Wp/mos/Ssireum

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | mos
Wp > mos > Ssireum
Ssireum
type of sport
Subclass ofmartial art, wrestling Tekre
McCune-Reischauer romanizationssirŭm Tekre
Revised romanizationssireum Tekre
CountrySouth Korea Tekre
Country of originGoryeo Tekre
Intangible cultural heritage statusNational Intangible Cultural Heritage in South Korea, Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Tekre
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/01533, https://ich.unesco.org/fr/RL/01533, https://ich.unesco.org/es/RL/01533, https://english.cha.go.kr/chaen/search/selectGeneralSearchDetail.do?mn=EN_02_02&sCcebKdcd=17&ccebAsno=01310000&sCcebCtcd=ZZ&pageIndex=1&ccebKdcd=17&ccebCtcd=, https://www.heritage.go.kr/heri/cul/culSelectDetail.do?ccbaCpno=127ZZ01310000 Tekre

Sireum (Korean: 씨름) [1] yaa Korean zabrã sẽn yaa buud sẽn yaa buud toor-toore la buud sẽn yaa tẽng zug zabrã sẽn sɩng yʋʋmd 400 wã.

Sʋrga A Kim Hong-do sẽn vẽegd fẽnema ning sẽn boond tɩ "Sangbak" wã wilgda neb sẽn tigimd n na n ges b sẽn maand b sẽn maand n maand b sẽn dat n maan b sẽn tõe n maan n tõog n tõog n maan b mens n tõog n yɩɩg n na n maan b taabã.[2][3]

Arumsi Kibare[edit | edit source]

Kʋdemdã pʋgẽ, b leb n tũnugda ne gom-biis a taab n wilg tɩ b yaa "dʋma", wala: gakjeo (각저:角抵), gakhui (각희:角 ⁇), gakryeok (각력:角力), gakji (각지:角支), chiuhui (치우희: ⁇ 尤 ⁇), sangbak (상박:相撲), jaenggyo (쟁교:爭交).[4] Gak (각:角), sẽn yaa gom-zug sẽn yaa sõma n yɩɩd nebã fãa, yaa wa rũmsã sẽn tar yɩɩl sẽn maand b taabã sẽn na yɩl n tõog n tõog b mens n yɩɩd b taabã.

A kut-ramb Kibare[edit | edit source]

B sẽn maand woto wã, b na n kɩtame tɩ b tʋbda b zab-teedã n wẽe a zug ne digri 45 n kẽng digri 90. Yaa woto n kɩt tɩ b ningd b tʋb n kõ b tʋb tɩ b wa n dɩg n kõ b tẽnga. [5][6]

KIbare[edit | edit source]

B sẽn yã bũmb ning sẽn wilgd tɩ b ra tar ssireem wã sɩngrẽ wã yaa Goguryeo wakatẽ. Sɩngrẽ wã, b ra tũnugda ne ssireum tɩ b lebg sodaasã tʋʋmde. A lebga nebã sẽn da nong n maand yɩɩr ne-a, tɩ rẽ naag ne Korea rĩm-dãmb wʋsg sẽn da be Goryeo la Joseon wakatẽ. [7]

Ssireum depicted on Goguryeo mural (c.a. 4th-6th century

B sẽn da maand a Goguryeo wallgã pʋgẽ, b ra maanda yɩɩr n maand Korea wã kibsã Dano, kiuug a nu soabã rasem a nu wã. B ra maanda b sẽn da maand n dat n bãng b sẽn tõe n maan bũmb ninsã me. [b sẽn na n wilg tɩ bũmb n be wã] Sẽn da yaa bũmb ning sẽn da yaa sõma ne tẽn-gãongã pʋgẽ wã, b ra yaa sãnem, la b ra yaa bõn-naandg sẽn tar yõod wʋsg ne tẽn-kãnga.

Yʋʋm kob-gĩnd 20 soabã pʋgẽ, Sseireum lebga tẽng zug televiziõ wã sẽn wilgd yɩɩr Koore.[8] Yʋʋmd 1912 wã, b maana pipi modɛlã kibs ne yɩɩlã Dansongsa teetɛɛrẽ.

