Wp/rki/ကိတ်ဗာဒီ သမ္မတနိုင်ငံ
| ကိတ်ဗာဒီ သမ္မတနိုင်ငံ | |
|---|---|
ဆောင်ပုဒ်:
| |
| မြို့တော် နန့် အကြီးဆုံးမြို့ | ပရာယာမြို့ |
| ရုံးသုံး ဘာသာစကားတိ | ပေါ်တူဂီ[1] |
| အသိအမှတ်ပြု နိုင်ငံတော် ဘာသာစကားတိ | Cape Verdean Creole[1] |
| ကိုးကွယ်မှု |
|
| Demonym | Cape Verdean သို့မဟုတ် Cabo Verdean[3] |
| အစိုးရ | ပြည်ထောင်စု တစိတ်တပိုင်းသမ္မတ သမ္မတနိုင်ငံစနစ်[4] |
• သမ္မတ | ဂျော့ဂျီ ကာလို့စ် ဖုန်ဆေကာ |
| အူလစ်ဆီ ကိုဟေယာ အီ ဆီးဗား | |
| ဥပဒေပြုလွှတ်တော် | အမျိုးသားလွှတ်တော် |
| တည်ထောင်ခြင်း | |
• ပေါ်တူဂီနိုင်ငံမှ လွတ်လပ်ရီးရဟိခြင်း | ၁၉၇၅ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၅ ရက် |
| ဧရိယာ | |
• စုစုပေါင်း | ၄,၀၃၃ km2 (၁,၅၅၇ sq mi) (အဆင့်: ၁၆၆) |
• ရေထု (%) | မပြေပလောက် |
| လူဦးရေ | |
• 2021 ခန့်မှန်း | 587,925[5][6] (အဆင့် - ၁၇၂) |
• သိပ်သည်းမှု | ၁၂၃.၇/km2 (၃၂၀.၄/sq mi) (အဆင့် - 89th) |
| GDP (PPP) | ၂၀၁၉ ခန့်မှန်း |
• စုစုပေါင်း | $၄.၃၂၃ ဘီလီယံ |
• Per capita | $၇,၇၂၈[7] |
| GDP (nominal) | ၂၀၁၉ ခန့်မှန်း |
• စုစုပေါင်း | $၂.၀၄၂ ဘီလီယံ |
• Per capita | $၃,၆၅၁[7] |
| Gini (၂၀၁၅) |  ၄၂.၄[8]အလယ် |
| HDI (၂၀၁၉) |  ဝ.၆၆၅[9]အမှား။ မရီရာရေ HDI တန်ဖိုး · ၁၂၆ |
| ငွေကြေး | ကိတ်ဗာဒီ အက်စ်ခူဒို (CVE) |
| အချိန်ဇုန် | CVT (UTC–1) |
• နွေရာသီ (DST) | အသုံးပြုခြင်းမဟိ (UTC–1) |
| ရက်စွဲပုံစံ | dd/mm/yyyy |
| ယာဉ်ကြောစနစ် | ညာ |
| တယ်လီဖုန်းကုဒ် | +၂၃၈] |
| Internet TLD | .cv |
ကိပ်ဗားဒ်သမ္မတနိုင်ငံ (အင်္ဂလိပ်: Republic of Cape Verde; /ˌkeɪp ˈvɜːrd/) ရေ အနောက်အာဖရိကကမ်းခြေမှ ၅၇၀ကီလိုမီတာအကွာတွင် ဟိရေ ကျွန်းပေါင်း (၁၀)ခု ပါဝင်သည့် ကျွန်းစုနိုင်ငံ တစ်ခုဖြစ်ရေ။ ဧရိယာစတုရန်းကီလိုမီတာပေါင်း ၄,၀၀၀ကျော်သာဟိရေ ကျွန်းစုရေ မီးတောင်တိ ပေါတိပြီး ယင်းရို့အနက် ကျွန်း(၃)ကျွန်း ဖြစ်ရေ ဆယ်လ်(Sal)၊ ဘိုဝါဗစ္စတာ (Boa Vista) နန့် မိုင်ယို(Maio) ကျွန်းရို့မှာ တဖဲ့ချေပြားပြီး သဲထူထပ်ကာ ခြောက်သွေ့ရေ။ ကျန်ကျွန်းတိတွင် ကျောက်ဆောင်တိ ထူထပ်ပြီး အပင်တိ ပေါက်ရောက်ရေ။ တိုင်းပြည်ဧ နာမည်ဖြစ်ရေ ဗားဒ် (verde) မှာ ပေါ်တူဂီဘာသာစကားဖြစ်ပြီး အစိမ်းရောင်ဟု အဓိပ္ပာယ်ရကေလည်း မိုးရွာသွန်းမှုနည်းပါးရေကြောင့် သစ်ပင်တိမှာ စိမ်းလန်းခြင်းမဟိ၊ ခြောက်ကပ်နေရေ။ တိုင်းပြည်ဧ နာမည်မှာ အနီးဆုံးဖြစ်ရေ ဆီနီဂေါကမ်းခြေဟိ ကက်ပ်ဗာ့ထ် (Cap Vert) မှ တဆင့် ဖြစ်ပေါ်လာပုံရရေ။ [10]
