Wp/prg/Buttiska katta
Buttiska katta (Felis silvestris catus) - kattiskan sēimes drezzaws diwūlis. Paustākatas pōpergimi. Tēntiskas kattas izarwiskai ast pertikušas iz paustākatan enbuttintan en wūrasmu Egīptan ezze 3500 m p.n.e., adder tikriska enbuttinsnas kerdā ni ast ensadīntan.
Katta ast mensanīnts drezzaws, mazīnts medītun tūls neggi 1000 pērgimin stēisan zwīrin, izmukīntun si (subs anga mukīntan) klausītun stēisan prastan kumāndan be tērpautun prastans mekānismans. Kattas mazzi drāugautwei sen tūls neggi 100 kērmenes billas pōzan anga gērdan.
En wūrasmu Egīptan kattas bēi laikātan per swintans, buttiskas kattas bēi waīstan en Wūrai Grēkantautan ne Rōmai. En Prūsai buwinna ezze XIV metsimtu. Buttiskas kattas senpaustijja, izpalseniskai giwāntei en pawīrpingiskwai.
Kattas ast laikātan en buttamans ni tēr kāigi zwīrei, izpilnināntei greūztajan naikīnsnas funkciōnin, adder dīgi kāigi buttiskai zwīrei. Ast tūlin rassis stēisan kattan, kawīdas izšlaitinna si sen mattan, bārwin, skārdan. Delīks pērgimin ni turri skārdan anga staggan.
Fizīskas swajjistas
[edit | edit source]Katta jāuku swerre sirzdau 2,5 kg be 7 kg, adder ainuntkawīdas kattas rassis (perw. Maine Coon) mazzi swērtun ērgi 11 kg. Permaitāsnas paggan swars mazzi kakīntun 23 kg. Eraūgušas kattas ilgan ezze nasis wangan ēr staggas wangan jāuku kakinna 50 cm. Ast waīstan ukailgaisi katta stesse 121 cm ilgan. Jāuku wīrikai ast mūisesan be brenduisin, mats dīgi perlānke ezze rassei. Adder mattas šlaitīntan sirzdau rassins stēisan ast mazzan neggi sirzdau stēisan sunnin.
Buttiskas kattas jāuku pragīwa ezze 14 ērgi 20 mettan. Ukawūraisi waistā katta pragīwija 36 mettans. Jāuku ilgais pragīwa kattas, niizlaīstan en laūkan (mazā galliskas trāumas rīziki), be dīgi kastrītas kattas.
Škelattan
[edit | edit source]Kattan škelattan ast sendītan iz 230 kaūlins. Kērpets nidebban, mazgeniskas delīks ast mūisesan neggi prūsniskas. Eraūgusi katta turri 30 dāntins. Maldāmans kattans daddiskai dāntei kitawīdina si en ainatīngins ērgi 7 gīwas mīnsin, be swajjans aumestans daddiskans dāntins tenēi jāuku gerre.
Skatisnā
[edit | edit source]Kattas kāigi dīgi sunnei neikaūja ni sen pastippan pīdan, adder tēr sen pīrstans.
Kāigi prei wissan kattiskan (šlāit gēpardans), naguttei stēisan kattan ast entensītan. Nōrmalai (wērpušas si kattan) nagāi ast entensītan. Sta ebsergēi dins ezze kamminsai si be dāst tusnai neikaūtwei. Kaddan prawerru (meḑāni, līsenis, be plg.), katta izlaīde naguttins (dīgi mazzi izlaīstun naguttins tēr aīnas lāpan).