Wp/ppl/Kalos Dalwin

Charles Darwin

Charles Robert Darwin (shiwit 1809 , metzti 2 , tunal 12 - shiwit 1882 , metzti 4 , tunal 19 ). Se tamatiani ipal biologia katka. Yaja iwan Alfred Russell Wallace ne achtu ne ishkejketzket ipanpa ne teoria ipal ken muneshtia se especie ipanpa seleccion natural^[1]. Ini teoria ina muchi ne yujyultuk, muchi walkiski ipal se.

Yaja nesik tik Reino Unido. Yaja itelpuch Susannah Wedgwood, ipíltzin Robert Waring Darwin. Itejtekuwan pujpudiente katka. Yajika yaja mumachtij ka Shrewsbury Grammar School. Keman yaja tea piltzín katka, pejki yawi ka ne Wey Tamachtiluyan ipal Edinburgh. Kinekik mukwepa tapajtiani ken iteku. Ka nin, Melka ini kia, tesu igustuj mumachtia pajtilis, ika yaja tesu weli kita esti. Kimutij.

Darwin pejki tekiti iwan ne ajatchanejket ne tesu kipiat inhumiyu^[2] tik ini Wey Tamachtiluyan, melka teya kinekik mukwepa tapajtiani. Yajika iteku kinajnawatij yaja anka nemi pal mukwepa palej. Kiski ka Edinburgh wan niajki ka ne Tamachtiliyan pal mukwepa palej. Te keman yaja yek mumachtiani katka, pero nesik se taelewialis^[3] pal mumachtiayuk ipanpa ne yujyultuk.

Pashalualis ijtik ne Beagle

Keman Darwin kipia 22 shiwit katka, pashalua ka ijtik se barco itukey Beagle. Kishmatki miak ne intajtalyu ukse sijsiwatket wan tajtakamet^[4]. Kitzki miak chajchanejket ipal ne at, ipal ne kojtan. Sujsul igustuj ne tujtutut. Kitzkij wan walwika miak inweyka ne tujtutut ka ichan. Tawelmatki miak tutut ipal se tal intachishka ken ne tutut ipal ukse tal. Kachka yejemet inmiekawan.

Ne teoria ne ken muneshtia ne especie

Ne teoria ipal Darwin wan Wallace tesu kenha ne yultaketztiwit ujukse, ken ne ipal Lamarck. Darwin wan Wallace inaket ne especie nemi yek su tesu mupataskia imunekilis^[5]. Ne tamachiwalis ne weli kiselia se especie ka ijtik kan nemi ichan kitukeytij Darwin Fitness. Su se especie weli kiselia miak, ifitness ukchupi ombrón. Su maya chupi, ifitness ukchupi chikitik.

Ne ifitness ne especie weli mupata su muneshtiskia se yankwik imunekilis. Ika muchi ipal se especie tesu kenha (seki ukchupi tatzuntalijtiwit^[6], ukse tesu. Ush seki munekit takwat miak, ukseuk tesu muneki uni). Yajika maya yejemet kaj welit kiseliat ne yankwik, maya yejemet yawit kipiat intelpuch. Kia né, ne kiselijtiwit kinajkawilijtiwit ne inpal ne intelpuch^[7]. Su panuskia miak shiwit, ne especie muitaskia ken yejemet ne kiselijtiwit.

Ipanpa ini

↑ Evolution by natural selection
↑ Invertebrados marinos
↑ Deseo
↑ Otros países
↑ Necesidad
↑ Le han puesto cabeza ~ son inteligentes
↑ Así, los que aguantaron dejarían lo suyo (sus genes) a sus hijos

Ijilpika

van Wyhe, John (2002). Charles Darwin: gentleman naturalist. Darwin Online. https://darwin-online.org.uk/darwin.html

[1] Evolution by natural selection

[2] Invertebrados marinos

[3] Deseo

[4] Otros países

[5] Necesidad

[6] Le han puesto cabeza ~ son inteligentes

[7] Así, los que aguantaron dejarían lo suyo (sus genes) a sus hijos

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]