Jump to content

Wp/mag/समय

From Wikimedia Incubator
< Wp | mag
Wp > mag > समय
समय नापेके प्राचीन (किन्तु मेधापूर्ण) बिधि : बालुघड़ी

समय वा बेरा एगो भौतिक राशि हे । जखनि समय बीतहे, तखनि घटना घटित होवहे आउ चलबिन्दु स्थानान्तरित होवहे । एहिसे दू लगातार घटनाके होवे अथवा कौनो गतिशील बिन्दुके एक बिन्दुसे दोसरा बिन्दु तक जायेके अन्तराल (प्रतीक्षानुभूति) के समय कहल जाहे । समय नापेके यन्त्रके घड़ी अथवा घटीयन्त्र कहहथ । ई प्रकार हमनी इहो कह सकहियै कि समय ऊ भौतिक तत्व हे जेकरा घटीयन्त्रसे नापल जाहे । सापेक्षवादके अनुसार काल (समय) दिग्देश (स्थान) के सापेक्ष हे । अत: ई लेखमे समयमापन पृथ्वीके सूर्यके सापेक्ष गतिसे उत्पन्न दिग्देशके सापेक्ष समयसे लेल जैतै । काल (समय) के नापेला सुलभ घटीयन्त्र पृथ्विये हे, जे अपन अक्ष आउ कक्षमे घूमके हमनीके समयके बोध करावहे; किन्तु पृथ्वीके गति हमनीके दृश्य न हे । पृथ्वीके गतिके सापेक्ष हमनीके सूर्यके दू प्रकारके गति दृश्य होवहे, एक त पूरुबसे पच्छिम दन्ने पृथ्वीके परिक्रमा आउ दोसरा पूरुब बिन्दुसे उत्तर दन्ने आउ उत्तरसे दक्खिन दन्ने जाके, कक्षाके भ्रमण । अतएव व्यावहारिक दृष्टिसे हमनी सूरुजेसे कालके ज्ञान प्राप्त करही ।

इहो देखी

[edit | edit source]