Wp/mos/Kırkpınar

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | mos
Wp > mos > Kırkpınar
Kırkpınar Oil Wrestling Tournament
tournament, sporting event, sports organization
Inception1346 Tekre
Sportoil wrestling Tekre
CountryTurkey Tekre
LocationEdirne Tekre
Country of originOttoman Empire, Turkey Tekre
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Tekre
Official websitehttp://www.edirnekirkpinar.com Tekre
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/00386, https://ich.unesco.org/fr/RL/00386, https://ich.unesco.org/es/RL/00386 Tekre

Kırkpınar yaa Turkish zuloees (Turkish: yağlı güreş) zuloees a yiib n soaba, Pehlivans (zuloees rãmba) sẽn zabd rasem a tãabo. Yaa yʋʋmd fãa, sẽn sɩng ne yʋʋmd 1360 wã, b maanda kibsa, sẽn nong n yaa sigr kiuugã saabẽ, sẽn pẽ Edirne, Turkey. Sẽn na n yɩlẽ n bãng sẽn na n yɩ pipi soaba, a yiib soaba la a tãab soaba, b na n yãka neb nins sẽn na n yɩ pipi soabã, a yiib soabã la a tãab soabã. Sẽn nan yɩll n yɩll n maan tigrã, b naaga tigr ning sẽn boond tɩ Kırkpınar wã.

B sẽn boond tɩ " Oil wrestling " wã yaa Turke wã sport buud sẽn yaa sõma n yɩɩdã. B ra maanda wrestling wã zamaanã fãa pʋgẽ, la b ra boondda wrestler ning sẽn da paam " kãsembã " wã tɩ " kãsembã " hal tɩ ta yʋʋmd ning sẽn pʋglã Kırkpınar wrestlingã. B ket n tagsdame tɩ b na n maana woto n tãag rũndã.

Bãngr-goama[edit | edit source]

B sẽn boond tɩ kıspets wã yaa gãndg sẽn tar gãndg sẽn ta b yĩn-gãong bala. Nand tɩ b zab ne taab fãa, zab-n-taasa wã rɩta oliiv tɩɩg kaam b yĩngã tõr zugu.[1]

A Kırkpınar tara Guinness World Record sẽn kẽed ne reemã sẽn kaoos n yɩɩdã.[2]

Kʋdemdã[edit | edit source]

Bãngr-goam nins sẽn yaa kʋdemdã[edit | edit source]

Tʋʋmd ning b sẽn da maand ne kaamã sɩng n sɩng n taa yʋʋmd 2650 BC sẽn deng a Zezi rogmã, tɩ b yã kaset sẽn yit Egypt kʋdemdã, Assyria, la tẽns a taab sẽn be Moyen-Orientẽ wã. B sẽn wa n dig Babylonian kasetã sẽn yaa bronze wã, b yãa-a-la Chafadji wẽnd-doogã sɛɛgẽ. Yaa vẽeneg tɩ yaa neb nins sẽn gãe ne kaamã la b sẽn maan ne zũudã, bala b makda b yiibã ne oliiv tɩɩs sẽn be b zutẽ wã.

Bãngr-gomd ning sẽn yaa kʋdemdã sẽn wilgd tɩ b ra maanda zuloees ne kaam Egypt kʋdemdã pʋgẽ wã bee kugr ning b sẽn yã Ptahhoteb yaoogẽ wã sẽn pẽ Sakara wã pʋgẽ, sẽn yit Fifth dynasty wã pʋgẽ (sẽn zems yʋʋm 2650 sẽn deng a Zezi rogmã) sẽn yit wakat ning b sẽn yã Chafadji-bronze wã.