Korean zabrã yaa b sẽn boond tɩ ssireum hal yʋʋmd 1920 wã. Yʋʋmd 1927 wã, b lugla Pan Chosun Ssireum federationã. Yʋʋmd 1947 wã tɛka, b boondame tɩ Sserum federasiõ wã sẽn tigimd-a wã tɩ "National Sserum Championship Contest". B maana yɩɩg-n-taag-kãnga yʋʋm 12 soabã pʋgẽ, la b leb n toeema yʋʋmd 1956 wã.[9] Bãagrã yaa b sẽn boond tɩ "s-s-sireum" sẽn yaa b sẽn nong n yɩɩd a ye. La rẽ fãa bee ne a satba sẽn yaa to-to wã. Yʋʋmd 1994 wã, Kore wã Sireem Federasiõ yãka yam n na n kɩt tɩ b tigim sireem n lebg b sẽn na n dɩk a yembr n kõ b sẽn na yɩl tɩ b tõog n maan b taabã fãa.[10]

La b sẽn da wa n maand bũmb ning fãa, b ra pa tõe n maan bũmb ning fãa ye. B leb n yeelame tɩ yaa bũmb ning sẽn pa tar yõod wʋsg ne nin-buiidã sẽn be tẽng zug n be yʋʋmd 2011 wã.

B Wags-taaba[edit | edit source]

A ssrireum match at Gyeongju Citizens' Athletics Festival in 2008
A ssrireum match at Gyeongju Citizens' Athletics Festival in 2008

Sireum yaa zĩiga sẽn yaa pʋga, n tar pʋga metr 7 ne pʋga, la a sẽn pid ne sobg sẽn yaa kãn-kãe. Neb a yiibã sɩngame ne b sẽn na n wõgemd b nusẽ wã n gãd b sãnemã (baro japki), tɩ ned kam fãa rɩkd b bãnd sẽn boond tɩ satba (샅바) [11] sẽn pakd a bɛɛbã bãnd la b gãagã. Sẽn na yɩl n tõog n tõog n paam n paam n tõog n kõ-a a taabã, b segd n maana yɩɩr n kõ-b-la a taabã. Sã n yaa ne sumo, sã n wa kɩt tɩ f zabdã yi ringã pʋgẽ, pa tɩlae tɩ f tõog ye. Yaa tɩ f lebs n sɩng n zab ne-a. Naoor wʋsgo, b sã n dat n bãng b sẽn tõe n maan bũmb ninsã, b na n yɩɩda sumo.

B tara bʋ-kaoodb a tãabo, bʋ-kaoor taoor soab la bʋ-kaor a tãabo. A bʋ-kaoodb sull ning sẽn yaa taoor soaba bee zĩ-kãng pʋgẽ, tɩ bʋ-kaodb sullã me be zĩ-kãng sẽn be goabgã pʋgẽ, a yembr n be rɩtgo, a to wã n be goabgo. Sã n wa paam tɩ b kao bʋʋd n pa yɩ tɩrga, bɩ b pa tõog n yiis bʋʋd a taoor soabã, b tõe n kosa tɩ b yiis-a bɩ b lebs n kõ-a. Sẽn paase, b tõe n sagla tɩ b bas zabrã sã n wa paam tɩ b paam kibs bɩ b bas-a. Dũniyã gill zugu, bʋ-kaoodbã na n yãka yam n na n maan bũmb sẽn pa tar yõod ne nebã, tɩ rat n yeel tɩ b pa tõe n kɩɩs bʋ-kaodbã sẽn na n wilg tɩ b tara bʋʋm ne-ba.

Rũndã-rũndã, pagb sẽn maand b sẽn tõe n maan b sẽn tõe fãa n tõog n mao ne b taabã me beeme. Pagbã pa maand zab ye, b sã n pa maand woto, b pa maand woto ye.

Bãada ne bãnd-biis sẽn tar pãng wʋsg n maand b sẽn tõe n maan b sẽn tõe fãa n tõog n tõog n zab ne bãndã. Bãndã yaa bãnd-bil (Taebaek, kg 75), bãnd-bila (Geumgang, kg 90), bãnd sẽn tar pãng wʋsgã (Halla, kg 105), la bãnd-bal (Baekdu, sẽn pa ta kg 160), sẽn boond tɩ Korea tãb-biis a naasã yʋʋr yĩnga.[12]

Sẽn yɩɩd fãa, b ra tara b sẽn na n maan n tõog n gãd b nusã. "Satba" wã ra yaa b sẽn dog ne b sẽn boond tɩ profesõrnã sẽn boond tɩ Ssireum yʋʋm kob-gĩnd 20 soabã sʋka. B sẽn dat n lebs n dɩkd b sẽn da wae n maand n get b sẽn maand to-to wã, b maanda woto ne b sẽn pa mi b sẽn maand n get a buud toor-toorã la b sẽn maand b sẽn pa tõe n maan to-to ye.

