Wp/mos/Aqyn

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | mos
Wp > mos > Aqyn

Aqynakyn (Kazakh: ақын, Kyrgyz: акын, sẽn yitẽ [ɑˈqɯn]; b fãa gʋlsda woto n boond tɩ aqın bɩ اقىن), yaa yɩɩl-gʋlsd sẽn maand yɩɩl ne a sẽn maand yɩɩll ne a sẽn pa maand bũmb ning sẽn yaa sõma ne a sẽn maan bũmb ning sẽn pa sõma wã. A Aqyns yaa toor ne zhyraus bɩ manaschys, sẽn yaa yɩɩl-tũudb bɩ zab-tũusdb sẽn yaa zab-tʋʋmd dãmba.

Yɩɩll zab-teed nins b sẽn boond tɩ aytıs bɩ aytysh wã pʋgẽ, a akyns pa maand yɩɩl sẽn wõnd yɩɩl ye. Sẽn deng Sooviɛtã wakatẽ, tẽn-tẽngã neb wʋsg sẽn da yaa neb sẽn da yaa n kẽnd n vɩ ne b sẽn pa mi b sẽn karem la b pa karem wã pʋgẽ, a Akyns ra tara rol sẽn tar yõod wʋsg nebã tags-kãsemsã la b sẽn tagsdã, b sẽn wilgd b yel-wẽnã, la b waoogd b nin-buiidã. Soovɛrneerã wakate, b yɩɩn-rãmbã ra tara yɩɩn sẽn pẽgd a Leninnã.[1]

Rũndã-rũndã, b tõe n yiisda b goamã la b yɩɩl-rãmbã me.

Kazakh aqyns[edit | edit source]

Kazakh akyns sẽn tar minim wʋsg yaa: Zhanak Kambaruluy (1760-1857), Makhambet Otemisuly (1804-1846), Suyunbai Aronuly (1815-1898), Shernyz Zharylgasov (1817-1881), Birzhan-Sal Khodgulov (1834-1897), Ziaus Baizhanov (1835-1929), Akan Sery Corramsauluy (1843-1913), Zhambyl Zhabayuly (1846-1945), Gaziz Firesoll (vẽngr 1930), Kenen Azerbaev (1884-1976), la Aktan Kereiuly.

A akyns wʋsg pa maand b sẽn dat ye, b sẽn maand b sẽn tõe n maan bũmb ning fãa sẽn be b sʋka, b sẽn maan bũmb ning sẽn be b tẽngã gillẽ wã, la b sẽn maand bũmb ning fãa. D sã n wa maand koom-koglgã sasa, d sã n wa nong n yɩɩl n maand yɩɩl, d sãnda d na n yɩɩla taab la d yãkd sogs-n-taar sẽn yaa sõma. Wakat ninga, b modgdame tɩ b na n kɩtame tɩ Aytyus maan wẽnga, b sã n wa get b sẽn tar pãng ne b paoongã bɩ politik rãmbã wɛɛngẽ.[2]

A Akynov vɩɩmã sẽn yaa a sẽn da yaa a sẽn pa mi a Zeova wã yĩnga, a pa tõog n maan tʋʋm-kãsems nins sẽn da be wakat sẽn loogã ye. A Aquinã tʋʋm wʋsg ra pa le be ye.

Kyrgyz aqyns[edit | edit source]

Yaa a Qalygul, a Arstanbek, a Soltonbay, a Toqtogul Satylganov, a Togoloq Moldo, a Qylychty, a Naymanbay, a Qalmyrza, a Eshmanbet, la a Beknazar n yaa Kyrgyz akyns sẽn yaa nin-buiidã. Wakat ninga, b getda manaschys me tɩ yaa a akyns sẽn gomd bũmb toor-toor yelle.

Sõsg ning sẽn be Biiblã pʋgẽ[edit | edit source]

  • A Nurmakhan, a Zhanash: A Kazaktyn 5000 yaa Akyn-zhyrauyi. Almaty 2008 wã. Dẽn-kẽndr ning sẽn be sɛb nins sẽn be sɛbã pʋgẽ wã

Ges-y me[edit | edit source]

  • Kazak mizikã
  • Kirgiz mizikã

Sebtiise[edit | edit source]

  1. https://doi.org/10.2307%2F767426
  2. https://rus.azattyq.org/a/kazakhstan_aitys_censorship_/2279767.html

Zems-n-taase[edit | edit source]

  • "Alpamysh" sẽn be Uysal-Walker sẽn yaa Turke kʋdemdã sebr b sẽn gʋls ne noorã, Texas Tech University
  • B sẽn boond tɩ Azi sentrallã nebã to-to, Risi soolmẽ wã
UNESCO Oral and Intangible Heritage: Representative List
  • v
  • t
  • e

UNESCO Oral and Intangible Heritage of Humanity: Music