Wp/lzz/lat/Yilmaz Avci

Yilmaz Avci, ar dido goşogoreli pigura ren em lazi xaçkaş kʼoçepeşi şkas, miepek na 90-oni 3ʼanapes Oturkes lazuri nena do xaçka, lazoba oşletinu do oskedinuşeni kʼultʼuruli cengis gyoçʼkʼes, namu-ti-na andğati ixvenen do namuş doloxeti Yilmaz Avcis dido aktivuri sva okaçun.

Yilmaz Avci 1939 3ʼanaş 6 Maroşinas dibadu Xopaşi ilçes oputʼe Azlağas, Okortueş sinorişen 10 kʼilometʼro mendra. Xopaş reionis gonpineri lazuriş dialektʼi çkva dialektʼepes me3ʼkʼomileri irişen kʼai şinaxeri ren, amuşen Yilmaz Avcişi omçʼaraloni nena dido gamim3ʼkʼven çkvapeşen, mara antepe tude ptkvatminonan. Mçʼaralek geçʼkʼapuroni n3ʼopulaşi maartani jur kʼlasi muşi oputʼes, Azlağas donkʼilu. Okʼule ogurapu noğa Rizinis noginzʼanu do n3ʼopulati ek konoçodinu. Rizinis Okʼidale Xeluanobaşiİnstʼitʼutʼis amaxtu. 1960 3ʼanas Erzulumişi Okʼidale Tʼeknikʼuri n3ʼopula doçodinuşkʼule, tedarigişi opi3eri-mamgurapaleşi rangisaskʼerişa uçʼandes. Gelibolus jur 3ʼanas mamgurapaluri dulya quşkʼule, İzmitis, SEKA-ş kartʼaliş pabrikʼapes tʼeknikʼosot içalişeptʼu. 1963 3ʼanas Mpʼolis mağali tʼeknikʼuri n3ʼopulas okʼidale injineriaşipakʼultʼetʼis amaxtu. 1968 3ʼanas çkumala doçodinuşi XV orkʼinagzale reionişi tigemçanalaşi geçinadus me3ʼkʼomileri Safranbolu-Bartinişi gzaşi okʼidale direktʼori diqu. 1969 3ʼanas diçilu. 1975 3ʼanaşen Karabukiş rkʼina-pulandişioxvenoni sistʼemas okʼiduşi do goşagoru-opʼlanuşi depʼartʼamentʼişi direktʼorot 20 3ʼana umeçʼkʼvidu içalişu. 1995 3ʼanas pabrikʼaşi pʼrivatʼiza3ia ixvenuşi, Avcik pʼensiaşa mendaxtudo çili do jur berekʼala İzmitis kodixoru.

Mtinişi am oraşen geiçʼkʼen Yilmaz Avcişi omçʼaraloni arenaşa gamaxtimu. Muşi leksepeşen didoti am 3ʼanaşkʼule içʼarelen. Maartani kartʼalepe Avcik 1993 3ʼanas gamaxtimeri svarulis “Ogni Nena Skani” gamoçku. Okʼule, İzmitis na skidun mukʼotxani lazikʼala Yilmaz Avcik yulvari zoğauçarepeşi fondi “Sima” doteşkilu. İtkvasunon-ki, çkvadoçkva sebebepes me3ʼkʼomileri “yulvari zoğauçarepete” ak etnonimi “lazi” işinetʼu. Otkvaluşi ren-ki, am fondi İzmitis do muşi murgvalis na skidutʼu lazepeşi okʼobğaluşi, kʼultʼuruli ak3iape oxvenuşi mamcğunale diqu. 2001 3. “Sima”-k arkʼaeli coxoten sumtutaluri xaçkaşi, xeluanobaşi do mçʼaralobaşi obeştʼoni organişi gamoçkumalus kogyoçʼkʼu. Svarulik “Sima” mçire sva konuçkinu lazepeşi skidalaşi, lazonaşi istʼoria do xaçkaşi gamontanus, lazuri leksepeşi, pʼaşurapeşi do pʼaramitepeşi obeştʼus. Am svarulis Yilmaz Avcik mukʼotxani leksi, pʼaşura do muşi çinaperi pʼiesa, “Golaktei Meçeti” kogamopinu, namu-ti manişa çkva svara diqven do ndğaşi teşa kogamulun. Yilmaz Avcik svaruliş gedginuşi ndğaşen “Sima”-ş omçʼaraloni dulyapeşi nenagemktiru editʼorot koniçkinu.

1999 3ʼanaş Maroşinas Yilmaz Avcik Mpʼolis, “Kurye”-ş gamoçkumaluşi oxoris leksepe muşişi kʼorobuli “Şurimşine” kogamoçku. Svaras meşaçʼareli ren Avcişi lazuri leksepe turkuli ktiraten do mukʼotxani turkuli leksi lazuri ktiraten. Kʼorobulis leksepekʼala mukʼotxani lazuri iumoristʼulipʼaşurati izʼiren. “Şurimşine”-şkʼule Yilmaz Avcik nenamçkinacalasti do3adu ti muşi do çkar umaaneti var. 2002 3ʼanas emuk 4 3ʼanaşi xandaşi netʼice “Lazuri Nenaçkina” kogamoçku. Xandaşi mçkinaceburi ğirala çkin var ma3xunenan, muşeni-ki, eya kʼompʼetʼentʼuri xalkişi oxvenoni ren, mara iya domatkvenan-ki, Avcik am svaraşi gamoçkumaluten Oturkes(do xvala Oturkes var) lazurişi mçkinaceburi oguruşi dulyas muşi 3ʼilikomeşadu.