Neb wʋsg sẽn nong b koe-noogã pa le tar pãng ye. La b pa le maand zab-teed ye. A Choi Hong-man sẽn da yaa Ssireum taoor soaba, paama zu-noog wʋsg K-1 wã pʋgẽ. La sũ-sãangrã yaa tɩ b pa tõe n yã b sẽn na n maan bũmb ninsã ye. La b tõe n yeelame me tɩ b sẽn na n maan tɩ b bãng tɩ b yaa b sẽn boond tɩ Ssireum wã, b na n paama b mens n paas b sẽn boond-b tɩ taekwondo la hapkido wã.

Yaa tɩlae tɩ d bãng bũmb nins sẽn be Ssireum ne sumo sʋka. Sʋngã yaa tẽng-n-bi-pugl sẽn yaa toor ne b sẽn da maandã. B pa sak n maan wẽnem wala b sẽn pãb ne b nug ye, baa b sẽn maand sũ-noog ne b sẽn maand a woto wã ye. Rɩt-rãmbã fãa pʋgẽ, neb nins sẽn zabd ne-bã yaa wʋsg wʋsgo, la baa ne rẽ, Kore wã nebã pa tar pãng wʋsg ye. La pa rẽ yĩng la ned sẽn yaa kãseng n tõe n tõog n tõog n yɩɩdã ye. Baa ne b sẽn yaa toor-toor ne taaba, b toor-toor yaa b zʋgo la b minimã.

Kom-bɩɩs ning sẽn getã sẽn yaa Kore wã, Kore wã, sẽn boond tɩ Kore wã, yeelame tɩ "Sseere wã yaa zabr sẽn yaa laafɩ la sẽn get taab ne laafɩ la zems-n-taar", sẽn wilgdẽ tɩ "Kore wã nebã sẽn get bũmb ninsã yaa ziri".[13]

Yel-bʋs nins sẽn zĩndã[edit | edit source]

Dũniyã gill na-kẽndre[edit | edit source]

Dũniyã pipi Ssireum na-kẽemã zĩndame yʋʋmd 2008 sigr kiuugã pʋgẽ, Busan World TreX-Games[14] wã sasa, la yaa b sẽn da pa mi b sẽn segd n maan bũmb ninsã yĩng ye. Yaa b sẽn maan b sẽn da yaa pipi wã n be Siauliai, Lithuania, [15] la b sẽn maan rasem a yiib ne-bã, b wilgame tɩ tẽns 40 n be n be n na n yɩɩ neb 120 n maan b sẽn tõe n maan b taabã. A Zezi sẽn maan b sẽn da yaa pipi Asia Sireum kampiõnd la a nu soaba, a maana a yembr ne a taaba, a sẽn zĩnd a Thwana National Indoor Stadium wã Yangon, Myanmar, yʋʋmd 2015 sigr kiuug rasem 18 n tãag yʋʋm 2015 soabã. [16][17]

Edition Year Host city Men's champions Women's champions Ref.
1 2009 Šiauliai Tullio Pachmann (90 kg)

Chae Hee-kwan (+90 kg)

Not held
2 2011 Busan Valerii Komar (90 kg)

Chae Hee-kwan (130 kg)

Jin Mehua (60 kg)

Lim Su-jeong (80 kg)

3 2012 Busan Choi Sang-geun (80 kg)

Lee Eol (100 kg) Andriy Nikitchenko (130 kg)

Seo Hyun (65 kg)

Lim Su-jeong (80 kg)

4 2013 Frankfurt Davit Karbelashivili (90 kg)

Matti Hämäläinen (105 kg)

Viktoriia Sukretna (60 kg)

Elena Balzer (70 kg)

5 2015 Yangon Yu Zejun (70 kg)

Alisher Khudayberdiev (80 kg) Uuganbaatar Myagmarsuren (90 kg) Valerii Komar (100 kg) Tamir Darmaa (120 kg)

Zhang Yueping (50 kg)

Nguyễn Thị Yến Trinh (60 kg) Khulan Batbaatar (70 kg)

Korea wã wã wã (pa tar gɩdgr ye)[edit | edit source]

Kẽer Sireum kampiõn-dãmbã tara kilo-rãmb sẽn pa tar bãnã, la kilo-rãmbã yaa a naas me. B boond-b lame tɩ "Cheonhajangsa".  (Hangul: 천하장사; Hanja: 天下壯士; rat n yeelame tɩ yaa ned sẽn tar pãng n yɩɩd neba fãa yĩngri)  

