Wp/nhn/Cuetlaxcoapan
| Cuetlaxcoapan Puebla de Zaragoza | |
|---|---|
| |
| Tlacatiyan | Template:MEX |
| Tlahtohcayotl | Template:MX-PUE |
| Altepecalpolli | Puebla |
Cuetlaxcoapan, in Altepetl Puebla nozo iachcauhtoca Tlamahuichihuani Puebla Zaragoza (caxtillantlahtolli: Heroica Puebla de Zaragoza), ce altepetl in ompa altepecalpolli Puebla ipan in tlahco in Tlahtohcayotl Puebla huan itecucan ca. Cuetlaxcoapan inic nahui altepenayotl ica 2 668 347 chanehqueh, no ihuan tlacempanahuia inic nahui altepecalpolli ica 1 539 819 chanehqueh Mexihco.
Tlaltocaitl[edit | edit source]
Inin tlalli omoteneuh itlaltoca ipal nahuatlahtolcopa: «Cuetlaxcoapan». In huehcauh tocaitl quichihuah in tlahtolli cuetlaxtli, coatl ihuan -pan, in ipal in tlalpan oncatcah cuetlaxcoatl, nahuatlahtoltica. Inin huehuehcauh tocaitl ocompatlac ihuic Heroica Puebla de Zaragoza in axcan itoca.
In caxtillantocaitl ipampa Motolīnia oquichiuh in tlayehyecoliztli in altepetzintiliztli in Puebla de los Ángeles, in quihtoznequi «In Angelomeh altepetlaliliztli», zatepan in hueyicihuatlahtoani Isabel Portugal oquipatlac itoca in Ciudad de los Ángeles, «Angelomeh Altepetl». In 11 ic chiucnahui metztli ipan 1862 in tlahtohcantlahtoani Benito Juárez oquiteneuh Puebla de Zaragoza in imahuizzo Ignacio Zaragoza[1]. Auh in Tlahtohcayotl Tēnechicoliztli in 4 ic chicueyi metztli ipan 1950 oquiteneuh Heroica[2], «Tlamahuichihuani», ipal in yaoyotl inhuic in franciayaomeh.
Tlalcemanahuayotl[edit | edit source]
In Cuetlaxcoapan tlatectli ipan in Cuetlaxcoapan teotlalli, tepeyahualolli ica tletepetl huan tepetlah itech in Fuerte de Loreto. Tlatectli in 40km tonalcalaquiyampa in Popocatepetl huan in Iztacihuatl. In Matlalcueyeh tlatectli in mictlampa in altepecalpolli. Itechpa in atl, tlatectli ipan in Atoyac, in tlein meya ipan in mictlampa, in huitztlampa huan in tonalcalaquiyampa; ahci in Atezcatl Valsequillo. Occe atoyatl in tlen meya ipan in altepenayotl in Alcecec huan in Atoyatl San Francisco cah.
Cuetlaxcoapan ixeliuhca[edit | edit source]
Huehcapatlahtolyotl[edit | edit source]
Yeppa in caxtiltecah ohuallahqueh Mexihco, in tlalli ipan in axan altepecalpolli in Heroica Puebla de Zaragoza, ōmotēnēuh Cuetlaxcoapan in cānin ahmo ōcatca cequi huehcauh huēyi āltepētl; tel quēmah oncān ōcatcah mīlli īhuān callatelli. Īpan in mācuīlpōhualxihuitl XV inīn catyān ōcatca yāōtlālli, in cānnel ōquinchīuhqueh in xōchiyāōyōtl īntzalan in Itzohcah, in Tepēyacacah, in Huexōtzincah, in Tetzmollohcah īhuān in Tlaxcaltēcah[3].
In caxtiltēcah ōāltepētzintihqueh Puebla īpan in 16 abril 1531; in oidor Juan de Salmerón, in obispo Fray Julián Garcés īhuān Fray Toribio Paredes de Benavente (Motolīnia) ōctōcāitih in āltepētl tlayehyecōliztli Puebla de los Ángeles. Mānel ōahci in neneuhcāyōtl in āltepētl, yeh ōtōcāpanoa Puebla oc āxcān.
