Wp/mos/Ursula Owusu

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | mos
Wp > mos > Ursula Owusu

Sõngr sẽn yaa zaalem n yit Wikipedia pʋgẽ

Ursula Owusu
human
Sex or genderfemale Tekre
Country of citizenshipGhana Tekre
Given nameUrsula Tekre
Family nameOwusu Tekre
Date of birth20 October 1964 Tekre
Place of birthAkim Oda Tekre
Languages spoken, written or signedEnglish Tekre
Occupationpolitician, lawyer Tekre
Position heldMember of the 7th Parliament of the 4th Republic of Ghana, Member of the 6th Parliament of the 4th Republic of Ghana, Minister for Communications, Member of the 8th Parliament of the 4th Republic of Ghana Tekre
Educated atUniversity of Ghana, Ghana School of Law, Mfantsiman Girls Senior High School, Labone Senior High School, Kofi Annan International Peacekeeping Training Centre Tekre
Member of political partyNew Patriotic Party Tekre
Religion or worldviewChristianity Tekre

Ursula Owusu Eb sen roge yʋʋmd 1964 zĩ-likr kiuug rasem pisi (20) wã. A yaa Ghana sɛb-n-taaga, pagb sẽn get b mens n kõ sor n maand politikã la a tʋmdẽ wã Ablekuma West Constituency tênga pʋga.[1][2][3] A yaa kom-bɩɩs la digiteerã minisr masã. Yɩ yaa minisr n gèt Minister of Communications and Digitalisation.[4][5][6]

A Vɩɩm Sɩngri la bãng-yalengo[edit | edit source]

A Ursula yita Akim Oda sẽn be Ghana soolmã sẽn be Eastern region soolmẽ wã. A kẽnga Labone Senior High School la a kẽng Mfantsiman Girls Secondary School n paam lekoll a yoob soaba. A kẽngame n kẽng University of Ghana la Ghana School Of Law, la a paam LLB. B bool-a lame yʋʋmd 1990 wã.[7] A paama a magister-dãmbã sẽn zãmsd zab la laafɩ la bãan siglgã Kofi Annan International Peacekeeping Training Centre wã pʋgẽ. Yaa woto la m segd n maane.[7][8][9] A tara me b sẽn kõ a Zeova Kaset rãmbã sɛb sẽn wilgd b sẽn tõe n tall b mens sõma. A tara GIMPA tʋʋm-teed la b sẽn get b sẽn na n maan to-to wã me.[10]

A Tʋʋmde[edit | edit source]

A tʋma yʋʋm piig la a ye t'a yɩ zagsã taoor soab a Akufo-Addo, Prempeh & Co. zakã pʋgẽ, n yaool n kẽe telecommunication tʋʋmẽ n lʋɩ telecom technology company tʋʋm taoor. A Ursula, a sẽn wa n yaa karen-bi-poakã pʋgẽ, a zĩnda taoor dãmb wʋsg pʋsẽ, la a tʋma tʋʋm toor-toor pʋgẽ.[11]

  • Managing Consultant with N. U. Consult Legal, Governance la Gender Consultants,
  • A dã yaa Executive Member of International Federation of Women Lawyers (FIDA), Ghana,
  • Perzida n da gèt FIDA Ghana
  • Perzida n da gèt  Africa Regional FIDA International.[12]
  • Ghana Bar Association sullã neda
  • African Women Lawyers Association sullã neda (AWLA)
  • Acting Managing Director of Western Telesystems (Westel) (bõn-bɩʋʋngo kiuugu yʋʋmde 2005 n tâag Sig-noy kiuugu yʋɩmd  2008)[1], la
  • Corporate and External Affairs Director, ZAIN Ghana (tʋʋl-nif kiuugu yʋʋmde 2008 n tâag ni yʋʋm vekre kiuug yʋʋmde 2009).[13]

Yʋʋmd 2023 soabã, a kẽnga Ghana tẽnga taoor dãmb kibs a 7 soabã pʋgẽ, sẽn zĩnd Kempinski Gold Coast Hotel sẽn be Accra.[14]

Politiki[edit | edit source]

