရလိမည်။

1. လီကောင်းလီသန့်ကို ရှူရှိုက်ပါ။
2. ရေကောင်းရေသန့်ကို ရေက်ပါ။
3. ကျန်းမာစေမည့် အစားအစာမျိုးကို စားပါ။
4. အိပ်ရီးဝအောင် အိပ်ပါ။
5. ကျန်းမာရီးနန့် ညီညွတ်စွာ ဝတ်စားဆင်ယင်ပါ။
6. ကိုယ်ခန္ဓာ အနီအထား မှန်ကန်အောင် နီပါ။
7. ဣရိယာပုတ် မျှတအောင် နီထိုင်ပါ။
8. သန့်သျှင်းစင်ကြယ်စွာ နီပါ။
9. စိတ်ကြည်လင် ရွှင်လန်းစွာ နီပါ။

ကျန်းမာမှု ရစေရန် ထိုကျင့်စဉ်တိအတိုင်း ဆောင်ရွက်ဖို့ရာ ဇာကြောင့်အရီးကြီးရေကို တစ်ခုစီ စစ်ဆီးကတ်ပါစို့။

လီကောင်းလီသန့် ရှူရှိုက်ခြင်း

လူဧအသက်သျှင်နီမှုအတွက် မိနစ်စက္ကန့်မလပ် အရီး တကြီး လိုအပ်ရေအရာမှာ လီဖြစ်ရေ။ အသက်နန့်ခန္ဓာ တည်မြဲနီစေရန် ခန္ဓာကိုယ်တွင်းဟိ သွေးရို့ဧ လှည့်ပတ် လားလာမှုကို လီက တိစွာ ကူညီထောက်ပံ့ရရေ။ ခန္ဓာကိုယ်တွင်းသို့ ရှူသွင်းလိုက်ရေလီရေ သန့်သျှင်း စင်ကြယ်မှ ကျန်းမာရီးအတွက် အကျိုးအာနိသင် ထိရောက် နိုင်ရေ။ ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းဟိ အဆုတ်ရေ သန့်သျှင်းရေ လီထဲ၌ ပါသည့် အောက်ဆီဂျင်ကိုသာ အလိုဟိရေ။ ယင်းချင့်ကြောင့်ကျွန်ုပ်ရို့ရေ လီကောင်းလီသန့်ကိုသာ အခါ ခပ်သိမ်း အလိုဟိအပ်လီရေ။

အချို့က လီစိမ်းတိုက်ကေ နီထိုင်မကောင်းတတ်ဟု ယူဆကာ အိမ်တံခါးတိ ပိတ်ဆို့နီလိဟိကတ်ရေ။ ညစ်ပတ်ရေအိမ်နန့် ကျဉ်းမြောင်းရေအခန်းတိထဲဟိ ညစ်ညမ်းရေလီရေသာကေ လူရို့ကို အန္တရာယ် ဖြစ်စေရေ။ လီကောင်းလီသန့်ရေ မည်သည့်အခါမျှ ရောဂါအန္တရာယ်ကို မဖြစ်စေနိုင်ပေ။ နီအိမ် အဆောက်အုံ တွင်း၌ လီကောင်းလီသန့် ကောင်းမွန်စွာ ဝင်ထွက်နိုင်အောင် ထားရရေ။ အိပ်စက်သည့်အခါတွင် လီကောင်းလီသန့်ကို ပိုမို၍ လိုအပ်လီရေ။ ကိုယ်ကို နွေးနီအောင် လုံခြုံစွာ စောင်ခြုံထားကေ တံခါးဖွင့်၍ အိပ်စက်နိုင်ရေ။ လီကို ရှူရှိုက်ကေ နှာခေါင်းမှသာ ရှူရှိုက်သင့်ရေ။ သို့မှသာ လီရေ ပူနွေး၍ နှာခေါင်းထဲတွင် ဟိရေ အမွေးနု ချေတိကလည်း လီထဲတွင်ပါရေ ဖုံတိကို အဆုတ် အတွင်းသို့ ဝင်မလားစေရန် စစ်ကာ တားဆီးထားနိုင်ရေ။ ပါးစပ်နန့် အသက်ရှူကေ အတွင်းနှာပေါက်နန့် လည်ချောင်း အကြားဟိ အမြှေးရောင်တတ်ရေ။ ဒေပိုင် အမြှေးရောင်ခြင်း ဖြင့် ကျန်းမာရီး ချွတ်ယွင်းတတ်ရေ။ အချေသူငယ်တိ၌ လည်ချောင်းနာ၍ ဖျားနာခြင်း စသည့်ရောဂါမျိုးမှာ ထိုကဲ့သို့ အမြှေးရောင်ရာမှ စတင်ဖြစ်ပွားတတ်ရေ။ လီကောင်းလီသန့်ကို အတိဆုံးရဟိနိုင်စေရန် အိမ်အပြင်ပတိတွင် နီနိုင်သမျှ နီသင့်ရေ။ သန့်သျှင်း စင်ကြယ်ရေလီကို ရှူရခြင်းအားဖြင့် ရောဂါပေါင်းတိစွာ ရို့ကို ပျောက်ကင်းစေနိုင်ရေ။ ယခု ခေတ်အခါ အဆုတ်နန့် ဆိုင်ရေ ရောဂါတိကို ကုသရာ၌ ဆရာဝန်ရို့ရေ လီကောင်းလီသန့် ရဟိရန်ကို ဦးစွာ အရီးထားကတ်ရာ အချို့ လူနာတိကို အိမ်ပြင်၌ပင် အိပ်စက်ခိုင်းရေ။ လီကောင်း လီသန့်ကား လူရို့ ဧ ကျန်းမာရီးအတွက် အဖိုးထိုက်တန် သလောက် အချိန်အခါမရွေး ရလွယ်လီရေ။