Edition Year Champion
1 1983 Lee Man-ki
2 Lee Man-ki (2)
3 1984 Jang Ji-young
4 Lee Man-ki (3)
5 Lee Jun-hee
6 1985 Lee Man-ki (4)
7 Lee Man-ki (5)
8 Lee Jun-hee (2)
9 1986 Lee Man-ki (6)
10 Lee Bong-geol
11 Lee Man-ki (7)
12 1987 Lee Bong-geol (2)
13 Lee Jun-hee (3)
14 1988 Lee Man-ki (8)
15 Lee Man-ki (9)
16 1989 Lee Man-ki (10)
17 Kim Chil-gyu
18 1990 Kang Ho-dong
19 Kang Ho-dong (2)
20 Kang Ho-dong (3)
Edition Year Champion
21 1991 Hwang Dae-woong
22 Hwang Dae-woong (2)
23 Kang Ho-dong (4)
24 1992 Kang Ho-dong (5)
25 Lim Yong-je
26 Kim Jung-pil
27 1993 Kim Jung-pil (2)
28 Baek Seung-il
29 Baek Seung-il (2)
30 1994 Shin Bong-min
31 Baek Seung-il (3)
32 Lee Tae-hyun
33 1995 Kim Kyung-soo
34 1996 Kim Kyung-soo (2)
35 1997 Shin Bong-min (2)
36 1998 Kim Young-hyun
37 1999 Kim Young-hyun (2)
38 2000 Lee Tae-hyun (2)
39 2001 Hwang Kyu-hyun
40 2002 Lee Tae-hyun (3)
Edition Year Champion
41 2003 Choi Hong-man
42 2004 Kim Young-hyun (3)
43 2008 Yoon Jung-su
44 2009 Hwang Gyu-yeon
45 2011 Lee Seul-ki
46 2012 Yoon Jung-su (2)
47 2013 Lee Seul-ki (2)
48 2014 Jung Kyung-jin
49 2015 Jung Chang-jo
50 2016 Jang Sung-bok
51 2017 Kim Jin
52 2018 Park Jung-seok
53 2019 Jang Sung-woo
54 2020 Jang Sung-woo (2)
55 2021 Kim Chan-young
56 2022 Kim Min-jae

Galeri wa[edit | edit source]

Ges-y me[edit | edit source]

  • Kene (Naga wrestling)
  • Mongolian wrestling
  • Sumo
  • Alysh
  • Yağlı güreş
  • Pahlavani

Sebtiise[edit | edit source]

  1. https://blackbeltwiki.com/ssireum
  2. http://ynucc.yeungnam.ac.kr/~ssi/Introduction/What_is_Ssireum_/what_is_ssireum_.html
  3. https://www.nytimes.com/2019/08/30/nyregion/ssireum-korean-wrestling-nyc.html
  4. https://web.archive.org/web/20090319015817/http://www.yonginss.com/data/data_view.php?idx=7&page=1&search_txt=&search_sel=
  5. https://web.archive.org/web/20220128113309/http://ynucc.yu.ac.kr/~ssi/newhome/menu6.html
  6. https://web.archive.org/web/20221213062145/http://ynucc.yu.ac.kr/~ssi/newhome/img/tech5.gif
  7. https://books.google.com/books?id=P-Nv_LUi6KgC&pg=PA192
  8. https://books.google.com/books?id=P-Nv_LUi6KgC&pg=PA192
  9. http://ssireum.sports.or.kr/gnb/sub/about_5.php
  10. http://ssireum.sports.or.kr/gnb/sub/about_5.php
  11. https://en.unesco.org/news/traditional-korean-wrestling-listed-intangible-cultural-heritage-following-unprecedented-merged
  12. https://tripologist.com/asia/korean-wrestle-mania-the-2012-seollal-ssireum-tournament/
  13. https://web.archive.org/web/20080131084423/http://www.ssirum.or.kr/korea/kor_ssireum01_eng.php
  14. https://m.koreatimes.co.kr/pages/article.asp?newsIdx=51411
  15. http://www.sumoforum.net/forums/topic/18609-ssireum-world-championships-in-lithuania/
  16. http://www.worldssireum.org/
  17. http://worldssireum.org/en_01_about/en_about03.php?ptype=en01_03

Zems-n-taase[edit | edit source]

  • (in Korean) Kore Ssireum Association: 대한씨름협회
  • Korea Ssireum bãngd sullã
  • Korean Kibsã
  • Ssireum kʋdemdã sẽn zĩnd Korea wã