In zāzanilli quipōhua tlein īpan īcochiz in Julián Garcés, in inic cē Tlaxcallān obispo, ōquittac cē tlālli, in nepantlah oncatcah cē ātōyātl īhuān īnāhuac oc ōme ātōyātl. Īpan in tlālli oncatcah xōchitl īhuān āmēyalli. Nō ōquinttac ōme angelomeh, yehhuān īca mecatl ōtlatēnhuimoloh yezquia in cuāxōchtli. Ihciuhcāpan tōnalli, ōquinpōuh īcochiz in occēquīntīn in āquihqueh ōcuihhuīcatinenqueh mācuīlli cennecehuilli (cequi 25 kilómetros) in huehca Tlaxcallān in cānin ōquimmantilih in tlālli. Īpal inīn zāzanilli ōpēuh in tōcāitl «Ciudad de los Ángeles».
In chīmalli quipiya in zāzanilli iuhqui in angelomeh ōtemouhqueh īhuān machiyōmaca in catyān in cānin in āltepētl yezquia ōāltepētzintih. In īpal inōn, in chīmalli tlein ōcmacah Carlos V (K.V.) quipiya in huēyi teōcalli īca mācuilli torres īhuān ōme angelomeh quitzitzitzquiah.
Īpan in tōcāitl Tlamāhuichīhuani īhuān Zaragoza ca īpampa in yāōtequi Ignacio Zaragoza in aquin ōquinpēuh in franciayāoh īpan in 5 de mayo 1862 īpan in tepētl Loreto īhuān Guadalupe.
Tequitiliztli[edit | edit source]
Āltepētl Cuetlaxcōāpan, hueyic tequiyotl ipan tlacatiyan. Occequīntīn mēxihcah huēyi tequipanoltin in tlalpixcayōtl īhuīpan cintli, tlālcacahuatl, āhuacatl, chayohtli, chīlli, nohpalli, ochonetli, xonacatl, limonxocotl, nōhuān pitzopixcayōtl, tōtōlpixcayōtl, ichcapixcayōtl, cahuayōpixcayōtl, cuacuepixcayōtl, tentzonpixcayōtl, pipiyolpixcayōtl, īnōmpan coyonimatiliztli.
Āltepētl Cuetlaxcōāpan cē tequiyōtl īpan Ixachitlan ītech Yancuic Caxtillan itzalan El Parián. In yacaticac tequiyotl in ahuicyaniliztli ic cualli yeyantli īpan itentli Ayollohco Mexihco ompa Chalchiuhcuecan canapa Altepetl Mexihco. In Angelópolis hueyic centro financiero, otlachiuh 2003 ipan Atoyatl Atoyac.
Chicahualiztli huan tepacholiztli[edit | edit source]
Chinaco quipixtoc se caltlapahtiquetl ica ceh macehualtepahtiquetl, huan zan quemanticah yahui tlen tepachianih ihquino iztoqueh tomacehualpoyohuah axcanah cualli mopahtiah.
Chanehmatiliztli[edit | edit source]
In Āltepētl Cuetlaxcōāpan quipiya cē tlaltentli 749,11 km² īhuān ce tlacaliztli itechcopa 12.392 chanehqueh (Censo INE xihuitl 2002), īca 1,4% īpan nicān región īhuān cē densidad 16,54 hab/km². Inin nochintin chanehqueh, 5.952 cihuah cah (76,33%) īhuān 6.440 tlācah cah (51,97%). Cē 23,67% (2.933 chaneh.) in tlācamilqueh, īhuān cē 76,33% (9.459 chaneh.) in āltepētlācah
Tlahtolmeh[edit | edit source]
In tlahtolli motlahtoa ipan Cuetlaxcoapan cah Caxtillantlahtolli, Nahuatlahtolli, Mixtecatlahtolli, Totonacatlahtolli, Popolocatlahtolli, Otontlahtolli, Mazatecatlahtolli, occequin. Noyuhqui Europa tlahtolmeh quemeh Anglotlahtolli, Alemantlahtolli, Franciatlahtolli, Catalantlahtolli, Galiciatlahtolli huan Rumanitlahtolli.