ရေကောင်းရေသန့်ကို ရေက်ခြင်း

လူဧခန္ဓာကိုယ်ရေ အစိုင်အခဲ အနီမျိုး ဖြစ်တည်ရေ ပုံပန်းသဏ္ဌာန် ဟိကေလည်း ခန္ဓာကိုယ်ကို ခွဲခြားစိစစ်ကြည့်ရှု လိုက်ကေ ၄ ပုံ ၃ ပုံမှာ ရေဖြစ်ရေ။ ခန္ဓာကိုယ်တွင်းဟိ သွေးတိ မှန်ကန်စွာ လှည့်ပတ် လားလာနိုင်ရန် ရေဧ ကူညီထောက်ပံ့မှုကို လိုလီရေ။ ထို့ပြင် ကိုယ်တွင်းမှ အညစ်အကြေးရို့ကို အဆုတ်၊ ကျောက်ကပ်၊ အရေပြားတိမှ တစ်ဆင့် ချွေး စရေရို့ အဖြစ်ဖြင့် ကိုယ်ဧအပြင်ဘက်သို့ ထုတ်ရလီရေ။ ဒေပိုင်ဖြင့် ကိုယ်တွင်း၌ ဆီးကြောသန့်သျှင်း စေ၍ သွေးအလားအလာ ကောင်းမွန်မှန်ကန်စေရန်အတွက် ရေကို တိစွာရေက်ပီးရန် လိုရေ။ ရေကို အချိန်အခါနန့် လိုက်၍ အနည်းဆုံး တစ်နိ့ကေ ရေ ၆ ဖန်ခွက်ခန့်မျှ ကုန်အောင် ရေက်သင့်လီရေ။ နံနက် စာမစားမီ ၁ ဖန်ခွက်၊ နံနက်စာနန့် နိလည်အတွင်း ၂ ဖန်ခွက်၊ နိ့လယ်စာနန့် ညစာ အတွင်း ၂ ဖန်ခွက်၊ ညအိပ်ရာမဝင်မီ ၁ ဖန်ခွက် ရေက်သင့်ရေ။ အစာစား နိစဉ် ရေရေက်ကေ ရေနန့် အစာကို ရော၍ မျိုမချရန် သတိထားရလိမည်။ အစာကို ညက်ညက်ဝါး၍ မျိုချပြီးမှသာ ရေရေက်သင့်ရေ။ ရေနန့်အစာ ရော၍ မျိုချကေ အစာ မကြေ ဖြစ်တတ်ရေ။ ဒေပိုင် ကျန်းမာမှုအတွက် အရီးပါ အရာရောက်ရေ ရေမှာလည်း တန်ဖိုးကြီးစွာ ပီး၍ ဝယ်ယူရ ရေမဟုတ်ဘဲ အလွယ်တကူရဟိနိုင်လီရာ အသုံးပြုရာ၌ ဂရုတစိုက် ပြုတတ်ကေ ထိရောက်ရေ အကျိုးကျေးဇူးကို ရဟိနိုင်ရေ။

ကျန်းမာစေမည့် အစားအစာ စားခြင်း

ကျန်းမာ၍ အင်အားဖြစ်စေမည့် အစားအစာရို့ကို စားခြင်း အင်ဂျင်စက်ရို့ကို ထင်း၊ မီးသွေး၊ ဆီရို့ဖြင့် အားဖြစ် စေ၍ မောင်းနှင်ရွေ့လျားစေရသကဲ့သို့ အစားအစာဖြင့် လူရို့ဧ ခန္ဓာကိုယ်ကြီးကိုလည်း အားဖြစ်စေ၍ လှုပ်ရှားလားလာစေ နိုင်ရေ။ နိ့စဉ်နန့်အမျှ လှုပ်ရှား လားလာနီရသဖြင့် လှုပ်ရှားမှုကြောင့် ကုန်ခန်းလားရေ အင်အားတိကို ဖြည့် တင်းပီးရန်အတွက် အစားအစာတိကို စားရေက် ပီးရ ရေ။

ကိုယ်ခန္ဓာကြီး နွမ်းနယ်ခွေယိုင်ခြင်းမဟိဘဲ အင်အား ပြည့်ဖြိုးစေရန် အစာတိ စားရေက်ကတ်ရာ၌ အချိန်အခါနန့် ချင့်ချိန်ကာ အတိုင်းအဆမှန်မှန် မပိုမလို စားလားနိုင်မှ အကောင်းဆုံးဖြစ်ရေ။ စားသင့်ရေထက် ပိုမိုစားကေ အစာချေချက်ရရေ ကိုယ်အင်္ဂါရေ လုပ်သင့်ရေထက် ပိုမိုလုပ်ရသဖြင့် မအီမသာဖြစ်တတ်ရေ။ ထို့ပြင် အလုပ်ကိစ္စ တိလွန်းလှရေဆိုကာ အဆာလွန် မခံသင့်ချေ။ ဝလာကေ အလှပျက်မည်စိုး၍ အစာလျှော့စားရေ မိန်းကလေးမျိုးရေ အားအင်ချည့်နဲ့ ရောဂါထူပြော၍ ကျန်းမာရီးကို ထိခိုက်သဖြင့် လှပတင့်တယ်မှုကို မရဟိတော့ဘဲ ပျော်ရွှင်မှုလည်း လက်လွတ် လားရတတ်ရေ။

အချိန်မှန်မထားဘဲ စားချင်သည့်အခါ စားတတ်သည့် အလိအကျင့်မျိုးကိုလည်း မမွေးသင့်ပေ။ ဇာကြောင့် ဆိုကေ အစာအိမ်ကို နားသင့်ရေအခါတွင် အနားမပီး၊ အချိန်မရွေး အလုပ်လုပ်ခိုင်းရေနန့် တူရေကြောင့် လုပ်ငန်း စဉ်ကို မမှန်မကန်ဖြစ်အောင် ပြုသဖြင့် အစာကြေချက်ခြင်းကို ထိခိုက်စေရေ။