Yʋʋmd 2012 wã, b yãka a ye t'a yɩ tẽnga taoor soab sẽn be Ablekuma West tẽnga pʋga.[15] Yʋʋmd 2015 wã, a lʋɩɩsa NPP tẽnga pʋga, la a tõoga Ablekuma West tẽnga pʋga.[16] A kell n zĩnda tẽnga taoor n na n maan yʋʋm 2016 Ghana tẽnga pʋɩtbã, a sẽn paam n tõoge ne vot 34 376 sẽn zems 60 558 wã sẽn kõ vot ning sẽn yaa 56.96%.[3][17] A ne rapã sẽn yaa kom-bɩɩs a taab me paama b rãmb sẽn maan b toorẽ wẽnga, b sẽn wa n zab n zab n na n paam zĩiga sẽn yaa b rãmb n na n zĩnd tẽnga pʋga. B wilgame t'a ra tagsdame t'a na n kẽnga politikã pʋgẽ,[18] la yʋʋm a pʋgdã, a lebga sõssã ministɛɛr.[15] Yʋʋmd 2017 soabã, a Akufo-Addo yãka a ye t'a yɩ minisr sẽn na n lʋɩt taoor sakrã wɛɛngẽ.[19][20] A yaa kom-bɩɩs la digitallã minisr masã. Yʋʋmd 2020 yʋʋm-rɩt kiuugã, a ra na n yɩɩ Ghana tẽnga politikã taoor soab n na n lebg n yãk a taoor tɩ b yãk-a tɩ b lebg tẽnga taoor soaba.[21] Yʋʋmd 2020 yʋʋm-rɩt kiuugã, a lʋɩɩsa taoor n na n lebg n yɩ tẽnga taoor soab yʋʋmd 2020 Ghana gofneem naam yakre wakat tẽnga pʋga nyɩ NPP sẽn kẽed n na n yɩ Ablekuma West tẽnga pʋga tẽnga taoor soab n yãk a nao wã, A kell n zĩnda a zĩiga, a sẽn yãk n yãk neb 37,363 n yãk b rãmb 69.353. A sẽn da yaa a taoor soab n yɩɩd a taabã, a Kweku Addo sẽn yaa National Democratic Congress sull (NDC)taoor soaba, yɩɩ a yiib soaba ne vot 30 733. Tɩ neba taaba n yalsɩ n ko sullã taaba, GUM, LPG and PNC mè paam vot n zemse 359, 330 and 65 n pʋglgi taaba.[22]

Parliamentã Committee ramba[edit | edit source]

Ye kɩt n yaa Parliamentã Committee tʋʋm bamba n pʋgda.

  1. Constitutional, Legal and Parliamentary Affairs Committee (7th Parliament)[23] parliamentã doog m pãas ayopoe wã.
  2. Appointments Committee (7th Parliament)[23] parliamentã doog m pãas ayopoe wã.

A politikã yel-mansem[edit | edit source]

Yʋʋmd 2015 wã, a ne pagb a taab sẽn yaa kom-bɩɩsã paama b mens kʋɩlma, b sẽn wa n zab n zab n na n paam zĩiga sẽn yaa b rãmb n na n yãk b rãmba. B wilgame t'a ra tagsdame t'a na n kẽnga politikã pʋgẽ, la yʋʋm a pʋgdã, a lebga sõssã ministɛɛr. Sẽn deng a sẽn yaa kom-bɩɩsã ministɛɛrã, a tʋma tʋʋm toor-toore la a tʋʋm zĩis toor-toorã a tʋʋmã pʋgẽ.[24] Yʋʋmd 2018 yʋʋm-vʋʋr kiuugã, a paama gom-biis sẽn pa mi a sẽn da tar n na n wilg tɩ Ghana muslimanã pa tar sũ-noog ne nebã. Sẽn na n yɩ lohorem kiuug rasem pisi-la wae 29 yʋʋm 2018 soabã, a yaa a Nkosuohemaa (Rõna sẽn get b yiri) sẽn be Akem Asuom tẽnga taoor dãmb la a nebã sẽn be Ghana soolmã sẽn be Eastern soolmẽ wã. B maana woto Asuomhene Osabarima Ofosuhene Apenteng II roogẽ.[24]

Anti-LGBT+ Bill[edit | edit source]