Neltoquiliztli[edit | edit source]
Cuix yectel xihuitl, in achtocaxtiltoc tlacatl neltoquilistia ipan icel teotl tlachihuani cemanahuatl motenehua Ōmeteōtl ahnōzo Moyocoyani, mayātlācah motōcāyotia K’uh ītech occequīntīn ītōcāhuān.
Huēhuehmēxihcatl teōneltococāyōtl poliuhqui cenca iciuhcac catca īpampa catolicismo romano, mācēhualtin ahmō ōneltoqui mochololih canahpa ohuitepētitlān īhuān occequīntīn tlaihiyōhuatilocque zannō Santo Oficio (Caxtillān Atlācayōtl). Ihcuāc caxtiltēcah ōmpēhua mā xicristiania canah mācēhualtzintin zan motlamati Catolico teōneltococāyōtl quēmeh cristianoyōtl, mātēl in teōpixqueh tlamatizqiazque tlein ōyeyah occequīntīn cristianomeh ītōcā lutero tlalnetoqui in ompa Mixcoac, ortodoxo tlalnetoqui in ompa Peñón de los Baños, īhuān inglatlālpantlalnetoqui ompa Polanco.
Axcan inonqueh calpolli itech Mahomayōtl, judioyōtl in ponpa Polanco, Huehuehcauh Altepetl Mexihco īhuān cristianoyōtl īhuīcpa huēytlahtōlāmoxtli īpal Fray Alonso de Molina, yeh ōquihcuilo Iudioyotl nozo Iudiocayotl, Mahomayotl auh Christianoyotl.
Tequichihualiztli[edit | edit source]
Cuetlaxcoapan ce altepetl ican mochi tlacuicuiliztli itechcopa Centlalticpac quihto tlacatequitl ipan tlachihualiztli ipan Tlahtohcayotl Puebla; ixquich tlamatocac itlahuihualiz, yoliztli ipan ahmo tlamatocac tlachihualiztli, calmanaliztli noyuhqui tlacualiztli, macehualmihtotiztli.
Macehuallotl[edit | edit source]
Cuetlaxcoapan ce altepetl ica mochi tlacuicuiliztli ipan Centlalticpac quihto tequitl ompa Mexihco; ixquich tlamatocac tlachihualiztli ompa Puebla, yoliztli ipan ahmo tlamatocac tlachihualiztli iuhqui tlacualli huan macehualmihtotiztli.
Tlatzohtzonaliztli[edit | edit source]
In itlatzohtzonaliz altepetzin, banda, cumbia, balada nozo tlatlamantic.
Momotlaliztli[edit | edit source]
In momotlaliztli ipan Cuetlaxcoapan cah ipampa xopatoltiliztli (ihuicpa in xiuhpohualli XX), chiquiuhpatoliztli, omemalacaztli, tenis, mapatoltiliztli, ihuan momotlacayotl itech tepozcuaitl.
Altepetl Cuatlaxcoapan oquipiya cemanahuac tlamahuichihuanih ipan momotlalcayotl quemeh: xopatiliztli, mapatoltiliztli, hockey patines, amapatoltiliztli, acalpamitl, taekwondo, tenis, atletismo, triatlón, aquizaliztli, windsurf, golf, motociclismo, rally, ciclismo, ocachi axcan, Fórmula 1 ihuan quiquiuhpatoltiliztli.
No xiquitta[edit | edit source]
Toquiliztequitl[edit | edit source]
- ↑ Enciclopedia de los Municipios de México Puebla. https://web.archive.org/web/20070405081753/http://www.e-local.gob.mx/work/templates/enciclo/puebla/
- ↑ H. Ayuntamiento de Puebla. Conoce Puebla. https://web.archive.org/web/20120317181448/http://www.pueblacapital.gob.mx/wb/pue/historia
- ↑ SEGOB: 114.- PUEBLA / HEROICA PUEBLA DE ZARAGOZA
Amōxtiliztli[edit | edit source]
- This article was copied from Huiquipedia nah:Cuetlaxcoapan; The reason for copying inside Incubator from Huiquipedia (nah) is to improve the reaction and adapt to the spelling and grammar of Classical Nahuatl language.
Cequin tlatilantli[edit | edit source]
- Altepetlahtocan itepacholiz Puebla (Caxtillantlahtolli)