Jump to content

Wp/mjx/Beṅglor

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | mjx
Wp > mjx > Beṅglor

Beṅglor/Beṅgaluru do Indiaaḱ ponot Karnaṭak renaḱ rajgaṛ ar ạḍi maraṅ sohor kana. Hoṛ el do 8 miliyon khon hõ sãge menaḱ kowa ar amdaj 11 miliyon aḱ mahanagar kana, noa do niạ Sińot re tesar ạḍi sãge hoṛ el aḱ sohor ar moṇeyaḱ ạḍi sãge hoṛ el aḱ sohri guṭ e benaoa. Etom Sińot re dokkon poṭhar re dorya aṭet́ khon 900 miṭor (3,000 phiṭ) khon ạḍi usul re menag, Beṅglor do purạ serma aćaḱ hawet́ hoydaḱ lekate baḍayoḱa. Nowa renaḱ usul do Sińot renaḱ muṇ sohor re ạḍi ḍeher geya.

Otnoḱ[edit | edit source]

Beṅglor do etom Sińotiyạ kornaṭok renaḱ etom-samaṅ re menaḱa. Nowa do 900 miṭor (2,953 phiṭ) usul re meysur paṭhar (maraṅ kreṭesiyos ḍekkon paṭhar renaḱ mit́ ṭoṭha) renḱ talma re menaḱa. Nowa do 12°58′44″n 77°35′30″e re menaḱa. Ar 741 gạ̃ṭ kilomiṭor (286 gạ̃ṭ mil) ṭoṭha re dapal akana. Beṅglor sohor renaḱ ḍeher tet́ ṭhão do kornaṭok renaḱ bẽglor sohri honot re menaḱa ar sursupur renaḱ dehat ṭoṭha do Beṅglor dehat honot renaḱ mit́ ṭhão kana. Karnaṭaka sorkar do mare Beṅglor dehat honot khon do ramnogor renaḱ nawa honot e benao keda.

Demography[edit | edit source]

Beṅglor sohor re 8,443,675 hoṛ el ar sohri guṭ re 10,456,000 hoṛ el são mit́ megasiṭi kana, 2011 sal hoṛ lekha jokha re 8.5 miliyon khon cetan. Noa do niạ Sińot renaḱ tesar ạḍi sãge el aḱ sohor ar jeget renaḱ 18 anaḱ ạḍi sãge hoṛ el aḱ sohor e benaoa. 1991 ar 2001 sal tala re nãwa dilli tayom Beṅglor ạḍi sokto uthnạw aḱ Sińotiyạ mahanagar tahẽn kana, jahã re gel serma okto 38% groth dor tahẽn kana. Beṅglor rin tahẽn hoṛ kodo iṅlis te "Beṅgloriyõs", konnoṛ tedo "bẽglurinabaru" arbaṅ "Beṅgaluriga" ar hindi arbaṅ urdu tedo "bãglo̱ri" ko mena. Eṭaḱ ponot koren hoṛ do Beṅglor ko sen akana, onḍe ko paṛhaḱ kana arbaṅ kạmi kana ko.

Beṅglor sohor re 8,443,675 hoṛ el ar sohri guṭ re 10,456,000 hoṛ el são mit́ megasiṭi kana, 2011 sal hoṛ lekha jokha re 8.5 miliyon khon cetan. Nowa do niạ Sińot renaḱ tesar ạḍi sãge el aḱ sohor ar jeget renaḱ 18 anaḱ ạḍi sãge hoṛ el aḱ sohor e benaoa. 1991 ar 2001 sal tala re nãwa dilli tayom Beṅglor ạḍi sokto uthnạw aḱ Sińotiyạ mahanagar tahẽn kana, jahã re gel serma okto 38% groth dor tahẽn kana. Beṅglor rin tahẽn hoṛ kodo iṅlis te "Beṅgloriyõs", konnoṛ tedo "Beṅgalurinavaru" arbaṅ "Beṅgaluriga" ar hindi arbaṅ urdu tedo "Baṅglori" ko mena. Eṭaḱ ponot koren hoṛ do Beṅglor ko sen akana, õḍe ko paṛhaḱ kana arbaṅ kạmi kana ko.