Yʋʋmd 2021 soabã pʋgẽ, a sẽn wa n yãk Ghanaian anti-LGBT bill wã sẽn zab ne LGBT wã wã wã, a goma a sẽn yãkdã yelle, n yeel tɩ yaa bũmb sẽn na n sõng tɩ b yɩ gãne la b yɩ pʋ-peelem dãmba, tɩ rẽ yĩnga, b na n tog n leoke.[25][26] Yʋʋmd 2021Sig-noy kiuugu, a ra sagla LGBT-rãmbã sẽn be Ghana wã me tɩ b tall b tʋʋmã ne b mens n pa tõe n sak pag ne rao lagem-n-taar ye.[27][28] Yʋʋmd 2023 tʋʋlg kiuugã pʋgẽ, a sẽn da wa n karem Ghana tẽnga tẽnga sɛb ning sẽn boond tɩ Ghana wã sɛb ning b sẽn get b sẽn get LGBT wã wɛɛngẽ wã sẽn yaa b sẽn get a ye wã lekoll a yiib-n-soabã pʋgẽ, Hon. Murtala Mohammed ra pa le tõe n tẽ tɩ a yaa LGBTQ+ ned ye.[29][30][31] Wakat ning b sẽn kõ-a wã, a wilgame tɩ b tara LGBT neb sẽn be Ghana tẽnga la b zakã rãmb pʋgẽ. A leb n goma noy sẽn na yɩl n kogl la waoog Ghana ned kam fãa sorã zugu.[32][33]

A Menga Vɩɩm[edit | edit source]

A Hon. Ursula Owusu-Ekuful sẽn dog ne a Christiana Akua Birago Diawo,[34] a kẽe kãadem ne kamb a tãabo ne Ghana optometrist Dr Sam Ekuful sẽn be United Kingdom.[7][35][36][37] B wilgame t'a yaa kiris-ned.[6]

Kʋʋni a sẽn Paam Tʋʋmd Pʋga[edit | edit source]

Sẽn na n tãag yʋʋm 2018 sigr kiuug rasem pisi-la wae 29 daar sobre, a yaa a Nkosuohemaa (Rõma siglgã) sẽn yaa a karen-biisã la a karen-bi-taasã sẽn be Akyem Asuom soolmẽ wã n kɩt t'a lebg a Zeova Kaset soaba. B maana b kibsã Asuomhene Osabarima Ofosuhene Apenteng II roogẽ.[38][39][40][41] Yʋʋmd 2019 tʋʋlg kiuugã, FIDA sẽn get a tʋʋm ning a sẽn maan n kogend pagb la kambã zu-soabgã wɛɛngẽ wã, a paama waoogre, a sẽn maan yʋʋmd 2019 FIDA Africa tigisẽ sẽn zĩnd Abuja, Nigeria soolmẽ wã.[12] A paama "CRANS MONTANA FORUM" Zõ-Wõog n be Geneva, Switzerland.[10]

Sebtiise[edit | edit source]