အစာစားသည့်အခါ ဝမ်းပြည့်ရန်သာ ပဓာနမထားဘဲ အသွေး၊ အသား၊ အရိုး၊ အကြောအခြင်ရို့ကို သန်စွမ်းစေမည့် အစားအစာမျိုးကို စိစစ် စားရေက်သင့်လီရေ။ အချို့ ရောဂါ ဟိသူတိရေ ဓာတ်စာတိကို ချင့်ချိန်စားရေက်ခြင်း ဖြင့်ပင် ရောဂါတိ သက်သာပျောက်ကင်းစေနိုင်ရေ။ လူရို့ စားသုံးရန် သင့်လျော်ရေ အစာတိကား လတ် ဆတ်ရေ ဟင်းသီးဟင်းရွက်နန့် နွားနို့ဖြစ်ဧ။ မချက်ပြုတ် ရဘဲ အစိမ်းစားနိုင်ရေ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တိမှာ ပိုမို ကောင်းမွန်ရေ။ နွားနို့မှာ လူတိုင်းနန့် သင့်လျော်၍ အထူး သဖြင့် ငယ်ရွယ်သူတိနန့် သက်ကြီးရွယ်ရင့်ရို့အဖို့ သာလွန် ကောင်းမွန်ရေ။ လက်ဖက်ရည် ကာဖီ စရေရို့ကို တိစွာ မရေက်သင့်ချေ။ အချေသူငယ်တိအား မတိုက်ဘဲ နီနိုင်လျင် ပို၍ကောင်းရေ။ အချို့ အအီအဆိမ့် အကြော် အလှော်တိကား အစာကြေခဲ၍ တိစွာစားသုံးရန် မသင့် လျော်ချေ။ ဆီးလိပ်နန့် အရက်ရို့ရေ ကျန်းမာရီးဧ အန္တရာယ်ကြီးတိပင် ဖြစ်ချေရေ။

အစာစားသည့်အခါ အလျင်စလိုမစားဘဲ ဖြည်းနှေးစွာ အစာကို ကြေညက်အောင် ဝါး၍ စားသင့်ရေ။ သို့မှသာ အစာကြေရန် အကူအညီပီးသည့်၊ အစာစားကေ ပါးစပ် အတွင်းမှ ထွက်လာရေ ကစီရည်ကို ကောင်းမွန်စွာ ရဟိ၍ အစာအိမ်ကို အလုပ်မတိစေဘဲ အလွယ်တကူ ကြေညက်နိုင် စေရေ။ ထို့ပြင် လားတိကိုလည်း ကောင်းစွာ အလုပ်ပီးနိုင် စေရေ။ လားတိ အသုံးပြုရနည်းကေ လျင်မြန်စွာ ဆွေး၍ ဒုက္ခပီးတတ်ရေ။ 'ဝမ်းတစ်လုံးကောင်း ခေါင်းမခဲ'ဆိုသည့် ဆိုရိုးစကားအတိုင်း အစားအရေက်ကို သင့်မြတ်စွာ ချိန်ဆ၍ စားသုံးလားနိုင်ကေ အနာရောဂါကင်းသျှင်း၍ ကျန်းမာခြင်း ဖြစ်စေနိုင်ရေ။

အိပ်ရီးဝအောင် အိပ်ခြင်း

လန်းဆန်းကြည်လင်ရွှင်ပျစွာ အလုပ်လုပ်လိုကေ အိပ်ရီးဝအောင် အိပ်သင့်ရေ။ လူဧကိုယ်ခန္ဓာ စက်ယန္တာရားကြီးကို အလုပ်ပြီးသည့်အခါ ရပ်နားအိပ်စက်ခွင့် ပီးရလီရေ။ ရပ်နားခွင့် ကောင်းစွာမဟိခကေ ချွတ်ယွင်း ချက်တိ ဟိလာကာ လူဧကျန်းမာရီးကို ထိခိုက်စေရေ။ အရွယ်ရောက်ပြီးရေလူတိုင်း တစ်နိ့ကေ ၈ နာရီခန့် အိပ်စက်သင့်၍ အချေသူငယ်နန့် လူအိုတိမှာ အချိန်ပိုမို၍ အိပ်စက်သင့်လီရေ။ အိပ်စက် မည့်ဆဲဆဲတွင် စိတ်ပူပန်စရာ အကြောင်းကိစ္စဟူသမျှကို ဖျောက်ဖျက်ပစ်လိုက်၍ အိပ်ရာဝင် သင့်လီရေ။ အိပ်ရီးဝကေ ဦးနှောက်သျှင်း၍ ဉာဏ်ပွင့်လင်း ကာ ကြံတိုင်းအောင်တတ်လီရေ။ နိ့လယ်နိ့ခင်းဖက်တိ၌ တစ်ရီးမျှ အိပ်စက်ခွင့်ရနိုင်ကေ ကောင်းရေ။ အိပ်စက်ခွင့် မရကေ ၁၅ မိနစ်ခန့် ပက်လက်လှန်ကာ တစ်ကိုယ်လုံးဟိ ကြွက်သားရို့ကို လျော့ပြီး ငြိမ်သက်စွာ မျက်စိမှိတ်နီပါလီ။ ထိုကဲ့သို့ ခေတ္တမျှ အနားယူလိုက်ရခြင်းရေ မည်မျှလောက် လူကို အားအင်ပြည့်တင်း ဖျတ် လတ်သွက်လက်လာစေရေကို လက်တွိ့စမ်းသပ်ကြည့်က ကောင်းစွာသိနိုင်လီရေ။

