Wp/mos/New Patriotic Party

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | mos
Wp > mos > New Patriotic Party

New Patrick Party (NPP) ya Ghana Politik partɩ m'be Ghana partɩ-ramb suka n tar sõngr ne

New Patriotic Party
political party
Inception28 July 1992 Tekre
Native labelNew Patriotic Party, NPP Tekre
Short nameNPP Tekre
ChairpersonNana Akufo-Addo Tekre
CountryGhana Tekre
Member ofInternational Democracy Union Tekre
Political alignmentcentre-right Tekre
Political ideologyliberal conservatism Tekre
Headquarters locationKumasi Tekre
FollowsUnited Gold Coast Convention Tekre
SRGB color hex triplet0070FF Tekre
Official websitehttps://newpatrioticparty.org Tekre
Member categoryCategory:New Patriotic Party politicians Tekre

yɛl koglgo.[1][2][3]Hal tɩ Ghana wa paam b soog-m-meng yʋʋmd 1992, a yi partɩ bedre Ghana politik partɩ ramb pʋge,tɩ'a partɩ wagsed-to la National Democratic Congress Party (NDC).[4][5]John Kufour n ya NPP neda yi Ghana prizdã yʋʋmd 2001 ne 2009 wakat suka.Yʋʋmd 2004 vote yãkre n dag maane,partɩ wã da paama depite zĩise kobg la pisi la wae 129 ne depite zĩise 230 wã fãa pʋga.[6]

A Kufuor n da rat n lebg tẽnga taoor soaba ne vot sẽn tar 52%. B sẽn boond tɩ "Patriot" wã makda Afirik tʋbre, la b sẽn boond tɩ New Patriotic Party wã yaa wa roog, pe-bilg la zũuni.

Yʋʋmd 2008 wã, NPP taoor lʋɩtbã taoor lʋɩtb nanamb a Nana Akufo-Addo sakame tɩ b sãame n paam n pa le tõe n yãk a taoor lʋɩtba, b sẽn da yet tɩ b yaa b sẽn maan b sẽn pa tõe n yãk n yãk n kõ a ning a sẽn pa na n yãk n deeg n kõ a soabã, a sẽn paam n deeg n deeg n yãk n pa kõ a ning b sẽn yãk n kõ-a wã, a sẽn deeg n deeg a ning a 49.77% n pa paam n deeg a sẽn deeg a ning n kõ a NDC taoor lʋɩtbe a John Atta Mills wã wã wã, a yaa 50.23%. Yʋʋmd 2012 wã, b sẽn yãk n yãk n yãk b mens n naan wa a Zeova Kaset rãmbã, b ra segd n saka b mens n maan b sẽn tõe n maan bũmb ninsã. A Nana Akufo-Addo paama boto sẽn yaa 47.74% la a NDC taoor soab a John Mahama paama vot sẽn yaa 50.7% n paam n wilg tɩ b yaa b sẽn maan zãmb n maan zab-teedã yĩnga. A Akufo- Addo paama a tãab-n-soaba n yɩ NPP taoor soab yʋʋmd 2016 wã pʋ-tẽebẽ, la a tõoga a Mahama pipi raandã pʋgẽ (a paam n paama vot sẽn ya 53.83%).

Sõng-manesem[edit | edit source]

Hal tɩ ta yʋʋmd 1992 wã, yaa ne b sẽn yãk-a n yãk a naan-soabã n na n maan yaa politikã n na n yãk a Zeova. A wilgame tɩ b ra pa tõe n maan a Zeova raabã ye. A New Patriotic Party gʋlsa sebr sẽn boond tɩ 'B sẽn da zãg n kʋ-a wã' n na n wilg a sẽn kɩɩs yʋʋmd 1992 wã prezidaar yãkrã.

A Zeova Kaset rãmbã sull ning sẽn get b mens n get b mens tɩ b yaa b sẽn get b taabã, b getame tɩ b yaa "paar a ye" sẽn yaa "paarã sẽn get b yell sõma" wã.

