Wp/lus/Pinyin
Pinyin kan tih mai, chaina ṭawnga "拼音" (Pīnyīn) an tih hi chaina kutziak roman a-aw-b-a ziah chhuahna a ni a. "拼音" tih hi angial angana lehlin chuan ri ziah chhuah tihna mai a ni (拼pīn tih hi amal mala lam chhuak, ziak chhuak tihna, 音 yīn tih hi ri, bengchheng, thlûk, lam tihna a ni).
Ribulte lamdàn
[edit | edit source]Ribul chu thumal lamdàna ri hmasa ber hi a ni. Entirnan: "tam" tihah hian a ribul chu 't' hi a ni. Pinyin-ah hian ribul 23 vêl zet a awm a, a rîk dàn tlangpui chu IPA leh mizo kutziak kalphungin kan sawifiah dawn a ni:
| Pinyin | IPA | Mizo tlukpui hnaivai[1] | Sawifiahna |
|---|---|---|---|
| b | p | purùn | Mizo ṭawnga p rîk dàn ang lek lek, b hnaih deuh tho siin. |
| p | pʰ | phak | Mizo ṭawnga ph rîk dàn nèn a inmil thlap |
| m | m | mak | Mizo ṭawnga m amalsa a rîk dàn nèn a inmil thlap |
| f | f | fel | Mizo f nèn a inmil thlap |
| d | t | tuklo | Mizo t ang deuh chiah chiah, mizo d hnaih lek lekin |
| t | tʰ | thawn | Mizo th nèn a inmil thlap |
| n | n | nalh | Mizo n amala lam nèn a inmil thlap |
| l | l | lawng | Mizo l nèn a inmil thlap |
| g | k | kamram | Mizo k ang deuh chiah chiah, paihte ṭawnga g hnaih lek lek |
| k | kʰ | khúai | Mizo kh nèn a inmil thlap |
| h | x | hap | Mizo h aia 'tak' deuh hlek, sâp ṭawnga loch tiha ch rîk dàn hnaih deuh zâwkin |
| j | tɕ | chut | Mizo ch ang lek lek |
| q | tɕʰ | chhùn | Mizo chh ang deuh chiah chiah, mahsé ha hmáwr leia nawr na deuh zâwka lam |
| x | ɕ | sil | Mizo s pangngai ang lek lek, lam paha ha chunglam leh hnuai lam inkar tihawng zau deuh tùr. Hahmai bal s ang deuh chiah chiah hi. |
| zh | tʂ | chawk | Mizo ch ang lek lek, tléma chh hnaih zâwk deuh. |
| ch | tʂʰ | chhùm | Mizo chh nèn a inmil thlap |
| sh | ʂ | T-shirt | Mizo leh english-ah a milpui thlap a awm lo; sâp ṭawnga sh rîk dàn aia ha chung leh hnuai inkar tihzau deuhva boruak nawr chhuah tam zâwk deuh. |
| r | ʐ, ɻ | zím | Mizo z ang lek lek, sâp ṭawng vision tiha s rîk dàn hnaih lek lek sï, lei tawm dànin Mizoram tiha r rîk dàn tùr páwl lek leka lam tùr. |
| z | ts | chal | Mizo ch ang lek lek, mahsé pan zâwk deuh; sâp ṭawnga thumal tàwpa ts a awma a rik dan tlangpui ang deuh hi. |
| c | tsʰ | chhaktiang | Mizo chh ang lek lek, mahsé pan zâwk deuh. |
| s | s | sawi | Mizo s nèn a inmil thlap |
| w | w | uang | Mizo thumal tìra u rîk dàn nèn a inmil thlap |
| y | j, ɥ | ii | Mizo i ang lek lek, Mizo u lam tùr anga hmui awmtir. u lam tum angin hmui dah la, i lam daih thung la. |
Ritàwpna lam dàn
[edit | edit source]Thlûkna
[edit | edit source]Pinyin hian thlûkna chhinchhiahna pali a hmang a, chûngte chu:
- Thlûk khatna, ̄ (Chungthaiphei): Hei hi thlûk sang, zawl phei chhinchhiahna atan hman a ni. Entirnan: 春(chūn).
- Thlûk hnihna, ́ (Zumchho): Hei hi a thlûk er chho chhinchhiahna a ni. Entirnan: 南 (nán).
- Thlûk thumna ̌ (Laichiam): Hei hi thlûk laihäwla inṭana, hniam thla a, er chho leh chhinchhiahna a ni. Entirnan: 马 (mǎ).
- Thlûk lina, ̀ (Zumthla): Hei hi thlûk er thla chhinchhiahna a ni. Entirnan: 抗(kàng).
- Thlûk ngàna: Hei hian chhinchhiahna a nei lo. Thlûk nei hran lo chhinchhiahna a ni. Miin thumal a lam a, thlûk pe hran lova a lam dan tur ni ber awma ngaihruat ai a awh a ni. Entirnan: 吗 (ma).
Hêng bâkah hian, thumal ṭhenkhatah chhundun ̈ hi hman a ni, entirnan:女(nǚ). Amaherawhchu hei chu u rîk dàn tihdanglamna a ni a, thlûk kengtu chhinchhiahna a ni lo. u chunga ̈ dah a nih chuan /y/-ah (IPA-in) a chang, /u/ ni tawh lovin.