ကျန်းမာရီးနန့် ညီညွတ်စွာ ဝတ်စားဆင်ယင်ခြင်း

အဝတ်အစားတိကို ရာသီဥတုနန့် အချိန်အခါအလိုက် ဝတ်စားဆင်ယင်သင့်ရေ။ ချမ်းအေးရေရာသီ၌ ထူထဲ၍ နွေးရေအဝတ်မျိုးကို ဝတ်ဆင်သင့်၍ လီအေးမည်မျှပင် တိုက်ကေလည်း ကိုယ်မှာ လုံခြုံ ပူနွေးနီကေ ဖျားနာခြင်း မဖြစ်နိုင်ပေ။ ပူအိုက်သည့်ရာသီဥတုတွင် ပေါ့ပါး၍ လီဝင်နိုင် သည့် အဝတ်မျိုးကို ဝတ်ဆင်သင့်ရေ။

လူဧအဆုတ်ရေ အသက်ရှူသည့်အခါ နှစ်လက်မခန့် ကား၍ ထွက်လာပြီးကေ အဆုတ်မှာ ခါးပိုင်းအထိ ရောက်လာ ရေ။ ယင်းချင့်ကြောင့်ကျပ်တည်းကျဉ်းမြောင်းရေ အဝတ်ကို မဝတ်ဆင်သင့်ဘဲ ချောင်ချိသက်သာသည့် အဝတ်မျိုးကို ဝတ်ဆင်သင့်ရေ။ သို့မှသာကေ အသက်လွတ်လပ်စွာ ရှူနိုင်၍ ကိုယ်ခန္ဓာအတွင်းဟိ သွေးတိ ကောင်းမွန်စွာ လှည့်လည် လားလာနိုင်လီမည်။ အဝတ်တိကို သန့်ပြန့်သပ်ရပ်စွာ ဝတ်ဆင်သင့်ရေ။ ဝတ်ပြီးသားအဝတ်တိကို ကြမ်းပေါ်၌ စုပုံ၍ မထားသင့်ဘဲ လီသလပ်ခံထားသင့်ရေ။ လျှော်ဖွပ်ရန် မလွယ်ကူရေ အဝတ်တိကို မကြာခဏ နီရောင် ပြပီးရရေ။ ခြီချောင်းအချေတိကို တွန့်လိမ်စေရေ ဖိနပ်မျိုးကို မစီးသင့်ချေ။ အချို့ခေတ်ဆန်ချင်သူ အမျိုးသမီး အချေတိ ရေ ခုံမြင့်လွန်းရေ ဖိနပ်တိစီးမှ နကိုင်းထွက်ရေဟု ယူဆ၍ ထိုဖိနပ်မျိုးကို စီးလိဟိကတ်ရေ။ ထိုဖိနပ်မျိုးစီးကေ လားပုံလာပုံ ဟန်ပန်အမူအရာ ပျက်စီး၍ ကိုယ်ခန္ဓာဧ အလီးချိန်ကို ထမ်းထားရရေ ခြီထောက်တိဧ အနီ အထား ပျက်ပြားစေသဖြင့် ကျန်းမာရီးဖက်မှကြည့်ကေ မသင့်လျှော်ပေ။

ကိုယ်ခန္ဓာအနီအထားမှန်ကန်ခြင်း

ခေါင်းမော့၍ ရင်ကော့ကာ တင့်တယ်ဖျတ်လတ်စွာ လမ်းလျှောက်လာသူတစ်ဦးကို အတိပင် ဂရုထား၍ ကြည့်မိကတ် လိမည်။ ထိုကဲ့သို့ လမ်းလျှောက်တတ်သူရေ မြင်ရသူတိဧ မျက်စိတွင် ခန့်ညားတင့်တယ်ရေ သာမက တီဘီရောဂါ စသည့် ဝေဒနာမျိုးရို့လည်း သူ့အား လွယ်ကူစွာ မကပ်ရောက် နိုင်ပေ။ ထိုင်သည့်အခါတွင်ဖြစ်စေ၊ ရပ်နသေည့်အခါတွင် ဖြစ်စေ၊ လီကို မှန်⁠မှန်ရှူသွင်းနိုင်စေရမည်ဖြစ်၍ အသက် မှန်⁠မှန်ရှူနိုင်မည့် အနီအထားမျိုး ဟိရန်လိုရေ။ ကိုယ်ခန္ဓာကို တည့်မတ်စွာ မထားသူဧအဆုတ် စသည့်အင်္ဂါရို့မှာ ပွင့်ကား သင့်သလောက် မပွင့်ကားဘဲ နီထားတကျ မဟိနိုင်ရေကြောင့် အဆုတ်နန့်ဆိုင်သည့် ရောဂါတိ စွဲကပ်တတ်ရေ။ ကိုယ်ခန္ဓာ ကို ခါးနန့် ဒူးရို့၌သာ ကွေးညွတ်သင့်လီရေ။ လမ်းလျှောက်သည့်အခါတွင် ခေါင်းပေါ်၌ တစ်စုံတစ်ခု ရွက်ထားရသကဲ့သို့ ခေါင်းကို မတ်⁠မတ်ထားကာ လက်ပြင်ကို ဖြန့်လျက် ရဲဝံ့တည်ကြည်စွာ လျှောက်သင့်ဧ။ လီးလံရေ ဝတ္ထုပစ္စည်းကို လက်ဖြင့် သယ်ဆောင်လာကေ တစ်ဖက်မှ တစ်ဖက်သို့ ကူးပြောင်းကာ တစ်လှည့်စီ ယူဆောင်သင့်လီ ရေ။ လက်တစ်ဖက်တည်း အားပြု၍ သုံးဖန်တိကေ ပခုံးတိ ပုံပန်းသဏ္ဌာန် ပျက်လားတတ်လီရေ။ ခါးကြီးကုန်း၍လည်းလမ်းမလျှောက်သင့်