A Jerry John Rawlings sẽn wa n dɩ naam yʋʋm kobs-gĩnd a ye poore, a siglgã ne neb kẽer n yãkd sɛb sẽn na yɩl n maan n yãk n yãk n na n maan Referandum. Sẽn na yɩl n tõog n tõog n tũ Wẽnnaam noyã, a yãka a Zeova Kaset rãmbã n na n maan bũmb nins sẽn yaa sõma. A NPP wã bãndẽ wã tʋkda yaa Profesɛɛr Albert Adu Boahen, sẽn yaa bãngd la sẽn da yaa a Rawlings sodaasã goosneema taoor soab wakat sẽn kaoos. La yʋʋmd 1992 wã, NPP wã pa tõog n tõog n maan n kõ NDP kongrɛɛsã, Eagle ne National Convention Party sẽn da yaa a Jerry John Rawlings n yãk n na n yɩ a taoor soaba wã. NPP wã sẽn maan n tãag n na n yãk b mens n na n maan yaa b sẽn pa tõe n paam n zĩnd a Zeova siglgã pʋgẽ wã.

A NPP me sã n wa paam n pa le paam n yãk a Rawlings n yãk a naamã yʋʋmd 1996 wã, a John Kufuor n na n yɩ b taoor soaba. Yʋʋmd 2000 la yʋʋmd 2004 wã, a John Kufuor tõogame tɩ b yãk a yiib fãa n naan naan wa n kɩt tɩ b naan naan naan naan wa rɩ naam a naas sẽn yaa Ghana.

Sõs-kãsems[edit | edit source]

A Kukurudu sẽn yaa a New Patriotic Party (NPP) wã sã n wa paam n pa le tõe n maan a naamã n yãk a naamã yʋʋmd 1992 wã, a Jerry John Rawlings sẽn lʋɩt taoor n na n tõog n kõ a NDP kongre wã. Baa ne sẽn yaa tɩ b wilgame tɩ b yãk-b tɩ b yaa burkĩna la b yaa pʋ-peelem dãmba, NPP taoor soab a Adu Boahen yeelame tɩ b yãkda n yãk-b n na n yɩ b sẽn pa tõe n maan bũmb a ye. Sẽn yɩlẽ tɩ b pa tõog n maan b sẽn yãk n na n yãk b rĩungã, yaa rasem a wãn la b yãk n yãk b n yãk b tɩ b maan b rĩung wã, b kɩtame tɩ b sẽn boond tɩ National Democratic Congress, National Convention Party la Eagle Party wã paam n paam b zĩ-bʋs fãa. Sẽn yaa sõma, yaa ned sẽn pa tar sor n na n yãk a ye, a Hawa Yakubu.

La b sẽn maan n wilg tɩ b pa segd n yãk b toorẽ koe-moonegã, b kɩtame tɩ b toeem b sẽn maand n yãkd n yãkd b mens n pa segd n paame.

1996 wã[edit | edit source]

A John Kufuor (gɛtã) ne Brazil tẽnga taoor soab a Lula da Silva (rɩtgo)  

Yʋʋmd 1992 wã, a sẽn da wa n be NPP taoor soaba, a Peter Ala Adjetey wilgame tɩ b ra yãka yam n na n maan b tʋʋm-kãsems n tõog n zab ne NDC yʋʋmd 1996 wã. B yãka yam tɩ baa b sã n wa paam n yãk b sẽn na n maan bũmb ningã, b na n lʋɩɩsa b toog n na n tõog n kɩt tɩ b pa le get NDC sẽn tar n soog b mens ne tẽngã ye.

Sẽn deng ne sull tigisgã, b ra miime tɩ sẽn da nong-b wʋsg n na n yɩ pipi prezida wã taoor lʋɩtb yaa bãngd a ye sẽn boond t'a Kwame Pianim. La a Florence Ekwam sẽn wa n lʋɩt taoor wã, a Pianim sullã neb kẽer kɩɩsame t'a pa segd n maan woto ye. Ghana bʋ-kaoodb sẽn yɩɩd fãa wã yeelame tɩ Pianim pa segd n yãk ye, la rẽ yĩnga b pa tõe n yãk-a ye. Yʋʋmd 1996 Afrill 20 soabã, a John Kufuor n yɩ NPP taoor lʋɩtb taoor soab n yãk neb 1034 n yiis 2000 sẽn be tẽn-bɛd 200 wã fãa n na n yɩ taoor lʋɩtbã taoor lʋɩtba, yʋʋmd 1996 yʋʋm-sar kiuug rasem 10 wã sẽn na n yɩle n yãk n yãk n yɩ taoor soab. Wakat kãnga, yaa daar a yembre la b maan tẽnga taoor-keerã la b maan-b-la b sẽn da yãt-b wã.