ရှေးယခင်က ခြောက်ကပ်ပြီး လူမနီရေ ယင်းကျွန်းတိကို ၁၅ရာစုတွင် ပေါ်တူဂီတိက တွိ့ဟိပြီး ကိုလိုနီနယ်မြေတိအဖြစ် သတ်မှတ်သိမ်းပိုက်ခကတ်ရေ။ အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာ ကျွန်ကုန်ကူးရောင်းဝယ်ရီးတွင် အရီးပါရေ နီရာတစ်ခုဖြစ်လာခရေ။ တိုင်းပြည်ဧ ကြွယ်ဝမှုကြောင့် ပင်လယ်ဓားပြတိက မျက်စိကျခကတ်ရေ။ ၁၅၈၀ပြည့်လွန်နှစ်တိတွင် ထိုစဉ်ကမြို့တော်ဖြစ်ရေ ရိုက်ဘေရာဂရင်းဒ် ကို ပင်လယ်ဓားပြ ဆာဖရန်စစ်ဒရိတ်ခ်က နှစ်ကြိမ်တိုင်တိုင် ဓားပြတိုက်ခဖူးရေ။ ထိုကျွန်းသို့ ချားလ်စ်ဒါဝင် က ၁၈၃၂တွင် လာရောက်လည်ပတ်ခဖူးရေ။ ၁၉ရာစုတွင် ကျွန်စနစ်တိချုပ်ငြိမ်းလာခြင်းနန့်အတူ ထိုကျွန်းနိုင်ငံဧ စီးပွားရီးလည်း ကျဆင်းလာခရေ။ သယံဇာတရင်းမြစ်လည်းနည်းပါး၊ ပေါ်တူဂီကိုလိုနီအစိုးရကလည်း မည်သည့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုမှ မပြုလုပ်သည့်အတွက် ဒေသခံရို့ရေ အုပ်ချုပ်သူရို့အပေါ် မကျေမနပ် ဖြစ်လာကတ်ရေ။ သို့ရာတွင် ဒေသခံအစိုးရအပေါ် ပေါ်တူဂီအစိုးရမှ အကူအညီပီးရန်ငြင်းဆိုခသည့်အတွက် မခံနိုင်သည့်အဆုံးတွင် အုံကြွပေါက်ကွဲကာ ၁၉၇၅တွင် အမီလ်ကာကာဘရယ်လ် ဦးဆောင်ပြီး တိုင်းပြည်လွတ်လပ်ရီးကို ကြေညာခရေ။
ခန့်မှန်းခြေလူဦးရေ ၅သိန်းခန့်ဟိပြီး အများစုမှ ခရီယိုးလ် လူမျိုးစု ဖြစ်ရေ။ လက်ဟိမြို့တော်မှာ ပရေရာ ဖြစ်ပြီး တစ်နိုင်ငံလုံးလူဦးရေဧ လေးပုံတစ်ပုံခန့် နီထိုင်ရေ။ လူဦးရေဧ ၃၈% ခန့်မှာ ကျေးလက်တွင်နီထိုင်ကတ်ပြီး ၂၀%မှာ ဆင်းရဲမှုမျဉ်း ဧ အောက်တွင် ဟိနီကတ်ရေ။ [11] စာတတ်မြောက်မှု ၈၅% ဟိရေ။ ဒီမိုကရေစီစနစ်ကျင့်သုံးပြီး နိုင်ငံရီးအလွန်တည်ငြိမ်ရေ။ သယံဇာတမဟိကေလည်း စီးပွားရီးတိုးတက်မှုနှုန်း မြန်ဆန်လာနေရေ။ အခြားနိုင်ငံတိနန့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတိမှ အကူအညီတိပီးလာကတ်ရေ။ ၂၀၀၇ခုနှစ်မှစ၍ ကိပ်ဗားဒ် ရေ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတိ စာရင်းတွင် ပါဝင်လာရေ။
စီးပွားရေကြပ်တည်းခရေ လွတ်လပ်ရီးမရမီနှစ်တိအတွင်းနန့် လွတ်လပ်ရီးရပြီး ရှေးဦးပိုင်းနှစ်တိတွင်း ဥရောပ၊ အမေရိကနန့် အာဖရိက နိုင်ငံတိသို့ လူအများအပြား ပြောင်းရွှေ့လားကတ်ရေ။ ဂုအချိန်တွင် နိုင်ငံတကာတွင် ရောက်ဟိအခြီချနီရေ ကိပ်ဗားဒီးယန်း ဦးရေရေ ကိပ်ဗားဒ်နိုင်ငံအတွင်းမှ လူဦးရေထက်ပင် ပိုပြီးကေတိပြားနေပြီဖြစ်ရေ။ တိုင်းပြည်ပြင်ပသို့ထွက်လားရေ လူတိမှ မိသားစုတိထံလွှဲပီးရေ ငွေကြေးရေပင် တိုင်းပြည်ဧ စီးပွားရီးကို ပြန်လည်ဦးမော့လာစီရန် အထောက်အပံ့ ဖြစ်စီခရေ။ လက်ဟိအချိန်တွင် တိုင်းပြည်ဧ အဓိကစီးပွားရီးလုပ်ငန်းမှာ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းတိဖြစ်ပြီး၊ ခရီးလားလုပ်ငန်းနန့် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်ငန်းတိတွင် တိုးပွားလျက် ဟိရေ။ ကျွန်းတိပေါ်တွင် ပူနွေးရေရာသီဥတုဟိခြင်း၊ မြေမျက်နှာသွင်အမျိုးမျိုး ကွဲပြားနေခြင်းနန့် ဒေသခံရို့ဧ နှစ်လိုဖွယ်ရာ တေးဂီတ ရို့ကြောင့် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးရေတိကို ဆွဲဆောင်မှုအားကောင်းလျက် ဟိနေရေ။
သမိုင်းကြောင်း[edit | edit source]
- ↑ 1.0 1.1 "Constituição da República de Cabo Verde" (PDF). ICRC databases on international humanitarian law. Article 9. Archived (PDF) from the original on 12 March 2017. Retrieved 11 March 2017.
- ↑ "Cabo Verde – Religion". Encyclopedia Britannica.
- ↑ John Kerry (8 July 2014). "On the Occasion of the Republic of Cabo Verde's National Day". U.S. Department of State. Retrieved 11 July 2014.
On behalf of President Obama and the people of the United States, I send best wishes to Cabo Verdeans as you celebrate 39 years of independence on July 5.
- ↑ "Between Constitutional Diffusion and Local Politics: Semi-Presidentialism in Portuguese-Speaking Countries" (2010). Social Science Research Network.
- ↑ "World Population Prospects 2022". population.un.org. United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Retrieved July 17, 2022.
- ↑ "World Population Prospects 2022: Demographic indicators by region, subregion and country, annually for 1950-2100" (XSLX). population.un.org ("Total Population, as of 1 July (thousands)"). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Retrieved July 17, 2022.
- ↑ 7.0 7.1 "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org.
- ↑ "GINI index". ကမ္ဘာ့ဘဏ်. Archived from the original on 20 December 2013. Retrieved 16 June 2021.
- ↑ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးမှု အစီအစဉ်. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Retrieved 16 December 2020.
- ↑ Lobban, p. 4 Archived 11 May 2011 at the Wayback Machine..
- ↑ "UNDP.org" (PDF). Retrieved 2010-06-26.