Bũmb a to me n wilgd tɩ b sẽn gʋls-a wã zemsa yʋʋm 4000, la b gʋlsa-a-a-la wa b sẽn gʋls-a ne kartõ wã yaoog sẽn pẽ Beni Hasan Ezipt soolmẽ wã. B tagsdame tɩ sẽn ki-a wã sẽn da be yaoogã pʋgẽ wã ra yaa ned sẽn da tar yʋʋre, n da maood n zabd ne kaamã. Pipi fotã pʋgẽ, b sẽn ning ned ning sẽn zabd n na n tõog n tõoge, la b sẽn bĩng kaamã moogã pʋgẽ. Yãk-y n tool-y neda Yãk-y n tool-y neda Yaoolem fotã sẽn be tẽngrã wilgdame tɩ b rɩka zuloees a tãabo, tɩ b pa toeem hal tɩ ta rũndã. Rẽ kɩtame tɩ b tõe n bãng reemã noy sẽn yaa to-to wã.

Yʋʋm kobs loogr poore, Persian soolmã tõoga Egypt, la Persian naabã rɩka Pharaoh naam. Yaa wakat kãng la b sɩng n zabd ne kaamã Irãn.

B sẽn boond tɩ Oil-wrestling Iran[edit | edit source]

B sẽn boond-b rũndã-rũndã tɩ "toog-n-bɛɛg" wã sɩnga Persian tẽn-kɩtbã wakatẽ, tɩ sã n yaa ne Ferdowsi's Shahnameh, b sɩnga yʋʋmd 1065 sẽn deng a Zezi rogmã. A Rostam sẽn yaa nin-kãsenga, la nin-kẽemdã sẽn da be zamaan kãngã pʋgẽ wã, b wilgame t'a ra ket n fãagda a tẽngã ne wẽnemã.

B sẽn boond tɩ "Peshrev" ne Persian gom-bilã, yaa ne b sẽn boond tɩ Zurkhane wã, sẽn dat n yeel tɩ "pãn-kãsengã roogo". Tigingã tara zĩ-gũusg sẽn gũbg rap nins sẽn na n yɩɩlã, n na n sigl b mens n gũbg-ba, la zĩ-gũusg sẽn na n yɩ ostadã ("soabã") bɩ morshedã (sɩɩgã taoor soab) la yɩɩl-gʋlsdbã yĩnga. Rũndã-rũndã, yɩɩl-yɩɩllã sẽn naag ne yɩɩlã yaa tãb-yɩɩll la Ferdousi Shahname wã babse. B maanda bũmb toor-toor sẽn wilgd b pãng b sẽn tõe n tall n zã bũmb sẽn yaa toog wa ligdi, la b maand bũmb toor-toor sẽn wilgd b pãng b sẽn tõe n zã bũmb sẽn yaa toog wa zũnd-zãnd la zũnd-zũnd sẽn na yɩl n tõog n maan b sẽn datã.

Yaa be la b yãt peshrev wã sɩngre, tɩ neb kẽer get-a wa seglg la kibs sẽn na yɩl n pʋʋs kɛlgdbã, tɩ neb a taab get-a wa reem sẽn naag taab n deemdẽ. Yaa bũmb sẽn pa wõnd step-right, step-left, step-right, kick-left, step-left, kick-right dansã b sẽn maand tẽns a taabã pʋsẽ wã ye.

Greco-Roman wã la Rom rãmbã zuloees ne kaamã[edit | edit source]

Yaa wakat kãng la b sɩng n boond tɩ "Pehlivan" sẽn dat n yeel tɩ zabd-n-taagã. Yaa wakat kãng la Parten dãmb (238 BC - 224 AD) yiis Greeks nebã Iran.

Huns rãmbã[edit | edit source]

Huns rãmbã sẽn wa Roman soolmã no-rɩkẽ wã yʋʋmd 400 soabã saabẽ wã, b ra kẽeda wed-moos n yit Asɩ sentrall soolmã weoogo, n kẽng Germany la France. B sẽn wa n kolg mog-miuugã n tõog Ostrogot rãmbã, b kɩtame me tɩ Visigot rãmbã soog Danub kʋɩlgã n kẽ Rom soolmẽ wã, n wa ne yell sẽn kɩt tɩ Rom sodaasã sẽn da be rĩm a Valens nugẽ wã paam tõogr sẽn pa tõe n bãng n bilg sẽn kolg Adrianopolis (Edirne) yʋʋmd 378 wã.

