Wp/lzz/lat/Libiaşi Arabuli Cumxuriet’i

Libiaşi Arabuli Cumxuriet’i (El-Cumhuriyyetul Arabiyyetul Libiyye), Xçezoğaşi p’icis golacaneri olande Afrik’aşi art dobadonae do yulva muşis Misiri, giulva muşis Cezairi do Tunusi, omjore muşis Nijeri do Çadi, omjoreyulva muşis Sudani k’ala manz’agerie. Nananoğa T’rablusi, dixaşzoma 1.759.541 k’m², maxoroba 6.420.000 uğun do didi noğape muşie; Bengazi, Misurata, Tobruki, Sirte. Tkvala Libiaşi cinci, antiuri Misirulepeşk’elen ğali Nilişi giulvas dobargeri Berberepe şeni xmareli tkvala Lebue. Tkvala, mcveşi Yunanuri nenaşa Libia yado golaxteren.

Libias, antiuri orapeşen doni Fenik’urepes, K’artacurepes, didi İskenderişi armiapes, Romaurepes, Arabuli-İslamuri imp’arat’orobas do Osmanalepes xe3ala uğut’erenan. Osmanalişi oxen3ale isap’aruşi Libias, oktalaşi mance dayi coxoni timoşletineri begepeşi iqu. 1911-s İt’alianurepek Libias xe kogedves. T’rablusgarbişi limaşk’ule xveneri akt’i Oşi k’ala Libias, Osmanalişi xe3ala diçodu nati huk’uk’uro Osmanalişa mek’iroba naqonu. İt’aliaşk’elen dobadonaşi irsoti ik’ont’rolinu. İt’aliak, Libiaşi xalk’i tahakumi do zulumi oğodute dostibinu. Adeta Libia esiri konoktu. İt’alianuri imp’erializmişa Omer Muxtarişk’elen geoç’k’ineri nobaz’gaşi oxonk’ana, oç’opinu do go3’ok’idinuşk’ule koniçodu. Majurani kianuri limaşk’ule Libia, Frangia do İnglisiaşa nişkvinu. Teşkilati Ok’oxtimeri Milletepek 1949-s Libiaşi timoşletineri dobadona oqopinuşi k’arari komeçu. Muzakeres Libia, 1920-onepeşen doni İt’alianurepe k’ala k’abğa meçameri, emuşk’ule Misirişa içvineri Şeyx İdrisik otemsilu. 1951-s Libiak timoşletineroba mogu do teşkilati Ok’oxtimeri Milletepeşk’elen timoşletineroba niçineri maartani dobadona iqvu. Şeyx İdrisi dobadonaşi mapa iqvu. 1969-s, Muammer Ebu Minyar Al-Kaddafik art grup’i zabiti k’ala mapa İdrisişa darbe qu do monarşi konoçodu.

Libiaşi maxorobaşi %92 Arabepek, %3 Berberepek 3’opxupan. Arabepeşi %99 k’onari do Berberepeşi irxolo Muslimanie. Genomskide maxoroba K’ulafurepek, Tebupek, Beripek, Avrop’aluri Xrist’ianepek do Yahudepek 3’opxupan. Libialuri Yahudepeşi %90 k’onari İsraelişa incğoneren. K’ulafurepeşi, Tebupeşi, Beripeşi irxolo Muslimanie. Resimuri nena Arabulie. Xalk’ik didote Arabuli ğarğalaps. Edoxolo Berberuli nena do namtini etniuri nenapeti iğarğalen. Resimuri dini İslamie. Xalk’işi %99 Muslimanie. Muslimanepeşi didope Sunni-Malikie.

Libiaşi dixapeşi %1 oxaçkale, %8 oncvinale, genomskideti çolie. Zoğap’iciş morgvalis xçezoğaluri t’aroni, doloxenk’ele xomula do p’at’işi çoluri t’aroni uğun. Libiaşi ek’onomi p’et’rolişa mek’irelie. Tabigazisti dobadonaşi ek’onomis beciti roli uğun. P’et’rolişi mogapak Libiaşi xaçkaşa do majura sekt’orepeşi omordinus nuşveleren. P’et’rolişi oz’iruş 3’oxle Libiaşi ek’onomi xaçka do maskindinalobaşa mek’ireli rt’u. Xaçkaşa moxva dixape didote zoğap’icişk’elee. İrişen dido dorgeri xaçkaşi maxsulepe zeytini, turuçgilepe, xurma, qurz’eni, çkvadoçkva lilvepe, let’aşfistiği do taxilie. Bilasa doloxenk’eleni k’ortapes ocaxepek maskindinalobate skidunan. Libias 1886 k’m zoğap’ici uğun mara maçxomaloba k’ai xalis va ren.