Wp/mos/Punto Guajiro

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | mos
Wp > mos > Punto Guajiro
punto guajiro
music genre
Subclass ofmusic of Cuba Tekre
Country of originCuba Tekre
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Tekre
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/01297, https://ich.unesco.org/fr/RL/01297, https://ich.unesco.org/es/RL/01297 Tekre

Punto Guajiro bɩ Punto Cubano yaa Cuba mizik sẽn yaa yɩɩl buud sẽn naag ne yɩɩl n yɩɩl. A lebga wʋsg Cubã sẽn be zĩ-zãnga la zĩ-zãnda wã yʋʋm kob-gĩnd 17 soabã pʋgẽ, la a lebg buud sẽn tar pãng yʋʋm kob-vyẽ 18 soabã pʋgẽ. A yaa Andalusi la Canary tẽn-bɛd la a rɩka Afirik nebã n kẽ Kuba.

B sẽn wilg tɩ b yaa[edit | edit source]

B yɩɩla a Punto ne a buud toor-toore: a Spanish guitar, a Cuban tres, a laúd la a tiple. A punto wã gomda b sẽn na n dɩk n yãk bɩtgã (punteando) n pa rɩk n kõ-a wã (rasgueado) yelle. Bãad-n-taas a tãab n be: a guiro, a guiro la a guayo (a yaa tãb-biis me, la a yaa metal). Yɩɩndb na n lebga sull n paas b yɩɩl-rãmbã. B yɩɩnda yɩɩl sẽn pa toeem ye, la b pa tar yɩɩl sẽn na n kɩt tɩ yɩɩl-tũudbã paam sẽk n segl yɩɩl-kãngã ye.

Wakat ninga b ra gʋlsda yɩɩl-dãmb kẽer yʋy ne b zʋllã. Yʋʋmd 1935 wã poor, a ra tara wʋsg ne Kiba radio wã. B pa maan bũmb n na n tall b tʋʋmdã ye, la b sẽn da maand woto wã, b ra yaa stenograaf a ye, a Aida Bode, n da nong yɩɩl-kãngã, la a ra gʋlsd yɩɩl-kãens b sẽn da wilgdẽ wã. Sẽn na n baas n yaa yʋʋmd 1997 wã, b yiis-a-la sebr pʋgẽ.

A Celina González ne a Albita yɩɩla punto b tʋʋmã sɩngrẽ, n wilg tɩ yɩɩl-kãngã ket n vɩɩme, baa ne a sẽn tõe n wa wa ki wã. A Celina tara koɛɛg sẽn yaa kãseng wʋsg ne nebã mizikã pʋgẽ, la a sull ning a sẽn boond tɩ Campo Alegre wã yaa kãseng n yɩɩda. La sẽn kẽed ne neb nins sẽn nong a Zeova wã yĩnga, a Indio Naborí (Sabio Jesús Orta Ruiz, sẽn dog yʋʋmd 1922, sigt kiuug rasem 30 wã) yaa a sẽn gʋls a goma wã yʋʋr sẽn yaa kãsenga. A yaa seb-gʋlsd me, a sẽn tar a yɩɩl wʋsg n tar politikã sẽn yaa a nueva trova wã.

Punto wã buud[edit | edit source]

  • Punto pinareño (punto libre or vueltabajero): b sẽn yit Pinar del Río soolmã sẽn be rɩtgẽ wã. A yaa ned sẽn pa tar sor n maand yɩɩl sõma, a tara yɩɩl sẽn pa tar pãng la a tara sõor sẽn pa tol n tõe n yɩ sõma.
  • Punto en clave (punto fijo): b sẽn yi Camagüey la Las Villas soolmẽ wã. A yɩɩla yɩɩllã sẽn yaa sõma, la a sẽn tar pãng to-to wã.
  • Punto espirituano: sẽn yit Sancti Spiritus soolmẽ wã
  • Punto matancero: sẽn yit Matanzas soolmẽ wã
  • Punto seguidilla: b yɩɩla yɩɩl a wãn (décimas) n pa tol n kaoose, tɩ b sak n yɩɩl wakat fãa.

Sõng ning sẽn tar yõod wʋsg ne nebã[edit | edit source]

Yaa woto la b sẽn wilg b sẽn maan point ning sẽn yaa sõma tɩ b tõe n togs-a wã sõssã:

20th century[edit | edit source]

  • Juan R. Limendoux
  • Gregorio Morejón
  • Ordóñez Santana
  • Edelmira Vera
  • Pedro de Armas
  • Antonio Camino
  • Justo Vega (Cabezas, 9 August 1900 – Havana 31 January 1993)
  • José Sánchez León (b. San Antonio de los Baños 1899)
  • Pedro Guerra (b. La Salud)
  • Fortún del Sol, Colorín, (b. Cienfuegos)
  • Chanito Isidrón (Calabazar de Sagua, 1903 – Havana, 22 February 1987)
  • Rigoberto Rizo (Madruga, 1907)
  • Adolfo Alfonso
  • Inocente Iznaga (Cienfuegos, 29 December 1930)
  • Martica Morejón (b. 21 June 1942)
  • Guillermo Portabales
  • Ángel Valiente, Angelito, (San Antonio de los Baños, 28 February 1916 – 21 January 1987)
  • Jesús Orta Ruiz, Indio Naborí, (San Miguel del Padrón, Havana, 30 September 1922)
  • Jose Marichal. El Sinsonte de Govea. (Guira de Melena, Habana)
  • Luis Gómez
  • Rene Espinosa
  • Nazario Segura
  • Omar Mirabal
  • Jesús Rodríguez
  • Francisco Reyes Castano "El Cacique Jaruqueno", (Jaruco, Cuba, 24 July 1917–Miami, Florida, April 1978)
  • Jose Antonio Tejeda
  • Paula Garcia Coro, "La Calándria de los Palmares" (Canalete, Pinar del Rio, 16 March 1928; Cleveland, Ohio, USA, 20 August 2013)

Sebtiise[edit | edit source]

  1. Roy, Maya 2002. Cuban music. Princeton & London.
  2. ^ [1] Article about punto cubano
  3. ^ Orovio, Helio 2004. Cuban music from A to Z. p171
  4. ^ Linares, María Teresa 1999. El punto cubano. La Habana.
  5. ^ Sublette, Ned 2004. Cuba and its music: from the first drums to the mambo. Chicago. p91
  6. ^ La lira criolla, guarachas, conciones, décimasy cantares de la guerra por un Vueltarribero. 2nd augmented edition, La Habana 1897.
  7. ^ Bode Henrnández, German 1997. Décimas rescatadas del aire y del olvido. La Habana. Sublette, Cuba and its music, p489-9, tells the story.
  8. ^ Indio Naborí and Ángel Valiente 1977. Décimas para la Historia. La controversia del siglo en verso improvisado. Las Palmas de Gran Canaria.
  9. ^ Orovio, Helio 1981. Diccionario de la música cubana: biografico y tecnico. Havana.. p314 (transl. contributor).
  10. ^ Linares, María Teresa 1999. El punto cubano. La Habana, Los intérpretes (p71).
  11. ^ Feijóo, Samuel 1977. Cuarteta y décima. La Habana.