Hãns rãmbã ra yaa zab-bɛd la wed-rʋʋdba. B sẽn paam pãng Rom sodaasã sẽn da be Dʋnuvẽ wã poorẽ wã, Rom sodaas nins sẽn da be sodaas sull a ye sẽn boond t'a Aspar sẽn da be Trasi wã (442) kɩtame tɩ Rom sodaasã tõog-ba.

Yʋʋmd 447 soabã pʋgẽ, a Pehlivan Attila leb n kẽnga Trasi, la yaa rĩm a Thodosius II sẽn kos-a tɩ b kõ-a sorã bal la a bas-yã. B sẽn da wa n maand sõssã, b maana Rom ne Hõns zab-teedo, Thermopyles. B sẽn wa n na n zab n welge, b kaoo b no-koɛɛmã, t'a Atila sak n deeg tɩ b na n yao-a-la yaood ning fãa a sẽn da pa yao wã, la yaood ning a sẽn da segd n yao yʋʋmd fãa, sẽn yaa sãnem sẽn zems kilogram 2100 la soolmã sẽn be Danube wã goabgã.

Yʋʋm a tãab loogr poore, rĩm a Teodose kiime, a sẽn lʋɩ a wed-moaagẽ wã. A Marcian (450-457) sẽn wa n ledg-a wã zãgsame n pa na n yao a Attila ye. Huns rãmbã pa maan zab ye, bala Rom naab a Valentinian III saam-bi-poak a Honoria tʋma a nug-rɩtgã ne koɛɛg Huns rĩmã nengẽ n kos a Attila t'a yɩ a sodaagã. A Atila sakame tɩ b kẽ kãadem ne-a. Rom naabã ma-bi-poakã sẽn wa n kẽ bãens roogẽ wã, a Atilla yãka yam n na n ges a pʋg-peellã yelle. A sẽn da pa tõe n paam a Honori wã yĩnga, yʋʋmd ning sẽn pʋglã, a Attila rɩka pʋg-paal a to sẽn yaa bi-bɩɩg t'a yʋʋr boond t'a Ildico. B rɩka kãadem daarã ne gãndg sẽn yaa kãseng n yɩɩdã a yembr wakat kãngã.

B sẽn da maand zuloees ne kaam n na n kõ sultãnã la shaa wã[edit | edit source]

B sẽn wa n kẽesd zʋɩf-rãmbã tũudum Asia Minor soolmẽ wã, tũudmã la filozofi wã lebga pehlivan-dãmbã sẽn da maand bũmb ninsã. B lugla welgr ne kaamã wa spore. Irã la Ottoman soolmẽ wã, gãndg n lebg tẽng fãa spore. Irã wã, gãnd-n-taagã ra lebga Zurkhane gãnd-n-taagã, zĩig ning nebã sẽn da kẽng n na n tɩ lagem taab la b kẽes b mens reemã pʋgẽ wã. Wrestlerã yaa rao ning sẽn tar pãng wʋsg nebã sʋka (Perse wã gom-bilã yaa "bĩng-kãsengã"), la a leb n yaa pahlavanã, sẽn yaa sodaas sẽn yaa gãndaoogo, sẽn yaa ned sẽn vɩ ne lohorem la sẽn yaa 'sũ-bʋgsem soaba la kɩs-sɩda soaba.

Yʋʋmd 1360 soabã la Edirne Kırkpınar siglgã taoor dãmb yãk tɩ yaa wakat ning Otonmã sodaasã sẽn sɩng n sigl wags-n-taar yʋʋm-vẽkr Kırkpınar sẽn yaa wags-n-taar zĩig "samona tẽn-bilã pʋgẽ" wã. Sã n yaa ne Guinness Book of World Records wã, yel-kãngã kɩtame tɩ Kırkpınar wã yɩ reem sẽn kaoos n yɩɩd dũniyã gill zugu.