ဣရိယာပုတ် မျှတစေခြင်း

ကိုယ်ခန္ဓာဟိ အရိုး ကြွက်သား အကြော စရေရို့ရေ လှုပ်ရှားမှု အသင့်အတင့်မျှ မရဟိကေ တောင့်တင်းမာကျော၍ အားနည်းလားတတ်ရေ။ လှုပ်ရှားနီရေအရိုးနန့် ကြွက်သား ရို့ရေ သွေးကို ပိုမို၍ အလိုဟိသဖြင့် သွေးပိုမိုရဟိရန် နှလုံးနန့် အဆုတ်ရို့မှာ ပိုမို၍ အလုပ်လုပ်ကတ်ရရေ။ ထိုသို့ ပိုမို၍ အလုပ်လုပ်ရသဖြင့် နှလုံးမှာ ပိုမို၍ ခုန်ရပြီးကေ အဆုတ်မှာလည်း သွေးတိသန့်သျှင်းစေရန် လီကို ပိုမိုရှူသွင်းရ သဖြင့် ပို၍အားဟိလာရေ။

ကိုယ်ခန္ဓာကို လှုပ်ရှားစေရာ၌ တစ်ကိုယ်လုံး အညီအမျှ လှုပ်ရှားသင့်စေရေ။ ထိုကဲ့သို့ လှုပ်ရှားမှုကို ရဟိစေနိုင်မည့် အလွယ်ဆုံးနည်းလမ်းတိမှာ ရေကူးခြင်း၊ လှေလှော်ခြင်း၊ စက်ဘီးစီးခြင်းနန့် လီကောင်း လီသန့် ရဟိမည့် နီရာတိ တွင် လမ်းလျှောက်ခြင်းတိ ဖြစ်ရေ။ ဘောလုံးကစားခြင်း တင်းနစ်ရိုက် ကစားခြင်း ကြက်တောင်ရိုက်ကစားခြင်း စရေ ရို့မှာလည်း စိတ်ရောကိုယ်ပါ ဖျတ်လတ်သွက်လက်စွာ အလုပ် လုပ်ရရေ ကစားနည်းတိ ဖြစ်၍ ကောင်းမွန်သင့်လျော် လီရေ။

ကိုယ်လက်ကြံ့ခိုင်ရီး လိကျင့်ခန်းတိကိုလည်း အိမ်တွင်ပင် လိကျင့်ခန်းယူနိုင်ရေ။ အလွယ်ဆုံး လိကျင့်ခန်းမှာ နံနက်အိပ်ရာမှ ထကေထခြင်း ဖွင့်ထားရေပြတင်း ပေါက်တွင် ရပ်၍ ၅ မိနစ်ခန့် အားရပါးရ အသက်ရှူခြင်း ပင်တည်း။

ထိုကဲ့သို့ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားခြင်းတိ ပြုလုပ်ရာ၌ တော်သင့်ရုံထက် မပိုသင့်ပေ။ တန်ဆီး လွန်ဘေး ဖြစ်တတ် သဖြင့် လှုပ်ရှားခြင်းလွန်ကေ မောဟိုက်ပင်ပန်း အားအင် ကုန်ခန်း၍ အန္တရာယ်ဖြစ်စေတတ်ရေ။ ကြိုးခုန်ခြင်းဖြင့် လိကျင့်ခန်းယူသူ မိန်းကလေးတစ်ဦးမှာ တော်သင့်ရေထက် ပို၍ အချိန်ကြာစွာ ကြိုးခုန်သဖြင့် အားစိုက်ရလွန်းရေကြောင့် နှလုံးခုန်ခြင်း ရပ်လားဖူးရေ။ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားခြင်းတိကို အစာ စားပြီးစတွင် ပြုလုပ်ကေ အစာကြေချက်ခြင်းကို ထိခိုက်စေတတ်၍ ထိုအခါမျိုးတွင် မပြုလုပ်သင့်ပေ။ မည်သည့် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားခြင်း လိကျင့်ခန်းကို ပြုလုပ်ရေဖြစ်စေ စိတ်ရောကိုယ်ပါ ဆောင်ရွက်မှသာ အကျိုး ထိရောက်နိုင်လီ ရေ။

သန့်သျှင်းစင်ကြယ်ခြင်း

ရောဂါဖြစ်လာမှ ပျောက်ကင်းချမ်းသာအောင် ကုသ ရခြင်းထက် မဖြစ်မီ ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းက ပိုမို သက်သာ လွယ်ကူရေ။ ရောဂါဖြစ်လာမှ အချိန်ကုန် ငွေကုန် လူပန်း ခံကာ ကုသခြင်းထက် ရောဂါမဖြစ်အောင် ကြိုတင်ကာကွယ် ခြင်းမှာ သက်သာလွယ်ကူလီရေ။ ထိုသို့ ကြိုတင်ကာကွယ် ရာ၌ သန့်သျှင်းစင်ကြယ်စွာ နီထိုင်ခြင်းရေ တိစွာ အရာ ရောက်၍ အကျိုးဟိရေ အကြောင်းတစ်ပါးဖြစ်လီရေ။

