Wp/rki/ကောဏ္ဍည
| ကောဏ္ဍည | |
|---|---|
 ကောဏ္ဍည အပါအဝင် ပဉ္စဝဂ္ဂီငါးဦးအား ဂေါတမဗုဒ္ဓ တရားဟောနိန်ပုံ | |
| ပုဂ္ဂိုလ်ရီးရာ | |
| မွီးဖွား | ဘီစီ ၆ ရာစုခန့် |
| ဘာသာရေးရာ | |
| ဆရာ(တိ) | ဂေါတမဗုဒ္ဓ |
ဂေါတမဖရားအလောင်းတော် သိဒ္ဓတ္ထဇာတ်လိုက်ကို ဖွားမြင်တော်မူပြီးနောက်၊ ရာမ၊ ဓဇ၊ လက္ခဏ၊ ဇောတိမန္တ၊ ယည၊ သုဗောဓ၊ သုယာမ ဆိုရေ ပုဏ္ဏားခုနှစ်ဦးရို့က ဒေဇာတ်လိုက်ရေ စကြဝတေးမင်းကေလည်း ဖြစ်အံ့၊ ဖရားကေလည်း ဖြစ်အံ့ ဆိုပနာ လျှောက်တင်ကတ်ရေ။ ယပြီးနောက် ကောဏ္ဍညအနွယ်ဖြစ်ရေ သုဒတ္ထပုဏ္ဏားငယ်ကမူ ဒေ ဇာတ်လိုက်ရေ ဖရားဧကန် ဖြစ်လီဖို့လို့ နိမိတ်ဖတ်လီရေ။
နိမိတ်ဖတ်ကြားသော ပုဏ္ဏားဆရာရို့ မကွယ်လွန်မီ မိမိရို့သားတိအား သိဒ္ဓတ္ထဇာတ်လိုက် ဖရားဖြစ်တော်မူရေ အခါ သူဧ့အဆုံးအမကို ခံယူပြီးကေ သူဧ့ထံပါး၌ ရဟန်းပြုကတ်ဖိဟု မှာကြားခကြလီရေ။ သုဒတ္တပုဏ္ဏားမှတစ်ပါး ကျန်ပုဏ္ဏားအားနူံးရို့ ကံကုန်ခယားနိန်ာက် သုဒတ္တပုဏ္ဏားနန့် နိမိတ်ဖတ်ပုဏ္ဏား ၇ ဦး အနက် ၄ ဦးဧ့သားလေးယောက် ရို့စွာ ရဟန်းပြုပနာ တောထွက်ကတ်လီဧ့။ သုဒတ္တပုဏ္ဏားဧ့ ရဟန်းနာမည်မှာ အနွယ်ကိုစွဲပြီးကေ သျှင်ကောဏ္ဍညဟု တွင်ရေ။ ကျန်ရဟန်းရို့ဧ့နာမည်မှာ ဝပ္ပ၊ ဘဒ္ဒိယ၊ မစွာနာမ်၊ အဿဇိထေရ်၊ ရို့ ဖြစ်ဧ့။ သျှင်ကောဏ္ဍည အမှူးဟိရေ ထိုရဟန်းရို့စွာ ဂေါမအကြီးကျယ် လုပ်ကျွေးပြုစုကတ်ရေ။ ယေကေလဲ အသျှင်ဂေါတမ ရေ ဖရားဖြိုက်ကြောင်း သစ္စာလေးပါးကို မတွိ့မြင်မီ ရဟန်း ငါးပါးရို့ စိတ်ပျက် ကာ ဂေါတမအား စွန့်ခွာပြီးကေ မိဂဒါဝုန်တောသို့ လားကတ်လီရေ။
ဂေါတမအလောင်းတော်ရေ ခြောက်နှစ်လုံးလုံး ဒုက္ကရ စရိယာကျင့်တော်မူပြီးကေ သစ္စာလေးပါးကို သိမြင်ကာ သဗ္ဗညုတ ရွှေဉာဏ်တော်ကို ရဟိတော်မူပြီးနောက် မိဂဒါဝုန်တော၌ ကေဏ္ဍညအမှူးဟိသော ပဉ္စဝဂ္ဂီငါးဦးရို့နန့် တွိ့ဟိပြန်ရာ
တရားဦးဖြစ်ရေ ဓမ္မစကြာဒေသနာတော်ကို ဟောကြားတော် မူရေ။ သျှင်ကောဏ္ဍညရေ တရားတော်ဧ့အဆုံး၌ ရှီးဦးစွာ သာတပတ္တိဖိုလ်သို့ရောက်ရေပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်ရေ။ ကောဏ္ဍည မထေရ်အား မြတ်စွာဖရားခင်ကိုယ်တော်တိုင် အညာသိ
ကောဏ္ဍညဟု တရားဦးရပြီးကေ ရတ္တညုအရာ၌ ဧတဒဂ်ရရေ ရဟန္တာ ဖြစ်လီရေ။[1]
ဆုပန်ခြင်း[edit | edit source]
အချိန်ရေ လွန်ခယားရေ ကမ္ဘာတစ်သိန်းထက်ကာလ ပဒုမုတ္တရဖရားသျှင်လက်ထက် ဖြစ်ရေ။ ထိုဖရားသျှင်လက်ထက်တွင် လယ်ပိုင်သျှင်သူကြွယ် တစ်ဦးဟိခရေ။ ထိုသူကြွယ်ရေ ဂေါတမဖရားသျှင်လက်ထက်တွင် အသျှင်ကောဏ္ဍညမထေရ် ဖြစ်လာဖို့သူ ဖြစ်ရေ။ ထိုလယ်ပိုင်သျှင်သူကြွယ်ရေ ရဟန်းတစ်ပါးအား ဧတဒဂ်ဘွဲ့ ပီးစော်ကို အားကျစိတ်တိ ဖြစ်လီကာ အလှူအတန်းတိ ပြုလုပ်ခဧ့။ သူဧ့ အလှူရေ အောက်ပါပိုင် အဦးအဖျားကို ကိုးကြိမ် လှူခြင်း ဖြစ်ရေ -
- ဦးဦးဖျားဖျား စပါးဖုံး အလှူ၊
- မုန့်သန်းဦးအလှူ၊
- စပါးရိတ်ရေအခါ ရိတ်ဦးအလှူ၊
- အဆုပ်ပြုရေအခါ ဆုပ်ဦးအလှူ၊
- လှိုင်းရေအခါ လှိုင်းဦးအလှူ၊ (လှိုင်း = စည်းရေ၊ သိမ်းရေ။)
- နင်းနယ်ရေအခါ နင်းဦးအလှူ၊
- ခြင်ရေအခါ ခြင်ဦးအလှူ၊
- ရောင်းရေအခါ ရောင်းဦးအလှူ၊
- စားရေအခါ စားဦးအလှူ။
အထက်ပါ အလှူဦးကိုးမျိုးကို အလှူပီးကာ နောင်ပွင့်တော်လာဖို့ ဖရားသျှင်ထံတွင် "သူတစ်ပါးရို့ထက် ရှီးဦးစွာ တရားအရသာကို နာယူရသူ ဖြစ်ပါစီ" ဟု ဆုပန်ခလီရေ။ [2]