Daar a yembre, b yeelame tɩ zab-n-taar ning sẽn zĩnd neb a yiibã sʋka kaoosame hal tɩ ta yʋngo, bala b ned baa a ye pa tõog n tõog a to wã ye. B yã-b-la yibeoog sẽn pʋglã, tɩ b yĩnsã ket n kẽed ne taaba. B mum-b-la kankang sẽn da pẽ be wã tẽngre, tɩ b zo-rãmbã kẽng n na n tɩ tõog Edirne.

Sodaasã sẽn wa n zab n deeg tẽngã poore, b yãa kankang a to sẽn da gũbg ne bulg sẽn yaa vẽenega. Rẽ n so tɩ b pʋd we-raoogã yʋʋr t'a Kırkpınar, sẽn dat n yeel tɩ "koob-koob pis-naasã" bɩ "koob-koob pis-naasã". Sẽn na yɩl n tẽeg zab-te-rãmb nins sẽn zab n tõogã raood yelle, b leb n maanda wags-n-taar wags-n-taar yʋʋmd fãa zĩ-kãngã.

Kibayã fãa pʋgẽ, neb wʋsg ra waoogda neb nins sẽn da zabd ne kaamã. B bilga pehlivan-dãmbã wa neb sẽn tar pãng n yɩɩd nebã fãa, tɩ b yĩn-wɩsgrã yaa sõma, la tɩ b yer gãndg b sẽn maan ne gãndg sẽn yaa gãndo. Hal pĩnd wẽndẽ n tãag masã, zab-yẽgdbã rɩka oliiv kaam n ning b zutã. Sẽn paase, d ket n tõe n yãame tɩ kom-bɩɩs sẽn yaa reem-n-taase, baa b sẽn tõog reem-n-taase, b ket n mobgd reem-n-taase, sẽn na yɩl n wilg tɩ b waoogda reem-n-taase.

Sã n yaa ne kʋdemd bãngd a Burhan Katia, b ra tũnugda ne pehlivan n gomd sodaag bɩ naabã, bɩ ned sẽn yaa nin-kãseng la pʋ-peelem soaba yelle. Sẽn sɩng ne yʋʋm kob-gĩnd 16 soabã tɛka, b ra boond-a lame tɩ wrestler, la yaa Otomãn soolmẽ wã bal la b boond-a woto.

Yʋʋmd 1590 wã, a Murat a tãab-n-soabã ne Pɛrs naabã maana bãan-n-taar ne taaba. Yaa wakat kãng la b sẽn da maand gãndo wã. B sẽn boond-b tɩ "pahlivan" wã yaa Irãn la "pehlivan" wã sẽn yaa Turke wã, la b sẽn boond-b tɩ "kispet" wã yaa b sẽn maan ne gãndo, tɩ Irãn pahlivanã yaool n tar "pirpet" sẽn maan ne gãndo.

B ra boonda Irãn zab-bɛd tɩ b wa Istanbul n na n zab ne Ottoman sodaasã, la b boola Turke sodaasã tɩ b kẽng Pɛrs n na n wilg b pãngã.

B tigma rap sẽn tar pãng wʋsgo[edit | edit source]

Nand tɩ yʋʋmd 1582 wã ta, b ra yiisda b bɛɛbã fãa ne yembs nins b sẽn yõg zabrã pʋgẽ wã, ne Devşirme wã, bɩ ne yembs a taab sẽn da yaa yembse. Ne Devşirme wã, b ra reega kom-bɩɩs nins sẽn tar laafɩ la pãng n yɩɩdã Ottoman soolmã babs toɛy-toɛyã pʋsẽ, la b ra miame tɩ neb nins b sẽn zãms Devşirme wã ra yaa burkĩmba, tɩ b tõe n yɩ pʋ-peelem dãmba, la b ra kɩsa sɩd ne b goamã la b manesmã.

