Wp/lzz/lat/Agop Vartovyan

Osmanuri p’eriodişi mateat’re na rt’u do Gullu Agop coxotenti na içinet’u Agop Vartovyan dibadu 1840-s, Mp’olis. Turkuli teat’rişi mak’idalepeşen ren. Masağaloba muşişen dido, na k’idu do na oktalu teat’ruli k’erk’elapeten ognapu coxo muşi. Gecgineri ar maxeşnoxvene rt’u. Gullu Agop çxomixanas na ixandept’u ar memuri rt’uşi, 1861- 1862 3’anapeşi şkas, Naum Efendik na oktalapt’u “Teat’ri Yulva”s saxneşa yextu. Ar p’eriodis, İzmiris ağanmordale Somexepeşi “K’ump’ania Asia” do Gedikpaşa do Uskudaris Somexuri nenaten p’iesepe nusaxnu. 1869-s “Teat’ri Gedikpaşa”s k’idu “Osmanuri K’erk’ela”. Am coxo, 3’oxle teat’ri na nukiraleret’u İt’aliani Razişk’elenti ixmarinet’u. Gullu Agopik Turkuli p’iesepe osaxnus paxa gedumert’u. 1870-s Sadrazami Ali Paşaşi omxvacuten vit 3’anoni ar imt’iazi aqu emus. Am imt’iazik meçapt’u emus Turkuliten p’iesepe osaxnuşi hak’k’i vit 3’anaşi morgvalis. Siranuş, Teresa Çuhaciyan, Annik Çuhaciyan, Mari Nivart, Tomas Fasulyaciyan, Mardiros Minakyan do Bedros Magakyan coxoni masağalepe k’ala artot hem Turkuli hemti Somexuri t’ekst’oni p’iesepe na osağapt’u am teat’ri oktalu.

Emus na aqu imt’iazişi şart’i rt’u; 6 tutaşi doloxe Mp’oli do Uskudaris, 3 3’anaş doloxeti Galata, Tophane do Beyoğlus tito teat’rişi bina ok’idu do na mogu do na xarcu geç’areli muşis uo3’k’eduten k’arta 3’anas Uskudaris minimurot 30, Galata do Mp’olis 50 p’iesi osaxnu. Umutelepes nuşvelu şeni, oxvenu mutepeşi mecburi na rt’u temsilepek nogurapt’u xalk’is teat’rişi qoropa. Muslimani oxorcalepekti teat’rişa idas yado entepe şeni doxmeli ar burme ixvenu. “Teat’ri Osmanuri” ren p’ioneri Darulbedayi do Mp’olişi Noğaluri Teat’repeşi. “Teat’ri Gedikpaşa”şen na ok’ui3’k’u Gullu Agopik, ar p’eriodis Minakyani k’ala artot Şehzadebaşis na geladgit’u ar çkva teat’ris oxanduşa kogeç’k’u. 1882-s 2. Abdulhamidişi geçinaduten Padişahis k’on3ert’epe na meçapt’u ork’est’ri nuk’atinu. Teat’ri muşis xvala tercume t’ekst’oni p’iesepe var, Ebuzziya Tevfik, Direktor Ali Bey, Recaizade Ekrem, Namik Kemal, Ahmed Mithat Efendi, Şinasi steri Osmanuri maç’aralepeşi xvenapeşenti p’iesepe nusaxnu. Aşopetenti Turkuli teat’ruli nenaşi 3’oxle oxtimus mxuci meçu. Teodor Kasap do Ahmed Vefik Paşaşi “Moliere” adap’t’a3iape oçinapu xalk’is. Muslimani masağalepekti muşi k’erk’elas nak’atas yado gza goru. P’eriodişi çinoberi masağalepeşen Ahmed Fehim, Ahmed Necip, Muhterem Efendi, Mehmed Vamik steri iptineri Osmanuri teat’rişi maxeşnoxvene igures muşişen. Kel Hamit, Kavuklu Hamdi, İsmail Hakki, Kuçuk İsmail steri çinoberi matuluatepeti “Teat’ri Gedikpaşa”şen gamaxtes. Emuk na ikipt’u dulyape Muslimani xalk’is k’ai mo3’ondu. P’olit’ik’uri xemoşletinobak nişit’ilupt’u. Somexuri int’eligen3iak şinapt’u eya mt’eri.

“Dobadona varna Silistre” coxoni p’iesi isağinuşi, “Teat’ri Osmanuri” k’ala k’ont’akt’i na uğut’u maç’aralepe içvinu. Gullu Agopik xapisxanas molaxuneri skidu. Mara dulyape muşis naqonu. “Dobadona varna Silistre”şi oğodapa şk’ule K’ip’risişa na içvinu Namik Kemalik uçvas na ç’aru p’iesepe isaxninu dido faras, Gullu Agopişk’elen maç’araleşi coxo umeçamuten. Ok’ule Muslimani na iqu (Gullu Agop) Agop Vartovyanik, Mehmet Yakup yado coxo geidvu. 1902-s şuri muşi Ğormotis na meçu Mehmet Yakup Efendi let’as niçinu Yahya Efendişi oğurunales, Beşiktaşis. Gullu Agopik osaxnu dido p’iesi. Antepeşen namtinepe aşo ren: ”Leyla ile Mecnun” (Leyla k’ala Mecnuni) (1869), “Zor Nikah” (Meç’ireli Ocağoba) (1869), “Tosun Ağa” (Tosuni Aga) (1870), “Ayyar Hamza” (Dubarace Hamza) (1871), “Vatan yahut Silistre” (Dobadona varna Silistre) (1873), “Pinti Hamid” (1873) (Xezdimeri Hemid), “Baba Himmet” (Baba Ximmeti) (1874), “Direktorun Hali” (Direkt’orişi Xali) (1875).