Emuşen m3ika becitala var uğun 2005 3ʼanas xolo Mpʼolis gamoçkumaleri svaras “Lazuri Pʼarametepe”. Svaras dolodveri ren 62 lazuri pʼaramiti, namu-ti Avcik çkvadoçkva 3ʼkʼartolişen kʼorobelen do on3ʼuranelen. Pʼaramitepes turkuli ktirati noqups. Otkvaluşi ren-ki, Yilmaz Avci Oturkes amkʼata kʼorobuli na gamoçku maartani kʼoçi ren.

Muço-ti-na geçʼkʼapures itku, Yilmaz Avcik xopuri ren do aşo-ki, xopuri dialektʼiten çʼarups. İrikʼeke içkinen-ki, xopuri irişen kʼai şinaxeren do va ukʼuintʼaleren, edo çkva dialektʼepes me3ʼkʼomileri xopuris lazurişi 3ʼoxleni stʼruktʼura kʼaixeşa çumaleri ren, amuşeni eya irişen xolos dgin margalurikʼala. Xopuris irişen kʼai noskideren mskvaela gamotkupe, nena daa mokimineri do elastʼiuri ren, dido uğun gamoxatʼuşi gzape, gramatʼikʼuli normapete eşo-aşo va ren pʼatʼi xalis. Mteli antepes me3ʼkʼomileri Avcişi poezia umezimu ren, memskvaneri ritimepe, godadaleri leksikʼa do Avcişi goşa3xuneri pʼoetʼuri xeşçʼara artot okʼodginups em ğiraugedvalu armonis, muti namuginon didi na3iati dikisakʼanetʼu.

Avcik muşi skidalaşi m3ika no3ʼile doqu oputʼe muşis, amuşeni Azlağaşi, Xopaşi gonçʼelus muşi pʼoezias didi do goşagoreli sva okaçun. Muşi kʼorobuluti Azlağaşen leksiten geiçʼkʼen, namuti makʼitxalek ikʼitxaşi, açkinen-ki, aya oputʼe muşeni çinaperi ren, iya ğalepe do rakʼanepe, namu-ti avtʼorik yeçʼarups emuk artuk içinops. Avci leksiten go3ʼamidgipan tʼipʼiurilazuri oputʼeşi sureti, murgvalis zoğa do rakʼanepe modgineri, so-na pʼantʼa topuriş şura gulun do 3ʼkʼariti ekʼo qini ren, şvaşi kʼibirepe kodogobğapaps. Emuk go3ʼamidgipan oputʼe, so-na lazi oxoraclepe kʼapʼulas dişkamokʼideri dulyas var na3ʼkʼenan, pʼantʼa ontʼules iktenan, kʼoçepes xolo doxunuten cğubepe yuxtepan. İntʼeresoni ren lazi biçʼepe do kʼulanepeşi yeçʼaru, mundes-ti Avcik entepe yetʼkʼva3ineri paşatʼepesnungapinaps/nunziminaps, do badepesti nena oğodaps, iro oxorcalepekʼele toli na amtʼenanşeni. Edo Yilmaz Avcik dido derdi zdips-ki aya cerneti, zoğapʼicis ağnenisasteri eladgineri Azlağa mendra na doskidu. Emusti var alen ek, mara pʼantʼa goişinaps do guriten goimers.

Didi do beciti sva okaçun Avcişi poezias dobadonaşi temas. Emuşi leksis “Lazona” perpu içkinen lazi kʼoçişi tabiatʼi, muşi qoropa Lazonaşa edo kʼaixeşa mçkun iya uzʼiramu nokʼepe, namuten-na lazi kʼoçi iroteşa mekʼideri ren Lazonas, am dixaluri cernetis. Leksis Yilmaz Avcik Lazonaşi iri kʼun3ʼulis nualersaps do didişen didi gnapaten mekʼoçaps emuşi perepeşi breuloba do grandiozuloba, eya ğormotişen meçameri xampoba, namuk-na Lazona mteli kianaş kʼapʼulas arteği 3ʼipxups. Mçʼaralek daa mendra ulun do Kʼolxuri Mitologias şinaxeri ar efsaneten ğapups leksis, namus-na “Kʼolxetişi Destani” coxons. Aya ren çinaperi efsane ğormotik kʼoçepes dixape na okʼurtuşeni, mundes-ti cengis(çkva versiaten keifis) moşakaçeri lazepes ayanenan. Ğormotik-ti entepes muşişeni şinaxeri cernetis, kʼolxetis meçaps. Am efsaneten geiçʼkʼen leksi do okʼule Avcişeburi stʼili goimpinen: zoğapeşi do rakʼanepeşi, ğalepeşi do mtʼkʼapeşi, kʼulani-biçʼepeşi do badi-xçinepeşi uemsaloni yeçʼaruten do om3kuten. Otkvaloni ren-ki, leksi çʼareli ren 2005 3ʼanaşi 20 Stʼaroşinas, nançʼinerot Yilmaz Avcik Kʼolxobaşi çinaperi festʼivalişa, Sarpişa na moxtu do okʼule Samargalo do çkva regionepe na goiluşen ar tutaşkʼule.