B ra maanda reem-n-teemd reem-n-teemd sigls Ottoman soolmẽ wã zĩig fãa. Tẽng fãa la tẽn-bil fãa ra tara b wags-taab siglg yʋʋmd fãa, wala b sẽn sigl a soab Edirne rũndã-rũndã wã. B ra maand-a-la zĩis toor-toore, wala siglgã pʋgẽ, la kibs pʋsẽ. B ra maanda wags-n-taar tũudmã kibsã sasa, zʋʋg-n-basã sẽn yaa zʋʋg-n-basã kibs kiuugã sasa, la b ra maanda wags-n-taar koodã wɛɛngẽ, bãong kõom la kãadmã sasa. Wakat-wakate, b ra sigenda gãnd-n-taag sẽn na yɩl n sõng nebã, la b ra maand-a-la roogã yɩnga. B ra sakame tɩ b zãms neb nins sẽn da yaa sõma n yɩɩdã bal n na n lebg Janisɛɛr-rãmbã sodaas sull neb sẽn yaa sõma n yɩɩdã.

A Eugenie sẽn da yaa French na-poak n da maood ne kaamã[edit | edit source]

A sẽn wa n kẽng Fãrens yʋʋmd 1867 wã, a yãag-a-la ne neb sẽn da yaa zuloees-n-bãngd dãmba, tɩ rĩm-poak a Eugenie me kẽng zuloees-n-bãngrã. Wrestling ra yaa reem sẽn yaa toog wʋsgo, la reem ne kaam ra yaa toog n yɩɩda. B ra getame tɩ rẽ n yaa spore sẽn yaa toog n yɩɩdã dũniyã gill zugu.

Virantekke[edit | edit source]

Yʋʋm 1912 zabrã poore, b sẽn da wa n na n maan tigrã Kırkpınar wã, b pa le tõe n maan tigrã ye. Rẽ n so tɩ b rɩk tigrã n kẽng Virantekke, sẽn yaa Kapitan Andreevo bãens roog sẽn be Bulgarian.

Edirne[edit | edit source]

Yʋʋm piig la a yiibu poore, b sẽn boond tɩ Kırkpınar wã, b yik n tɩ tigma taab zĩig a to. Sẽn sɩng ne yʋʋmd 1924, b ra maanda reemã Sarayiçi sẽn pẽ Edirne wã.

Ottoman soolmã yaoolem naabã ra yi n kẽnga Malta. Tẽns nins sẽn da ket Rom soolmã pʋgẽ wã, b toeema bũmb nins fãa sẽn da yaa minimã, wall b kɩt tɩ b lebg nin-tũusdsã. B "pʋʋsa" buud-gomdã, n ledg goam sẽn yit Pɛrs bɩ Arabi buud-goamã ne goam sẽn yit Turke. Baa reem sẽn yɩɩd reem buud fãa sẽn be yaangã ra bee yell pʋgẽ. A Atatürk tagsame t'a na n kɩtame tɩ b sigl gãnd-n-taar siglgã t'a mengã ges a yell sõma. A kɩtame t'a Selim Sırrı Tarcan (1874-1956) lebs n maan zuloees nins a sẽn da yãk tɩ b maand Turkish repoblik wã.

Rẽ kɩtame tɩ b sẽn boond tɩ "Kirkpınar Başpehlivan" wã pa le yaa "Turki ba-bi-kãsengã" ye. Sẽn na yɩl tɩ b tõog n kõ b nebã kũun nins b sẽn da kõt wakat fãa wã, b sɩngame n kõt-b bõn-vãad wala "Altın Kemer" (yel-gɛt sẽn yaa sãnem) la wed-moos bɩ yʋgemd sẽn yaa bõn-vãad wala b sẽn nong n kõt nin-buiid nins sẽn be Eropã.