  1. 1.0 1.1 https://web.archive.org/web/20161130111326/http://www.parliament.gh/parliamentarians/397
  2. ghanaweb.com/GhanaHom parliamentã doog m pãas ayopoe wãe/NewsArchive/I-beg-for-money-each-month-to-survive-Ursula-Owusu-363127
  3. 3.0 3.1 http://www.ghanamps.com/mps/details.php?id=5451
  4. https://web.archive.org/web/20180417193442/http://ghananewsonline.com.gh/ursula-owusu-shares-the-belief-that-muslims-are-intolerant/
  5. https://www.myjoyonline.com/government-will-improve-gmet-services-communications-minister/
  6. 6.0 6.1 https://www.glitzafrica.com/glitz-top-100-inspirational-women/100/
  7. 7.0 7.1 7.2 https://web.archive.org/web/20190724085443/http://www.ghana.gov.gh/index.php/governance/ministers/3426-ursula-owusu-ekuful-communications
  8. https://web.archive.org/web/20190724085443/http://www.ghana.gov.gh/index.php/governance/ministers/3426-ursula-owusu-ekuful-communications
  9. https://www.parliament.gh/mps?mp=6
  10. 10.0 10.1 https://moc.gov.gh/minsters-profile/
  11. https://www.bloomberg.com/research/stocks/private/person.asp?personId=29973119&privcapId=10530883&previousCapId=10530883&previousTitle=Ghana%2520Telecommunications%2520Company%2520Limited
  12. 12.0 12.1 https://web.archive.org/web/20220522230045/https://www.moc.gov.gh/ursula-owusu-ekuful-awarded-fida
  13. https://live.worldbank.org/experts/ursula-owusu-ekuful
  14. https://ghanaceosummit.com/speaker/hon-ursula-owusu-ekuful/
  15. 15.0 15.1 https://web.archive.org/web/20190724085443/http://www.ghana.gov.gh/index.php/governance/ministers/3426-ursula-owusu-ekuful-communications
  16. https://www.myjoyonline.com/politics/2016/April-9th/ursula-owusu-wins-controversial-ablekuma-west-npp-polls.php
  17. https://www.graphic.com.gh/component/search/?searchword=ursula%20owusu&ordering=newest&searchphrase=all&limit=25
  18. http://www.myjoyonline.com/politics/2015/march-29th/.php
  19. https://www.graphic.com.gh/news/general-news/2nd-batch-of-ministerial-nominees-ursula-akoto-osei-joe-ghartey-in.html
  20. https://yen.com.gh/88693-president-akufo-addo-swears-otiko-djaba-al-ministers.html
  21. https://www.graphic.com.gh/business/business-news/ghana-post-appeals-to-president.html
  22. https://www.graphic.com.gh/news/general-news/ursula-owusu-retains-ablekuma-west-seat.html
  23. 23.0 23.1 https://www.parliament.gh/mps?mp=60
  24. 24.0 24.1 https://mobile.ghanaweb.com/person/Ursula-Owusu-Ekuful-3142
  25. https://www.myjoyonline.com/wording-of-lgbt-bill-may-lead-to-criminalisation-of-laziness-untruthfulness-ursula-owusu/
  26. https://web.archive.org/web/20220921214404/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Anti-gay-bill-will-go-through-changes-Ursula-Owusu-Ekuful-1400398
  27. https://www.myjoyonline.com/dont-publicise-your-sexuality-ursula-owusu-ekuful-tells-ghana-lgbt-community/
  28. https://www.adomonline.com/ursula-owusu-sends-message-to-lgbt-community/
  29. https://www.pulse.com.gh/news/local/he-is-mad-ursula-owusu-angrily-reacts-after-being-accused-as-lgbtq-practitioner/55rqm80
  30. https://www.myjoyonline.com/ursula-owusu-is-also-known-for-calling-others-names-without-evidence-kofi-adams/
  31. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/FLASHBACK-I-experimented-with-lesbianism-Ursula-Owusu-Ekuful-reveals-1798853
  32. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/There-is-a-homosexual-in-every-community-in-Ghana-Ursula-Owusu-Ekuful-1798718
  33. https://www.myjoyonline.com/its-incumbent-on-mps-to-craft-legislation-that-protects-the-human-rights-of-all-ghanaians-ursula-owusu-ekuful/
  34. https://web.archive.org/web/20230708211106/https://www.ghanaweb.com/region/webbrief/Ursula-Owusu-Honours-Mother-s-Legacy-with-Library-and-Tech-Hub-Photos-75512
  35. http://www.peacefmonline.com/pages/showbiz/news/201707/320589.php
  36. https://www.graphic.com.gh/news/general-news/i-would-not-have-been-married-but-for-skype-ursula-owusu-ekuful.html
  37. https://web.archive.org/web/20190308002943/http://theheraldghana.com/ursula-owusu-make-amends-with-neglected-son/
  38. https://www.adomonline.com/ghana-news/ursula-owusu-ekuful-now-nkosuohemaa-of-akyem-asuom/
  39. https://web.archive.org/web/20190306043216/https://starrfmonline.com/2018/09/ursula-installed-devt-queenmother-at-asuom/
  40. https://www.modernghana.com/news/886572/communications-minister-ursula-installed-as-queen-in-akyem-a.html
  41. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Akyem-Asuom-installs-Ursula-Nkosuohemaa-689126