စားရေက်စရာတိကို သန့်သန့်ပြန့်ပြန့် ပြုပြင်ထားစေ ကာမူ ယင်းရို့ကို ညစ်ပတ်ပေရေရေ လက်တိဖြင့် ယူငင် စားသောက်ကေ ရောဂါပိုးရို့ရေ အစာအိမ်ထဲ ရောက်လား နိုင်ရေ။ ယင်းချင့်ကြောင့်အစားအရေက်တိ စားရေက်မည့် အခါတိတွင် လက်တိကို ကောင်းမွန်သန့်စင်စွာ ဆီးကြော ပြီးမှ စားရေက်သင့်ရေ။ လက်ရီးကြားတွင် ချေးတိ မဟိစေအောင် လက်တိ လက်ရီးတိကို ဆပ်ပြာစရေ ဖြင့် စင်ကြယ်အောင် ဆီးကြော၍ သန့်ပြန့်စွာ ဟိစေသင့်ရေ။ စားရေက်ပြီးသည့်အခါ ပါးစပ်တိကို ပါးလုပ်ကျင်း ပစ်၍ လားတိကို ပွတ်တိုက်ဆီးကြောပစ်နိုင်ကေ အထူး ကောင်းမွန်ရေ။ ဇာကြောင့်ဆိုကေ စားစရာ အစအန တိရေ လားကြိုလားကြားထဲတွင် ကပ်နီတတ်၍ လားတိ ကို ညစ်ပတ်စေတတ်ရေ။

လားတိ ညစ်ပတ်ကေ ကြည့်၍ အရုပ်ဆိုးရေသာမက လားတိ ပိုးစားလာ၍ လားကိုက်လားနာ ရောဂါတိ မကြာမီ ဖြစ်လာတတ်ရေ။ လားပွတ်တံ မပျော့မမာလွန်းရေအနီကို သုံး၍ ယင်းကို သန့် သျှင်းစင်ကြယ်စွာ ဟိစေပြီးကေ လီနန့် နီရောင်ရရေနီရာတွင် ထားသင့်ရေ။ နီရောင်မှာ လားရောဂါပိုးတိကို တွန်းလှန်နိုင်ရေ သတ္တိဟိရေ။ လားတိကို အနည်းဆုံး နံနက်နန့် ည ၂ ကြိမ် မှန်မှန် တိုက်ပီးသင့်၍ အပေါ်မှအောက်၊ အောက်မှ အပေါ်သို့လည်းကောင်း ကန့်လန့်ထိုးသွင်း၍လည်းကောင်း ခပ်ကြမ်းကြမ်းချေ ဖိတိုက် ပီးသင့်ရေ။ လားတိက ဒုက္ခမပီးသည့်တိုင်အောင် တစ်နှစ်ကေ ၂ ကြိမ်မျှလောက် လားစိုက်ဆရာဝန်ထံ ပြသ စမ်းသပ်ကြည့်သင့်ရေ။ သို့မှသာကေ လားတိအတွက် ဒုက္ခ မတွေ့ရဘဲ နောက်နောင် လားအတွက်နန့် ကုန်ကျမည့်ကြေးငွေ ကိုလည်း မကုန်ကျစေရတော့ပေ။

ညစ်ပတ်ပေရေရေ လက်တိကို ဆီးကြောရန် လိုအပ် သကဲ့သို့ ကိုယ်ခန္ဓာတစ်ခုလုံးကိုလည်း နိ့စဉ် ရေမှန်မှန် ချိုးပီး၍ သန့်သျှင်းစင်ကြယ်စွာ ထားဟိသင့်ရေ။ သို့မှသာ အသားအရေ စိုပြည်ကြည်လင်လျက် ကျန်းမာရွှင်လန်းနီလိ မည်။ အသားအရေပေါ်တွင် ချွေးနန့် ဖုံရို့ကြောင့် စေးထန်းညစ်ပတ် နိတတ်လီရာ သန့်သျှင်းအောင် ရေ ဆပ်ပြာ ရို့ဖြင့် ရေမချိုးကေ မကောင်းရေအနံ့အသက်တိ ထွက် တတ်သည့်ပြင် ကျန်းမာရီးအတွက်လည်း မသင့်ချေ။ အရေပြားတွင်ဟိရေ ချွေးပေါက်တိကို ဖုံချေးရို့ဖြင့် ပိတ်ဆို့ မနိစေရန် ကိုယ်ခန္ဓာတစ်ခုလုံးကို ကောင်းမွန်စွာ တိုက်ချွတ် ဆီးကြော သန့်သျှင်းစေရာရေ။

နံနက်စောစော ရေမိုးချိုး၍ မျက်နှာသုတ်ပုဝါဖြင့် ရေစင် အောင် ခပ်ကြမ်းကြမ်း ပွတ်တိုက်ပီးလိုက်ကေ အသားအရေ မှာ ပူနွေးလာကာ သွေးရောင်တိ သန်းလာ၍ လူတိလည်း ဖျတ်လတ်သွက်လက် ရွှင်လန်းလာ လိလိမ့်မည်။ ထိုသို့ မှန်မှန် ပြုလုပ်ပီးနိုင်ကေ အအေးမိခြင်းကိုလည်း ကာကွယ်နိုင်၍ ရာသီဥတု အပြောင်း အလဲဒဏ်ကိုလည်း ခံနိုင်ရေ။ ဦးခေါင်းမှ ဆံပင်တိကို အနည်းဆုံး တစ်လ ၂ ကြိမ် လျှော်ပီးသင့်ရေ။ ခေါင်းလျှော်ဆပ်ပြာ စရေဖြင့် လျှော်ရေဖြစ်စေ၊ တရော်ကင်ပွန်းရို့ဖြင့် လျှော်ရေဖြစ်စေ၊ ပွတ်လျှော်ပြီးနောက် ရေဖြင့် အထပ်ထပ် စင်ကြယ်အောင် ဆီးပစ်ပြီးကေ လီသလပ်ခံရမည်။ ခေါင်းဖြီးသည့်ဘီးနန့် ဝက်မှင်ဘီးတိကိုလည်း ရေထဲတွင် ဇဝက်သာ အနည်းငယ် ထည့်၍ ဆီးကြောစေနိုင်ရေ။ ယပြီးကေ နိဖြင့် ခြီာက်သွေ့စေရာဧ။