B ra yɛɛsame tɩ b sã n toeem kũunã woto "b sẽn maan woto Eropã yĩnga" na n kɩtame tɩ b ra kẽes b toog ye. A sẽn da get repiblikã repiblikã sportã yellã ra segd n maana zems-n-taar sẽn na n kɩt tɩ b kõ repilikã sẽn tõog n zab n paam n yɩ "Başpehlivan ning b sẽn boond tɩ yʋʋmdã", la b kõ rũms nins siglgã sẽn da tõe n paamã keoore. A Selim Sırrı Tarcan leb n gɩdgame tɩ b ra kõ sãnem gãndgã ye: B ra tõe n kõ-a-la Edirne Kırkpınar tãabo, la yaa "Turquie kampiõ" sẽn tõog n tõoge yʋʋm a tãab tõre. Zĩigã ra tara sãnem 1450 g bala.

A Kırkpınar sẽn yaa Edirne wã wags-taab wags-taab ra ket n maanda "Agha" wã sẽn da get-a wã. Agha wã ra reegda a sãambã, n kõt-b gãag hoteɛllẽ wã, n kõt-b rɩɩbo, la a maand kibs-kãsemse. Sẽn paase, a kõo kũunã neb nins sẽn tõog b zĩisẽ wã. Sẽn deng Kırkpınar wã baasg bala, a Agha sẽn da sigl-a wã maana raasgo. B ra rɩkda pe-raoog bɩ pe-bil n maand yõodo. Sẽn kõ-a ligdã n yɩɩdã n lebg yʋʋmd ning sẽn pʋglã Kırkpınar "agha" la tigis-kãnga taoor soaba.

Yʋʋmd 1928 wã, ligd toogã sẽn wa n sãam Turke wã, a Selim Sırrı Tarcan kɩtame tɩ Turke wã Sɩ-bi-miuugã (Kızılay) la bi-bɩɩg yell gesg lekollã (Çocuk Esirgeme Kurumu) ges b sãambã siglg la b reeg-ba.

Pĩnd wẽndẽ wã, a ra tõe n kɩtame tɩ zabr sa, n kɩt tɩ b yiis b sẽn zabd-bã, la b pʋd n kɩt tɩ b pa le tõe n zab ye. Rũndã-rũndã, yaa tigimsã siglg sull n yãkd bõn-kãensã. Sẽn na maan yʋʋm 36 wã, Croissant-Rouge wã ne Inistitutã sẽn get kambã yell n na n sigl Edirne Kırkpınar wã. Rẽ poore, b kõo Edirne tẽnga taoor soab tʋʋmd n na n sigl tigrã.

Edirne Kırkpınar tẽnga tʋʋmde[edit | edit source]

Yʋʋmd 1964 wã, Edirne tẽnga taoor soab a Tahsin Sipka gʋlsa sebre, n wilg tɩ Edirne tẽnga taoor soab n segd n ges Edirne Kırkpınar siglg yelle. Yʋʋmd kãng bala, tẽnga taoor soab a Sipka kɩtame tɩ Edirne Kırkpınar lebg tẽnga tʋʋmde.

Yʋʋmd fãa, b maanda zuloees sẽn na ta 300 Turkey. B reega neb milyõ piig sẽn na n ges-ba.

Wakatã sɩngre[edit | edit source]

Hal tɩ ta yʋʋmd 1975 wã, b ra pa yãk wakat n na n maan zuloees Kırkpınar ye. Wakat ninga, Pehlivã nebã ra zabda ne taab daar a ye bɩ rasem a yiib bala, hal tɩ b tõog n tõog b bɛɛbã. B ra maanda wĩnto-sʋk n tãag zaabr la b ra ket n maand zabr tɩ b pa yã ned sẽn na n tõoge. Yʋʋmd 1975 soabã poore, b ra pa tõe n zab ne b taabã minit 40 bal ye. B sã n pa yã ned sẽn na n tõoge, b na n kell n zaba minit a 15 n yaool n gʋls b sõorã. Neb nins sẽn na n paam koees n yɩɩdã na n paama keoogrã. Sẽn paase, b pa tõe n maan sẽn yɩɩd minit 30 n zab ye. B sã n pa yã ned sẽn na n tõoge, b na n maana wĩndg-n-yɛng n bao n na n bãng b sẽn na n maan to-to.

