Wp/nit/హర్యానా

హర్యానా, భారతదేశముత్  మడ్కత  ఒకొ రాష్ట్రం. ఇద్ గొట్టి ముడెక వయ్యలాడ్ 1966 కొండ్క్ దివాలా 1త్ తొలే పంజాబ్ రాష్ట్రమ్ తన పయ్యికద్ ఎద్దున్.

ఇద్ భారతదేశ్  భూభాగముత్ 1.4% (44,212 కిమీ2 తొదా 17,070 చదరపు మైళ్ళు)  తక్కువ వెల్పత్ 21త్ అంసాద్. రాష్ట్ర రాజధాని చండీగఢ్, ఇది దవ్త్ రాష్ట్రం పంజాబ్‌ శివారుత్ కలయుత్ అంసాద్. జనాభా ఎక్కవ అనేక నగర్ ఫరీదాబాద్, ఇద్ జాతీయ రాజధాని శివారుత్ అంసాద్. గురుగ్రామ్ నగర్ భారతదేశుత్ ఒక్కొద్. హర్యానాత్ 6 పరిపాలనా విభాగా, 22 జిల్లాలు, 72 ఉప-విభాగాల్, 93 రెవెన్యూ తహసీల్‌లు, 50 ఉప-తహసీల్‌లు, 140 కమ్యూనిటీ డెవలప్‌మెంట్ బ్లాక్‌లు, 154 నగర, పట్టణ 7,356 ఊర్లు, 6,222 గ్రామ పంచాయతీక్ అన్సవ్ .  హర్యానాత్ 32  ఆర్థిక మండలాలు (సెజ్‌ల ) అన్స్వ్  ఇద్  జాతీయ రాజధాని శివార్ పారిశ్రామిక కారిడార్ ప్రాజెక్టు అంశావ్ .  గుర్గావ్ భారతదేశముత్ ప్రధాన్ సమాచార సాంకేతికత, ఆటోమొబైల్ హబ్‌లత్తి ఒకోద్.  హర్యానా మానవ అభివృద్ధి సూచికత్ భారతీయ రాష్ట్రాలత్తి 11వ స్థానముత్ అంసాద్.

పేర్

మహాభారత కాలముత్, కేతి ఇదరేకర్ ఇత్తి అండేరి స హర్యాన ఇనేక పేర్ వత్తున్ ఇసా శాస్త్రవేత్తల్ ఇసర్. ప్రాణ్ నాథ్ చోప్రా ఇదేకద్ ప్రకారం హర్యానాఙ అభిరాయణ-అహిరాయణ-హిరాయణ-హర్యానా ఇనేక పేర్ వత్తెతి కరిల్సాద్.

భూమి

హర్యాణా పొద్ కురిన పక్కఙ 27 డిగ్రీల 37' నుండి 30 డిగ్రీల 35' అక్షాంశాల నడుము, 74 డిగ్రీల 28' తన 77 డిగ్రీల 36' రేఖాంశాల్ నుడుము అన్స్ ద్. హర్యాణా రాష్ట్రము సముదృరుఙ మేర 700 తన 3600 అడుగుల ఎత్తు అంసాద్. పరిపాలనా సోయ్ ఇదారేఙ వయ్యలాడ్ రాష్ట్రం నాలుగు భాగాలు ఇదర్ తెర్ . అదవ్ అంబాలా, రోతక్, గుర్‌గావ్, హిస్సార్. రాష్ట్రంముంత్ 1,553 చ.కి. నెరయ్యుత్ అడవిక్ అంసావ్.

● హర్యాణా నాలిగ్  భూమిత విషయా అన్స్వ్:

● శివాలిక్ పర్వతశ్రేణులు

● యమునా - ఘగ్గర్ -హక్కా (సరస్వతి)

● పల్లపు భూమి

● అర్ధ-ఎడారి ఇసుకత పల్లపు భూమి

● ఆరావళి పర్వత శ్రేణులు

చరిత్ర

జగ్ దునియాత్ తోలేనిత దండి నాగరికతలత్తి, సింధు లోవ నాగరికత ఒక్కోద్. రాఖిగిరి ఓట తవ్వక జగాలత్తి పురావస్తు పరిశోధనల జాగా. మనక్రే నాగరికత సింధు నది వెంట అన్డ్

ఇద్ ఈ శివారుత్ నడుం సింధు లోవత్ కలయ్యుత్ రోడ్లు, డ్రైనేజీ వ్యవస్థ, ఎత్తు అనేక వనా ఇర్ జమ కలేకద్ టెర్రకోట ఇటుక, విగ్రహమ్ తయ్యార్ కాలేక , ఇనుప పని (కాంస్య, విలువత ఇనుము ఇదిగ్లత్తి) అనావ్. కరేయ్ ఇంతే సింధు నాగరికత ఇండి అనేక మాన్క్ రే. సుద్ధిలెఙగ్ హర్యాన్ సుల్తానేట్లు, మొఘలులు ఇనేక రాజవంశా పాలన ఇదర్ తెర్. ఇద్ ఆఫ్ఘన్లు, తిముత్ అనసాద్.

పంజాబ్ శివారుత్ ఎక్కవ హిందీ మూడెకరె హర్యానా ఎద్దున్. పంజాబీ మూడేకద్ పంజాబ్ రాష్ట్రం ఎద్దున్. ఇండి హర్యాణా జనాభాత్ హిందువులు ఎక్కవ సంఖ్యానడ్. గొట్టి శివారుత్ పోదే అనేక ఛండీగఢ్కేంద్ర పాలిత శివర్ ఎద్దున్ ఇంది రాష్ట్రాలూంగ్ రాజధాని ఎద్దున్.