ကိုယ်ခန္ဓာကို ကျမ်းမာသန့်သျှင်းစွာ ဟိစေရန် အထက် ဖော်ပြပါနည်းတိနန့် လျော်ညီစွာ နိထိုင်ပြုမူကတ်ရမည့်အပြင် နိအိမ်စသည့် ပတ်ဝန်းကျင်တိ သန့်သျှင်းစွာ ဟိရန်လည်း အထူးလိုအပ်လီရေ။ အိပ်ရာနီရာ စရေရို့မှာ အမှိုက် သရိုက်တိမှ စင်ကြယ်သန့်သျှင်း၍ လီဝင်လီထွက် ကောင်းမွန် စေပြီးကေ နီရောင်ခြည် ကောင်းစွာရဟိစေရမည်။ တတ်နိုင် ကေ အိမ်တိကို တစ်နှစ်ကေ ၂ ကြိမ်မျှ ရေဖြင့် ဆီးကြော ပီးသင့်ရေ။ ခန်းဆီးလိုက်ကာတိမှာ ရေလျှော်ခံရေ အထည်မျိုးကို သုံးသင့်ရေ။ အိမ်လှည်းကျင်းသည့်အခါ တံမြက်စည်း ကြက်မွေး စရေရို့ရေ ဖုံတိလွင့်စဉ်ထွက် သဖြင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ပေါသည့် နိုင်ငံတိဟိ ခေတ်မှီနီအိမ် တိတွင် ကျန်းမာရီးနန့် ညီညွတ်ရေ ဓာတ်တံမြက်စည်း တိကို အသုံးပြု၍ သန့်သျှင်းစေကတ်ရေ။

မီးဖိုဆောင် ရေချိုးခန်း အိမ်သာတိကိုလည်း တစ်ပတ် ကေ တစ်ခါမျှ တိုက်ချွတ်ဆီးကြောပီးသင့်ရေ။ သို့မဟုတ် ကေ အညစ်အကြေးတိစု၍ မကောင်းရေအနံ့အသက်တိ ထွက်တတ်ရေ။ အမှိုက်သရိုက်တိကို နိ့စဉ် မီးရှို့ပစ်နိုင် ကေ ကောင်းရေ။ ဒေပိုင်မပြုလုပ်နိုင်ကေ အဖုံးဟိရေ ပုံးတစ်လုံးတွင် စု၍ ထည့်ထားပြီးနောက် လားရောက် စွန့်ပစ် နိုင်ရေ။ အိမ်တွင်း၌ ယင်ကောင်တိ ကြွက်တိ မလာနိုင် စေရန် စားစရာတိကို စည်းကမ်းမဲ့ မထားသင့်ပေ။

ယင်ကောင်တိ ကြွက်တိမှာ ရောဂါပိုးတိ သယ်ဆောင်လာ တတ်ကတ်သဖြင့် စားစရာတိကို ဖုံးအုပ်ထားသင့်ရေ။ ထို့ပြင် သန့်ပြန့်ရေ ပန်းကန်ခွက်ယောက်တိဖြင့် စားစရာတိကို လတ်ဆတ်ပူနွေးစွာ စားရေက်သုံးဆောင်သင့်လီရေ။ နီအိမ်တိတွင် ရေက်ရေမှာ အရီးကြီးသဖြင့် သန့်သျှင်း စင်ကြယ်၍ အန္တရာယ်မဖြစ်ဟု သိဟိနိုင်မှသာ ရေက်သုံးသင့် လီရေ။ အဝီစိတွင်းရေတိမှာ ရေက်ရေအတွက် သင့်လျော် ၍ မြို့ကြီးတိမှာ ရေလှောင်ကန်ကြီးတိမှ ပိုက်တိဖြင့် ပီးပို့ ရေရေကို သုံးကြရေ။ ထိုရေလှောင်ကန်တိမှ ပီးသွင်း သည့် ရေတိကို ရောဂါပိုးတိ မပါစေရန် ကလိုရိုက်အော့ လိုင်းခေါ်ဆီးနန့် အခြားဓာတုဗေဒဆီးတိကို ထည့်ပီးရေ။ သို့ရာတွင် ရေက်ရေအဖြစ် အသုံးပြုခါနီးတွင် ရေကိုစစ်၍ ကေလည်းကောင်း ချက်၍ကေလည်းကောင်း ရေက်သုံးသင့်ရေ။ ချက်၍ ရေက်ရေ ရေကျက်အေးမှာ ပေါ့ပျက်ပျက်နီရာ ရေက်၍ အားမရ ဖြစ်တတ်သဖြင့် ရေကို ကျိုချက်ပြီး အအေးခံရေ အခါ ခွက်တစ်ခုမှ တစ်ခုသို့ ကြိမ်ဖန်တိစွာ ကူးပြောင်း အအေးခံပြီးမှ ရေက်ကေ ကောင်းမွန်ရေ။

နီအိမ်တိကား သပ်ရပ်သန့်သျှင်းစွာ ဟိသင့်သည့်ပြင် တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်စွာလည်း ဟိသင့်လီရေ။ ဆူညံရေ အသံ တိရေ စိတ်အာရုံကြောတိကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်ကာ ထိခိုက်စေတတ်ရေ။ အရိုး၊ ကြွက်သား၊ ဦးနှောက် စရေရို့ ကဲ့သို့ အာရုံကြောရို့ရေလည်း ရပ်နားငြိမ်ဆိမ်မှုကို အလိုဟိ ကတ်ရေ။ နီအိမ်တိကား တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်ကာ ကိုယ်စိတ် နှစ်ပါး အနားယူရာ နီရာဖြစ်သဖြင့် ပြုဖွယ်ကိစ္စရို့ကို ညင်သာစွာ ပြုလုပ်သင့်လီရေ။ ဆူဆူညံညံ ဝုန်းဝုန်းဒိုင်းဒိုင်း အသံတိကြောင့် အာရုံကြောတိကို ထိခိုက်၍ ဖြစ်ပေါ်ရေ ရောဂါဝေဒနာတိရေ ကုသရန် ခဲယဉ်းရေ။