Federation[edit | edit source]

Yʋʋmd 1996 sigr kiuug rasem 20 wã, Turkii Ministri wã lugla Turkii Traditional Sport Federasiõ wã (Geleneksel Spor Dallari Federasyonu). A Alper Yazoğlu sẽn da yaa sodaas sullã taoor soab kɩtame tɩ b tigim b sẽn da boond tɩ "Federation" wã tɩ b naag taab n maan wed-moosã, kaamã, aba wã la spore.

B sẽn kẽed ne ko-yõk-n-taar ne kaamã Amsterdam[edit | edit source]

A Agha (mc) Hüseyin Sahin ne a Veyis Güngör sẽn yaa Türkevi Amsterdam taoor soabã, la a Mohamed el-Fers (MokumTV Amsterdam) sẽn da wa n na n lagem taab n kɩt tɩ b tõog n wilg tɩ b sẽn maand to-to ne petrolã yaa bũmb sẽn be Erop la dũniyã gill zugu. Sẽn na maan rasem a tãab pʋgẽ, a El-Fers talla video wã n na n tall b zabrã fãa.

Sigr kiuug rasem a 4 yʋʋm 1996, MokumTV sɩnga semen fãa porgrame A1 Amsterdam televiziõ wã pʋgẽ, n wilg "sportsã fãa ma".

A Hüseyin Sahin sẽn da wa n gomd ne Turke wã taoor soab a Süleyman Demirel, Edirne tẽnga taoor soab a Hamdi Sedefçi, a Veyis Güngör la a Mohamed el-Fers, a yeelame tɩ Kırkpınar na n yɩɩga Turke soolem n na n lagem dũni wã.

B sẽn wa n na n zĩnd Edirne Kırkpınar 636 soabã, b pẽga b sẽn wʋm tɩ b na n maana Kırkpınar sẽn be Amstɛrdamã. A sẽn wa n gomd kũunã kũun sasa, a Süleyman Demirel yeelame tɩ Turkish na n kell n talla zab-n-tũudb sẽn tar yʋʋma. A Veyis Güngör yeela zʋrnall-rãmbã tɩ b sẽn maan sũ-noog wʋsg ne Turkish wã sẽn yit Europe wilgdame tɩ Turkish wã reem-kãngã pa kaoosd bal ye, la tɩ televiziõ wã ne video wã maasem yĩnga, a paamda neb wʋsg sẽn pa Turke me sʋka. Sẽn nan yɩll tɩ b yiis kibarã, b paama lɛta 950 sẽn yit Turke tẽnsa fãa, sẽn na n yɩlẽ n paam tɩ b wa zab n paam n yɩ Kırkpınar sẽn be Amsterdam Euro sodaasã gãndaabba.

Yʋʋmd 1997 wã, b sɩngame n boond tɩ "sportsã fãa ma" Erop yaanga, tɩ b boond tɩ Erop Tʋʋm-tʋmdbã Ligd sẽn zĩnd Amistɛɛrmã. Televize rãmb 22 n zĩnd be n togs yel-kãnga, la b wilg-a-la CNN la BBC pʋgẽ.

Erop zab-teedo sẽn zĩnd Amsterdam wã ra zoe n paama zab-n-taaga, tɩ zab-n-taaba 42 yita Turkey, Oland la Europe tẽns a taab pʋsẽ. A Cengiz Elbeye sẽn yaa Edirne Kırkpınar tẽn-gãongã ligdã zabd-n-taagã n paam tõogrã. A Erkut Onart sẽn yaa Turkish Gãrãll Konsollã sẽn be Olandã yeelame t'a tẽedame tɩ zood ning sẽn be Turke nin-buiidã ne Europe tẽns sʋkã paasdame, sã n mik tɩ b talla bõn-sõma kãensã n wa Eropã.

