Wp/pdt/William Shakespeare

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | pdt
Wp > pdt > William Shakespeare

William Shakespeare (* dochwoll 23. Aprell 1564 en Stratford-upon-Avon; † 23. Aprell 1616 en Stratford-upon-Avon) we een enjlischa Dichta en jehet to dee wichtichste Drama-Schriewa enne Welt-Literatua. Opp Plautdietsch wudd sien Nome vleicht Willi Schatjspeea senne. To Shakespeare siene bekaundeste Woatje jehere siene Trageedie, soo aus t.B. Hamlet ooda Romeo en Julia, ooda uck siene Soonate ooda siene Komeedie, soo aus t.B. Een Sommanachtdroom.

Sien Lewe[edit | edit source]

William (Willi) Shakespeare word am 23. Aprell aune 1564 en Stratford-on-Avon jebore. Willi sien Voda, John, we een aunjeseena Bua en Hendla, woona aune 1565 em Stautrot jewehld word en lota dee Sted vom Stautvewaulta ennaum. Willi siene Mutta, Mary Arden of Wilmcote, staumd ut eenem oolen Audelsjeschlajcht en haud Oawrajcht fe een tjlienet Stetj Launt. Aus Willi 18 Joa oolt we, befried hee sich aum 28. Novamba 1582 mett Anne Hathaway, woone acht Joa ella we aus hee. Aum 26. Mei 1583 word dee Dochta Susanna gedeept, en twee Joa lota, aum 2. Feebua 1585 dee Tweelinja Hamnet en Judith. Hamnet, dee eensja Sehn von Shakespeare, storf em Ella von 11 Joa.

Waneea jenau Shakespeare no London trock, es nich kloa, wiels et tjeene jenaue Berechte doarewa jefft. Aune 1592 haud hee daut aul jeschauft, dem Neid von aundre Dichta opp sich to tratje. Doch wisst hee uck, sich Frind to moake, soo aus t.B. dee lotre Frindschauft mett Henry Wriothesley, dem 3. Earl von Southhampton. Ahm widme deed Willi uck siene eschte publizede Jedichta ("Venus en Adonis" en "Jewault aun Lukreet"). Vonne 1594 aun jehed Shakespeare aus Schauspela to dee "Lord Chamberlain´s Men", vonne 1603 aun to dee "King´s Men". Dee "Lord Chamberlain´s Men" haude mett Richard Burbage dem basten Schauspela von jane Tiet, lota daut baste Teauta, daut Globe, en uck dem basten Dramatika, nemlich William Shakespeare.

Aune 1596 word daut Femiljetetjen toojelote, waut een Tetjen doafea we, daut et dee Femilje wirtschaftlich emma beta jintj. William kofft een Hus dicht bie Stratford, woohan hee sich aune 1611 tridj trock. Shakespeare talt aus gooda Jeschaftsmaun, woona uck finanziell aum Globe-Teauta eenen Aundeel haud. Vonne 1599 aun speld en disem Teauta jeweenlich siene Grupp. William Shakespeare storf aum 23. April 1616 em Ella von 52 Joa. Dee ellste Dochta Susanna, woone aul mett Thomas Quiney befriet we (Sehn von Shakespeare sien Frint Richard Quiney), oawd dem jratsten Deel vom dem, waut Shakespeare haud. Oba uck dee tweede Dochta, woone mett John Halle, eenem wichtjen Dokta ut Stratford, befriet we en uck Anne Hathaway worde soo aus needich bedocht.

Sien Woatj[edit | edit source]

Aune 1623 brochte twee Schauspelakollegen von William Shakespeare, John Heminge en Henry Condell, eene Utgow rut, woone - buta daut Stetj "Perikles", woont escht enne dredde Opploag oppjenome word - tom eschten Mol aula Drama-Stetja von Shakespeare opp eene Sted vesaumeld. Verr dit Woatj, no sienem Format "Eschte Folio-Utgow" jenant, haud maun onjefea dee Halft vonne Drama-Woatje aul aus Eenzelutgowe en "Quartformat" publizet. Deelwies were hia uck nich vollstendje ooda faulsche Tatjste mank, woone dochwoll vonne Schauspela utem Jedajchtnis jeroopt en oppjeschrewe were.

Drama-Stetja mett Historien[edit | edit source]

  • Tjeenich Jehaun (King John, um 1595/96)
  • Eeduard III. (Edward III, jedretjt aune 1596; auf Shakespeare dit jeschrewe haft, es nich auljemeen aunertjant)
  • Hendritj VIII. (King Henry VIII or All Is True, bie 1612/13)

York-Tetraloogie

  • Hendritj VI.
    • Deel 1 (King Henry VI, Part 1; bie 1598–99)
    • Deel 2 (King Henry VI, Part 2; bie 1590–92)
    • Deel 3 (King Henry VI, Part 3; bie 1590–92)
  • Richard III. (King Richard III; bie 1593, jedretjt aune 1597)

Lancaster-Tetraloogie

  • Richard II. (King Richard II; tweschen 1590 en 1599, jedretjt aune 1597)
  • Hendritj IV.
    • Deel 1 (King Henry IV, Part 1; bie 1595/96, jedretjt aune 1598)
    • Deel 2 (King Henry IV, Part 2; bie 1597, jedretjt aune 1600)
  • Hendritj V. (King Henry V; aune 1599, jedretjt aune 1600)

Komeedien[edit | edit source]

Lostje Komeedien

Probleemstetja

Romaunze

Trageedien[edit | edit source]

Tiedje Trageedien

Drama-Stetja ewre Reema

Lotre Trageedien

  • Hamlet (Hamlet, Prince of Denmark; bie 1601, jedretjt aune 1603)
  • Othello (bie 1604, jedretjt aune 1622)
  • Tjeenich Lear (King Lear; bie 1605, jedretjt aune 1608)
  • Timon von Athen (Timon of Athens; bie 1606, eschtet mol jedretjt aune 1623)
  • Macbeth (bie 1608, jedretjt aune 1623)

Lyrik[edit | edit source]

Shakespeare opp Plautdietsch[edit | edit source]

Shakespeare sien Woatj talt to dee aum meschten ewastne Literatua oppe Welt. Uck vele tjlandre Sproakjemeenschaufte habe aules ooda een Deel von siene Stetja ewasat. Opp Plautdietsch es bett vondoag moa seea weinich ewasat worde, en wan doch, dan nich auljemeen bekaunt. Dee eschte Publikatioon mett Ewasatinje von Shakespeare opp Plautdietsch es daut Bok ...lesen, wie krass schön du bist konkret: William Shakespeare, Sonett 18 vermittelt durch deutsche Übersetzer, toopjestalt von Shakespear-Ewasatinj-Forscha Jürgen Gutsch. En disem Bok es daut Soonat 18 fots tweemol opp Plautdietsch to lese, eenmol enne Ewasatinj von Peeta Wiens en eenmol von Hendritj Siemens. Em Septamba 2009 es daut Bok William Shakespeare's Sonnets for the First Time Globally Reprinted - A Quatercentenary Anthology rutjekome, woo uck een poa plautdietsche Ewasatinje mank send.

Web Links[edit | edit source]