သပ်ရပ်သန့်သျှင်းစွာနန့် အေးအေးလူလူ ဆိတ်ငြိမ်ရာတွင် နီထိုင်ရခြင်းမှာ ကျန်းမာရီးအတွက်သာကေ ကောင်းမြတ် ရေမဟုတ်ဘဲ စိတ်ဧ သာယာချမ်းမြေ့ခြင်းကိုလည်း ဖြစ်စေ ရေ။

နီရောင်ခြည်လုံလောက်အောင် ရဟိစေခြင်း

သစ်ပင် တိရစ္ဆာန်နန့်တကွ လူသတ္တဝါအပေါင်းရို့မှာ နီရောင်ခြည်မရကေ ကြုံလှီဖျော့တော့၍ အားပျော့ကတ်ရေ။ နီရောင်ခြည်ရေ လူရို့ဧ ကျန်းမာသန်စွမ်းရီးအတွက် အဖိုးတန်၍ အရာရောက် ရေ။ အချို့ရောဂါဝေဒနာတိကို နီရောင်ခြည်ဖြင့် ကုသပျောက်ကင်းစေနိုင်လီရေ။ နီပူစာလှုံခြင်းဖြင့် နီမှ တိုက်ရိုက်လာရေ နီရောင်ခြည်ကို အဖိုးအခမပီးဘဲ လွယ်ကူစွာ ရဟိနိုင် လီရေ။ နံနက်ပိုင်းနီရောင်ခြည်မှာ ပိုမိုကောင်းမွန်သဖြင့် ထိုအချိန်အခါမျိုးတွင် အိမ်ပြင်သို့ ထွက်၍ နီပူစာလှုံခြင်း နီရောင်ခြည်ခံခြင်းတိ ပြုလုပ်သင့်ရေ။ တစ်ခါတည်းနန့် အချိန်ကြာမြင့်စွာ နီပူစာမလှုံသင့်ချေ။ တစ်စတစ်စတိုးတက်၍ နီရောင်ခြည် ခံသင့်ကတ်လီရေ။

နီအိမ်တွင် မှန်ပြတင်းတပ်ဆင်ထားကေ မှန်ကို ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်လာရရေ နီရောင်ခြည်မှာ တန်ခိုးအဟိန် အဝါ မတိလှသဖြင့် အိမ်တံခါးတိကို ဖွင့်လှစ်၍ အတွင်းသို့ နီရောင်ခြည်ဝင်ရောက်နိုင်ရန် ပြုလုပ်ပီးသင့်ရေ။ ငွေကြေး မပီးရရေ သဘာဝနီရောင်ခြည် ဆီးဆရာရေ လူဧ ခန္ဓာကိုယ်မှလည်းကောင်း နီအိမ်ပစ္စည်း အသုံးအဆောင်တိမှလည်းကောင်း ရောဂါပိုးတိကို နှိမ်နင်းနိုင်လီရေ။

ပြဆိုခရေ ကျန်းမာရီး ကျင့်စဉ်တိမှာ ခက်ခဲ ပင်ပန်းစွာ ကျင့်ဆောင်ရရေ နည်းလမ်းတိ မဟုတ်ကြောင်း ကို သိသာနိုင်လီရေ။ မိမိရို့ဧ နီထိုင်စားရေက်မှုကို အနည်းငယ် ဂရုစိုက်၍ ပြုပြင်နီထိုင် လားလိုက်ကေ ကိုယ်ဧကျန်းမာခြင်း၊ စိတ်ဧကျန်းမာခြင်း အကျိုး ကျေးဇူးတိကို မုချရနိုင်လီရေ။ ထိုထို ကျင့်စဉ်တိအပြင် နောက်ဆုံးနန့် အရီးအကြီးဆုံး အချက်တစ်ခုကို ဖြည့်စွက် လိုသိမ်းရေ။ 'စိတ်ပျိုကေ ကိုယ်နု'၊ 'ပျော်ပျော်နီ သေခဲ' ဟူရေ စကားတိအတိုင်း စိတ်ညစ်ညူးစရာ စိတ်မသက် သာစရာတိကို ထပ်တလဲလဲ တွေးတောပူပင်တတ်သူတိရေ ကျန်းမာရီး ချို့တဲ့တတ်ရေ။ ယင်းချင့်ကြောင့်ကျန်းမာရီးတည်း ဟူရေ လာဘ်ကို ရရန် တရားဟိကတ်ဖို့လည်း လိုလီသိမ်းရေ။

အိမ်သူအိမ်သားတိ ကျန်းမာစွာ နီထိုင်နိုင်ကတ်မှုမှာ အိမ်သျှင်မရို့ဧ ကြီးလေးလှရေ တာဝန်ဝတ္တရားကြီး တစ်ခု ဖြစ်လီရေ။ ယခုခေတ်ကဲ့သို့ စက်မှုလက်မှု ထွန်းကားနီရေ ကမ္ဘာကြီးတွင် ကျန်းမာစွာ နီထိုင်နိုင်မှုမှာ ပေါ့ပေါ့ဆဆ နီ၍ မဖြစ်ပေ။ အိမ်သျှင်မရို့ရေ ကျန်းမာရီးဧတန်ဖိုး၊ ကျန်းမာ ရီးနန့် ပြည်စုံစွာ မည်သို့နီထိုင်ကျင့်သုံးရန်တိကို တတ်သိ နားလည်မှသာ နီအိမ်တိကို စည်းကမ်းတကျ အုပ်ချုပ်၍ အိမ်သူအိမ်သားရို့အား ကျန်းမာရီးတည်းဟူရေ ဆုကြီးကို ပီးဆောင်အပ်နှင်းနိုင်လိမည်။