Wp/mos/Sustainable Development Goal 9

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | mos
Wp > mos > Sustainable Development Goal 9
Sustainable Development Goal 9
Sustainable Development Goal
Part ofSustainable Development Goals Tekre
Main subjectindustrial sector, innovation, infrastructure Tekre
FollowsSustainable Development Goal 8 Tekre
Followed bySustainable Development Goal 10 Tekre
OperatorUnited Nations Development Programme Tekre
Official websitehttps://sdgs.un.org/goals/goal9 Tekre

Tẽng Yidgre Zãn-daoog tʋm n paasd a wae(9). Ya bũmb ninga n gomd "lozindi goama,bãngre tãore kẽnde goam la têng lebgre diki kẽng a wɛɛnga goama.Tɩ a ya soy nimsi m paasd piig la a yopoe (17) diki kẽng tẽng yidgri zãn-daoog goam United National General Assembly ramba n da diki m paase o b soy pugin yʋmde 2015.[1][2]

Tẽng Yidgre zãn-daoog m paasd a wae(9) wã tara soy a nii(8),la a kẽng tãore n tɩ wɛli n ya soy piig la a yiibu(12).A pipi soy a nu soy piig la a yiiba ya" soy wã n nan yi ni bũmb ninga" dila;[3]

Yʋʋmd 2019 wã, b wilgame tɩ "dũniyã carbon dioxide wã sẽn yit zĩig fãa wã pãng boogame tɩ kolg pis-naas yʋʋmd 2000 wã tɛka, tɩ wilgdẽ tɩ CO2 wã sẽn yit zĩig fãa wã pa zems ne GDP wã pãng ye".[4] Neb milyõ rãmb ket n pa tõe n paam ẽntɛrnetã ne ligd sẽn yaa toogo, la yɛl a taab yĩnga.[5] B wilgame tɩ yaa dũniyã neb 54% bal n yaa ẽtɛrneta rãmb rũndã-rũndã (2020)[5][6]

B sẽn maan bũmb ningã[edit | edit source]

Sẽn na yɩl n tõog n paam tʋʋm-noy sẽn na n sõng nebã fãa tɩ b tõogd n tʋmd sõma, yaa tɩlɛ tɩ b tʋm ne pãng la pãng sẽn tõe n kɩt tɩ b paam tʋʋm la ligd".[7] Sagl-kãngã pʋgẽ, b baooda pãng sẽn na yɩl n tõog n mao ne zu-loeesã (tʋʋm la meebã) la tẽn-tẽnsã zu-loeesã.

SDG 9 wã wilgdame tɩ ninsaal sẽn tõe n paam taab la a sõs sõma, n tall neb la teed sõma, la a bɩɩs minim-paals, tʋʋm-noy la tɛknolozi wã yaa tɩlae n tõog n mao ne zu-loees wʋsg sẽn kẽed ne laogã, sosiyete wã la zĩiga wɛɛngẽ yʋʋm kob-gĩnd 21 soabã pʋgẽ.[8]

Sẽn na yɩl n paam nin-buiid sẽn tar sũ-noogo, yaa tɩlae tɩ b paam teed sẽn yaa sõma la sẽn tar pãnga.[9] SDG 9 yaa sẽn na yɩl n paas bãng-paalg la teknolozi sẽn tar pãnga, la sẽn na yɩl tɩ nebã paam n paam kibay la ligdi.[9]

Tʋʋm-tʋʋmã sẽn paasdã yaa bũmb ning sẽn wat ne nin-buiidã vɩɩm sẽn tar pãnga. B tẽedame tɩ rẽ na n kɩtame tɩ neb paam laafi la tʋʋm zĩisi, la kɩt tɩ dũniyã gill zugu, nebã paam laafi la laafi.[9] B sẽn baood tɩ b maan bũmb ninsã yaa b sẽn na n maan bũmb nins sẽn na n sõng tɩ ligdã ra wa sãam ye.[10] Sagl-kãngã yaa sẽn na yɩl tɩ dũniyã neb fãa paam teed sõma.[9]

Sẽn na yɩl n tõog n pids SDG 9 wã, yaa tɩlae ne ligd wʋsg la politik tʋlsem. Zu-loe-kãsemsã sʋka, yaa ẽtɛrneta kẽed n paasg tẽns nins sẽn ket n bɩɩsdẽ wã, so-toakã sẽn pa zemsã, (ne sẽn yɩɩd fãa tẽns nins sẽn ket n bɩɩsdẽ wã sẽn pa tar koomã), la bãngrã la bɩɩsg ligdã sẽn pa zemsã, la bãngdbã sõor sẽn be tẽns nins sẽn ket n bɩɩsdẽ wã ne sẽn tar-b pãngã sʋka.[11]

Sebtiise[edit | edit source]

  1. https://ec.europa.eu/environment/sustainable-development/SDGs/index_en.htm/
  2. https://sdgs.un.org/goals/goal9
  3. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/14363SDG9format-revOD.pdf
  4. https://undocs.org/en/E/2020/57
  5. 5.0 5.1 https://web.archive.org/web/20201230063939/https://a4ai.org/affordability-report/report/2019/
  6. https://www.itu.int/en/mediacentre/Pages/2019-PR19.aspx
  7. https://www.un.org/sustainabledevelopment/infrastructure-industrialization/
  8. https://businessnews.blogs.latrobe.edu.au/2019/07/10/sdg-series-sustainable-development-goal-9-industry-innovation-infrastructure/
  9. 9.0 9.1 9.2 9.3 https://web.archive.org/web/20220205065949/https://www.globalgoals.org/9-industry-innovation-and-infrastructure
  10. https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/goal-9-industry-innovation-and-infrastructure.html
  11. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/14363SDG9format-revOD.pdf