Sã n yaa ne tẽn-gãongã, a Amsterdam n lebg yʋʋmd fãa tigr ning sẽn tar yõod n yɩɩdã, a Edirne poore.

Tʋʋmd sẽn yaa toor[edit | edit source]

Turkish Olimpik Wrestling Federasyonã sakame t'a Oil-wrestling wã yaa bũmb sẽn yaa toor ne Wrestling wã. Sportã la politikã, wa yʋʋmd 1996 wã, Turke wã Traditional Sport Branches Federation (Geleneksel Spor Dallari Federasyonu) paama sak n deeg tɩ yaa federation ning sẽn get zuloees la a taab sẽn yaa Traditional Turkish wã yelle.

Bãngr-gomd sẽn gɩdgd dopingã[edit | edit source]

Yʋʋmd 1999 wã, Turkish Olimpik Wrestling Federation wã sɩngame tɩ b get sã n sɩd yaa sõma tɩ ned ra rɩkd weoogo, Edirne Kırkpınar sasa.

B zãgsa tẽn-zẽmsd sẽn da zabd ne kaamã Edirne[edit | edit source]

B sẽn boond tɩ Oil-wrestlingã yaa reem sẽn tar pãng wʋsgo, la a pa be Turkii bal ye. Baasg zãnga, yaa toog ne tẽn-zẽms neb sẽn na n kẽed Turkii tẽnga reem-taab kãnga pʋgẽ. Yʋʋmd 2000 wã, b zãgsame tɩ b ra pa na n kẽes a Melvin Witteveen sẽn yaa Oland nedã Edirne, la b bas a Kadir Yilmaz, a Witteveen sẽn da tõog-a semen a wãn sẽn deng rẽ, tɩ b kõ-a sor t'a tõe n kẽes a meng be, a sẽn da yaa Turko-Dutch la Oland nedã yĩnga.

Sẽn kẽed ne b sẽn boond tɩ Amsterdam Kırkpınar sẽn be Olanda wã, b getame tɩ b sẽn tõog b fãa yaa Europe rãmba. Woto rat n yeelame tɩ Amsterdam Kırkpınar yɩɩda Edirne wã, bala b geta Edirne wã wa Turkey tẽnsã sẽn tõog b fãa bala, n pa rat tɩ sẽn pa Turkish rãmb tõog ye.

B sẽn wa n sɩng n boond-a tɩ "Wrestling" wã, a ra pa tar yõod wʋsg ne neb nins sẽn pa be Turkey wã ye. A lebga neb wʋsg sẽn nong n yɩɩd Olanda, sẽn yaa tẽng ning sẽn maand a yʋʋm-vẽkrã, n kɩt tɩ neb sẽn yit Europe fãa wat be. B maanda Yağlı güreş wagstaab me Zapõ.

Sẽn yɩɩd fãa[edit | edit source]

A Hüseyin Pehlivan tõoga tõogrã yʋʋm a yopoe pʋga, sẽn sɩng ne yʋʋmd 1935. A Ahmet Taşçı tõoga futã naoor a 9 yʋʋm 11 pʋgẽ. A Ali Gürbüz n paam yʋʋm 2021 soabã, la yaa a naoor a 4 soabã.

Ges-y me[edit | edit source]

  • Wrestling sẽn be Turkey wã

Sebtiise[edit | edit source]

  1. https://ich.unesco.org/en/RL/krkpnar-oil-wrestling-festival-00386
  2. https://www.dailysabah.com/sports/2018/07/13/historical-kirkpinar-oil-wrestling-festival-kicks-off-in-northwestern-turkey