Beṅglor re dhorom (2011): Hindu 78.87%, Islam 13.90%, Isạy 5.61%, Jeyn 0.97%, Sikh 0.15%, Buddho 0.06%, Eṭagag 0.44% Sińot renaḱ 2011 sal renaḱ hoṛ lekha jokha lekate, Beṅglor re 78.9% hoṛ el do hindu menaḱ kowa, noa jạtiyạri abhereg khon kạć kom geya. Musalman aḱ hoṛ el do 13.9% menaḱa, noa do ona jạtiyạri abhereg salaḱ barabạri a. Isạy ar jeyn aḱ hoṛ el do 5.6% ar 1.0% menaḱa, noa do ona jạtiyạri abhereg salaḱ duguna a. Sohor renaḱ secet́ dor do 89% menaḱa. Beṅglor re 10% hoṛ el do jhupṛi reko tahẽna.

Pạrsi[edit | edit source]

Beṅglor re pạrsi (2011): Beṅglor renaḱ ạmạlet pạrsi do Kannaḍa kana noa do 44.5% hoṛ el hotete ko raṛa. Dosar ạḍi maraṅ pạrsi Tamil kana, noa 15.0% hoṛ el hotete ko roṛa. 14% do Telugu, 12% do Urdu, 6% do Hindi, 3% do Malayalam ar 2.07% do Maraṭhi aćaḱ puylu pạrsi roṛa. Beṅglor re roṛ et́ Kannaḍa pạrsi do 'o̱lḍ meysur Kannaḍa' ńutumaḱ mit́ rup kana okoy bebharet́ Karnaṭaka renaḱ ḍeher tet́ etom set́ rehõ ko bebhara. Nowa do mit́ lokal roṛ, jahã bẽglor konnoṛ lekate baḍayoḱa, Beṅglor ar sursupur renaḱ meysur ṭoṭha re juwạn ko tala re roṛ ako.

Kạwḍi ạri[edit | edit source]

Beṅglor do Sińot renaḱ dosar ạḍi sokto baṛhagaḱ mahanagar kana. Sińot renaḱ guṭ ayiṭi eksporṭ re Beṅglor renaḱ enem do 38% menaḱa. Nowa do kạwḍi ạri muṇ lekate sebaḱ oriyenṭeḍ ar inḍasṭriyalijeḍ menaḱa. Beṅglor renaḱ kạwḍi ạri re inphormeson ṭeknoloji, ṭekikomyunikeson, bayoṭeknoloji, menuphekcariṅ ar inḍasṭrij (ilekṭronik, masinarim ilekṭrikal, oṭomobayil, phuḍ ar bebrij) ṭoṭha eman enem menaḱa. Beṅglor sursupur renaḱ muṇ kạrgaṛ ṭoṭha do odugo̱ḍi, bidadi, bo̱mmonholli kana. Bo̱mmasãdra, Ḍomlur, Huḍi, Whitefield, Ḍo̱ḍḍaballapura, Ho̱sko̱ṭe, Biseṭṭiholli, Yelahaṅka, Electronic City, Pinya, Krisnarajpuram, Belandur, Norsapura, Rajajinogor, Mahadebpura eman. Beṅglor do goṛo bepar ṭhão khon do midṭạṅ kana. Nowa do mumbay, dilli, kolkata ar cennay tayom phorcyun kompạni yaḱ ḍeher khon ḍeher elel renaḱ hosṭiṅ re Sińot renaḱ moṇeyaḱ sohor kana.

Rajajinogor re jeget bepar talma Beṅglor Sohor do jiliń osar lekate esiya renaḱ silikon bheli lekate ko manawa, cedaḱ ce Beṅglor do ạḍi maraṅ ayiṭi hab menaya. Inphosis, wipro̱, mayĩḍṭri, emphesis, phlipkarṭ, mintra renaḱ heḍkuwaṭor Beṅglor re menaḱa.

Uḍạn hahar[edit | edit source]

Beṅglor renaḱ kempegoḍa jejạtiyạri uḍạn ḍạhi do ạḍi sur uḍạn ḍạhi kana, noa sohor talma khon 40 kilomiṭor (25 mil) sạ̃giń re debonholli re menaḱa. Nowa do maṇaṅ Beṅglor jejạtiyạri uḍạn ḍạhi ko metaḱa tahẽnt́. Uḍạn ḍạhi do 24 me 2008 sal khon caclaw ehoṕ akana ar gi.bhi.ke guṭ aḱ ạyur te mit́ konsorṭiyom hotete managed mit́ prabheṭ uḍạn ḍạhi kana. Pasenjor heć sen ar eyar ṭrephik mobmenṭ (eṭisi) re dilli ar mumbay tayom Sińot renaḱ tesar ạḍi biji uḍạn ḍạhi kana.