4000 సాల్క్ తోలేనిత చరిత్రతా హర్యాణా వైదిక, హిందూ నాగరికతలల్ ఫుట్త్ ఎల్లా . 3000 సాల్కుంఙ ఇత్తి శ్రీ కృష్ణభగవానుడు మహాభారత లాడెయి షూరువు ఎరేంఙ గీతను పాటెంద్. మహాభారత లాడెయిత్ తోలే సరస్వతి లోవత, కురుక్షేత్ర శివారుత్ దశ చక్రవర్తులద్దడ్ లాడెయి జరుగుతున్ . మహాభారతముత్ (సా.శ..పూ.900) హర్యాణా బహుధాన్యక (దన్ ద్వాలత్త్ భూమి) ఇస ఇడే కద్ ఎద్దున్. హరియానా ఇనేక పదం తోలే ఢిల్లీ మ్యూజియముత్ ఇడేకండ్ ఎద్దున్ 1328 శివారుత్ సంస్కృత శాసనముత్ కన్కిల్ సద్. ఈ శాసనముత్ ఈ శివార్ భూమితా సిఙర్ కల్లి ఇసర్. ఆర్య సంస్కృతినడ్ ఇత్తి ఫుట్త్ పెరుగ్త్ శివార్ ఇసర్.

నౌరంగాబాద్, భివానీత్ మిత్తతల్, ఫతేబాద్ తుత్ కునాల్, హిస్సార్ మేర అగ్రోహా, జింద్ లోని రాఖీగర్హీ, రోతక్ లోని రూఖీ, సిర్సాత్ బనావలి తోలేనితా శివార్లత్తి పురావస్తు తవెవేంఙ హరప్పా సంస్కృతి, హరప్పా తోలే సంస్కృతుల ఆధారా ఫుట్టీవ్. కురుక్షేత్ర, పెహోవా, తిల్‌పట్, పానిపట్ సివార్ లత్తి ఫుట్త్ దుర్ర్త్ దుత్హ్ , శిల్పాహా, విశ్రోల్ మహాభారత కథఙ చారిత్రతఙ ఆధారా పుట్ తేవ్ . ఈ శివరుత్ మహాభారతముత ప్రీతుదక (పెహోవ), తిలప్రస్థ (తిల్‌పట్), పానప్రస్థ (పానిపట్), సోనప్రస్ (సోనిపట్) వయ్యేకద్ ఎద్దున్.

రాష్ట్రమ్త్ లెక్క

● రాష్ట్రం ఎద్దున్ - 1966 కొండ్క్ దివాలా 1 ,

● వైల్ప : 44,212 చ.కి.

●జనసంఖ్య -25,353,081,

● పిల్లక్:11,847,951

● పడిసిల్ 13,505,130,

● లింగనిష్పత్తి . 877

●జిల్లాల సంఖ్య -21

● ఊర్లు - 6,764

● పట్ట్న్ -106

●గొట్టిక్ : హిందీ, పంజాబి

● జాతిక్: హిందు, ఇస్లాం, క్రిష్టియన్

హర్యానా జిల్లాలా

వ.సం.	కోడ్	‌జిల్లా	ముఖ్య పట్టణం	జనాభా (2011)	విస్తీర్ణం (కి.మీ.²)	జన సాంద్రత (/కి.మీ.²)
1	AM	అంబాలా	అంబాలా	11,36,784	1,569	722
2	BH	భివాని	భివాని	16,29,109	5,140	341
3	CD	చర్ఖీ దాద్రి	ఛర్ఖి దాద్రి	5,02,276	1370	367
4	FR	ఫరీదాబాద్	ఫరీదాబాద్	17,98,954	783	2,298
5	FT	ఫతేహాబాద్	ఫతేహాబాద్	9,41,522	2,538	371
6	GU	గుర్‌గావ్	గుర్‌గావ్	15,14,085	1,258	1,241
7	HI	హిసార్	హిస్సార్	17,42,815	3,788	438
8	JH	ఝజ్జర్	ఝజ్జర్	9,56,907	1,868	522
9	JI	జింద్	జింద్	13,32,042	2,702	493
10	KT	కైతల్	కైతల్	10,72,861	2,799	467
11	KR	కర్నాల్	కర్నాల్	15,06,323	2,471	598
12	KU	కురుక్షేత్ర	కురుక్షేత్ర	9,64,231	1,530	630
13	MA	మహేంద్రగఢ్	నార్నౌల్	9,21,680	1,900	485
14	MW	నూహ్	నూహ్	10,89,406	1,765	729
15	PW	పల్వల్	పల్వల్	10,40,493	1,367	761
16	PK	పంచ్‌కులా	పంచ్‌కులా	5,58,890	816	622
17	PP	పానిపట్	పానిపట్	12,02,811	1,250	949
18	RE	రేవారీ	రేవారీ	8,96,129	1,559	562
19	RO	రోహ్‌తక్	రోహ్‌తక్	10,58,683	1,668	607
20	SI	సిర్సా	సిర్సా	12,95,114	4,276	303
21	SO	సోనీపత్	సోనీపత్	14,80,080	2,260	697
22	YN	యమునా నగర్	యమునా నగర్	12,14,162	1,756	687