Wp/non/Ormrinn Langi

Eriks Mænd gaar op paa Ormen lange af Halfdan Egedius.

Ormrinn Langi var drekiskip frá Noregr. Bygði for konunginn Noregr, Ólafur Tryggvason, í 9ði ǫldin, var þat. Höfuðsmiðr fyrir skipið var Þorbergr Skafhögg. Þat er skip lengstr ok stœrstr menn vitu var í dag, ok Ormrinn Langi kallaði Snorri Sturluson "skip fríðast í öllum Noregi". Langskipið var 34 at rúmatali ok síðastr at hníga við stríðinn í Svoldar í 999 eða 1000. Drekiskipið hafða umkváðu mangi gangr, ok mestr frœgr kvæði um skipið er Ormurin Langi.

Saga

Snorri Sturluson skrifaði í Saga Ólafs Tryggvasonar, þat er efni af Heimskringla, at sniðit Ormrinn Langis var frá langskipið Ormrinn, skip 30 at rúmatali, tók. Ormrinn var fyrstr eiga Rauðr inn rammis, einn bóndi, er bjó í firði Sálpti í Goðey, ná dagsins Boðvin í Hálogaland í Noregr. Rauðr var ok vikingrhǫfðingi mikit ríkr, ok Snorri skrifar ok at Rauðr var blótmaðr, ok hvert er hann vildi sigla var jafnan byr af fjölkyngi hans. En Rauðr ok Þórir hjǫrtr, heiðinn ok frændr Rauðrs, heyrðu at Ólafr konungr skulu fara um Hálogaland á skipið hann Trönunni, samna þeir skipum þeira, sá þeir skulu Ólafr mœta í vœttfang. Ólafr, sum var kristinn ok ǫrr pá at kristi Noregr heill, kunni eigi fá lofa heiðinnum at gegnum fœra œrendið hanns. Rauðr sigldi Ormrinn suðr í mót Ólafi konungi. Bardagi varð mikill, ok æðra greip farmǫnnum frá Hálogaland. Reri Rauðr, fjölkyngi fylgjandi, með Ormrinn út til hafs, en Þórir hjörtr flýði inn til lands. Þér, Ólaf ok menn hans fylgði Þórir, ok Ólaf sjálfr drap honum. Grið gaf hann mönnum öllum, þeim kristni vildu taka, en þeim annarr drap hann ok.

Eptir vígið kristnaði Ólafr konungr alt fólk, þar sem hann fór, til hann kom norðr at fjörðinn Sálpti. Hér ætlaði Ólafr konungr at fara inn til Goðejar ok finna Rauð, en stakastormr ok hregg veðrs var þar, ok eigi kunni hann inn í fjörðinn sigla. Ólafr konungr siglidi heðan ok beið tíðin sinn þrisvar, en jafnvel meiri var stakastormin kyrr. Eptir nökkurar nætr þar, þá stakastormr eigi hvarf, talaði konungr við Sigurð biskup. Sagði biskupinn, at var fjándastyrk Rauðs, sum stǫðvaði konunginn frá at seiðrmanninum hitta. Sigurðr biskup klæddi sik í messuskrúða sín ok gékk fram í stafn á konungsskipi berandi reykelsi ok setti róðukross upp í stafninn. Las ok hann þar margar bœnir, ok bað hann at skipið skulu kunna róa inn á fjörðinn. Eptir bœnir Sigurðr, lét Ólafr konungr kalla til annarra skipa, at allir eptir honum ok skyldu róa inn á fjörðinn. Trönuna gékk inn á fjörðinn, ok þeir var enginn vind ok hafit var logn, en, sum skrifa Snorri, "svá laus sjárokan brott frá hvárntveggja veg, at hvergi sá fjöllin fyrir."

Eptir um nóttina, Ólafr konungr kómu litlu fyrir dag í Goðeyjar. En er þeir kómu fyrir bœ Rauðs, þar han svaf í, gékk Ólafr konungr upp með lið sitt, ok brutu dyrum upp. Síðan hverr maðr varð handtekinn ok bundinn eða drepnir, lét þá konungr leiða Rauð, nú fangi, fyrir sik ok bauð honum at láta skírast. Svá gat hann, um orðit konungrinns var sannt, lífkostr, en sagði Rauð, at aldri mundi hann á Krist trúa. Heiðinn guðlastaði mjök, ok mikill reiðr var Ólafr konungr. Sagði hann, at Rauðr skyldi hafa dauðr sáll, ok lét hann binda opinn á slá eina, ok setja kefli milli tanna honum. Eptir Rauðr einn gangr veik undan ormrinn hann, sum Ólafr konungr í óstinn sótti leggja, lét konungr taka hvannjólatrumbu ok setja í munn Rauð. Skrifa Snorri, þó, at sumir segja "konungr léti lúðr sinn setja í munn honum ok lét þar í orminn; lét bera at utan slájárn glóanda. Hrökktist þá ormrinn í munn Rauð ok síðan í hálsinn ok skar út um síðuna." Ólafr, eptir hann pyndaði Rauðr í dauði, lét Rauðs menn alla kjósa meðal at verða skírðu eða drápu. Ólafr konungr tók mikit fé í gulli ok silfri í gǫrsimi, ok Ormrinn tók han ok. Þann vetr eptir, er Ólafr konungr hafði komit af Hálogalandi, var skipið bygðr. Hann lét þar reisa skip mikit inn undir Hlaðhömrum, þat er meira var miklu en önnur þau skip, er þá váru í landinu. Svá skrifa Snorri, at:

Var þat dreki, ok gerr eptir því sem Ormr, sá er konungr hafði haft af Hálogalandi; en þetta skip var miklu meira ok at öllum hlutum meir vandat. Þat kallaði hann Orm hinn langa, en hinn Ormr hinn skamma. Höfuðin ok krókrinn var alt gullbúit, svá váru há borðin sem á hafskipum. Þat hefir skip verit bezt gert ok með mestum kostnaði í Noregi.

    — Snorri Sturluson, 95. Reistr Ormrinn langi frá Saga Ólafs Tryggvasonar.

Kvæði

Ormrinn Langi í stríðinn í Svoldar í frímerki færeysk.

Mestr frœgr kvæði um Ormrinn Langi er Ormurin Langi. Á færeysku er kvæðið, ok margr munr sǫngmál er þat. Færøsk Anthologi er hvar sǫngmál, þau sum kveða í dag njóta, kemr frá. Vísur 86 hefir þat, skrivaði af skáld færeysk Jens Christian Djurhuus, en hversdagligr kveðr mǫn 15 vísur ok einn stef.

Tilvísanir

• Sǫngmal Ormurin Langi (á færeysku)
• Saga Ólafs Tryggvasonar, Sturluson, Snorri