NPP paama zood sẽn pa tõe n yɩ to-to ne Gana tẽnga taoor-soaba Kow Nkensen Arkaah, sẽn da yaa a parti wã (National Convention Party) sẽn da kaoog a taab ne National Democratic Congressã. Rẽ n so t'a NPP naan wa "Gãnda sull" ne a NCP la a sull ning sẽn yaa taoor soaba a Arkaah n yɩ a Kuffuor taoor soaba. A Kufuor sẽn maan koe-moonegã sẽn pa ta kiuug a nii wã, a rɩka vot ning sẽn yaa 39% n kõ Jerry Rawlings sẽn yaa 57% n yãk yʋʋmd 1996 wã. Baa ne sẽn yaa tɩ b yeel tɩ b yãk-b tɩ b yaa burkĩna la b yaa pʋ-peelem dãmba, b yeelame tɩ b yãkame tɩ b yãk n yɩ burkĩna. La a NPP paama zĩ-kãsems Ghana tẽnga parlamentã pʋgẽ la a kɩt tɩ NDC wã tõog n tõog n pa le tar a naamã ye.

2000 wã[edit | edit source]

A John Kufuor (rɩtgo) ne Etazĩni tẽnga taoor soab a George W. Bush (gɛtgo), yʋʋmd 2001 tʋʋlg kiuugã

Yʋʋmd 1998 kiuug rasem 23 wã, Paari wã sẽn boond t'a Kufuor wã leb n yãka a soab tɩ a yɩ taoor soaba. A Rawlings sẽn da segd n maan a tʋʋmdã wakat sẽn pa ta wã ra segd n yi n kao a yõor yaoogẽ yʋʋmd 2000 wã na-kẽndre. A Pianim basa a tʋʋm-kãnga, la a Peter Ala Adjetey sẽn yaa a taoor soaba, kõ a Samuel Odoi-Sykes a taoor-soaba. A Aliu Mahama yɩɩ a John Kufuor sẽn na n yɩ a poorẽ soaba. NDC me yãka taoor soab a John Atta Mills tɩ yɩ a taoor soab n yãk a naam.

A Kufuor paama a naamã n tõog n yãk a naamã yʋʋm 2000 yʋʋmdã yʋʋmdã yʋʋm-sar kiuug rasem a 7 soabã. A sẽn da yaa a taoor soab n yɩɩd yaa a Atta Mills n paam n deeg boto wã sẽn yaa 44.8%. Gãna nebã sẽn yãkd n na n yãk n yãk n na n yɩ taoor soaba wã segd n yɩɩg 50% n tõog n yãk n yɩ taoor soab. Rẽ n so tɩ b yãk-a n na n maan n pa le tõe n maan ye. A Zeova Kaset rãmbã sẽn da be a Zeova Kaset rãmbã sʋkã, b sẽn da wa n get b sẽn da yaa a Zeova Kaset rãmb toɛy-toɛyã.

Yʋʋmd 2000 yʋʋm-nif kiuug rasem 28 soabã, a Kufour ra tõogame, n paam n deeg boto sẽn yaa 56.9%. Yʋʋmd 2001 wã, yʋʋmd 2001 wã, yʋʋm-vẽk kiuug rasem a 7 wã, a Kufuor sẽn wa n dɩk a naam wã, yaa naoor a pipi sẽn yɩlẽ tɩ goosneema sẽn be wakat kãnga wã kõ a naamã ne laafɩ.

Sebtiise[edit | edit source]

  1. https://www.peacefmonline.com/pages/showbiz/news/202202/460000.php
  2. https://web.archive.org/web/20221013171954/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/NPP-tradition-must-go-on-Hopeson-Adorye-defends-choice-of-Alan-1539068
  3. https://www.myjoyonline.com/journalist-attacked-for-filming-altercation-at-npp-constituency-election-at-ajumako/
  4. https://web.archive.org/web/20121007213454/http://ghanaian-chronicle.com/npp-has-track-record-of-protecting-the-public-purse-says-nana-addo/
  5. https://web.archive.org/web/20121007213454/http://ghanaian-chronicle.com/npp-has-track-record-of-protecting-the-public-purse-says-nana-addo/
  6. http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/4077835.stm