Wp/lus/Ngaitei
| Mizo thạwnthü |
|---|
| Ngaitei |
|
lemziak tàrna |
| Langvète |
|
Changtunû: Ngaitei |
| Thawnthu kalhmang |
|
Thlarau hnathawh? |
Ngaitei hi mizo thawnthu pakhat a ni.
A thawnthu
[edit | edit source]Hmanlai hian hmeichhe tleirawl pakhat hi a awm a, a hming chu Ngaiteii a ni a. Ngaiteii chuan pa a nei tawh lova, a pa chu tuiah a tlahlum a, a thi tawh a.
Ni khat chu Ngaiteii leh a pi chu lovah an feh a, bal an cho a, an lo mawngah chuan li thuk tak hi a awm a. Chu li chu Ngaiteii pa tlakhlumna a ni a, chuvangin Ngaiteii pa thlarau chu chu li-ah chuan awmin an ring a. Chumi ni chuan Ngaiteii chu a tui a hal chhen mai a, a pi chuan tui a zu chawi sak thin a. Nakin deuhah chuan Ngaiteii chu a tui a hal leh ta a, a pi chuan, 'Ngaite, ka hah tawh em a, nangman tui zu chawi mai rawh, amaherawhchu, li i zu hmuhin 'Ekhai' zu ti hauh suh la, ngawi reng ang che' a ti a. Ngaiteii chuan, 'Aw le,' a ti a, a kal ta a. Lo mawnga li a zu thlen chuan a lo dum kuk mai a, api thusawi kha a theihngilh a, 'Ekhai' a ti ta a. Chuveleh tuiah a tla ta a, a pi chuan Ngaiteii a lo haw har tak ema avangin tuiah a tla ta niin a ring a, amah zawng turin a kal ta a. Nakinah chuan sakhi nupa hi a hmu a, Ngaiteii an hmu em tih a zawt a, anni chuan heti hian an chhang a:
A hmuh chu kan hmu a,
Tuipui ral ṭiau ralah,
Ngaiteii pa'n va lak e,
tiin
Tichuan Ngaiteii pi chuan Ngaiteii chu a pa thlarauvin a la ta niin a ring a. Nakin deuhah chuan Varung nupa hi a hmu leh a, Sakhi nupa a zawh ang bawk khan a zawt a, anni pawh chuan sakhi nupa chhan ang bawk khan an chhang veleh a. Ngaiteii pi chuan tui chhungah chuan Ngaiteii chu a hmu ta a.
'Ngaite, ka lo zuangthla dawn' a ti a, a zuangthla ve ta a. Ngaiteii chuan a pi a hmuh leh avangin a lawm hle mai a, tichuan a pi chuan, 'Khawiahnge i pa thlarau chu a awm?' tiin a zawt a, Ngaiteii chuan, 'Tunah chuan a feh a, nakinah rulah a chang anga, a lo haw ang' a ti a.
Tlaiah chuan Ngaiteii pa thlarau chu rulah a chang a, a lo haw ta a, a inkual ta rui mai a, reilote-ah chuan mihringah a chang leh ta a. Ngaiteii pi chuan, 'Ngaiteii hi ka hawn leh dawn e,' a ti a. A pa chuan, 'Awle, i kalpui dawn nia, amaherawhchu reiloteah Ngaiteii chu lokal leh rawh se,' a ti a. Tichuan Ngaiteii leh a pi chu lawm takin an haw dun ta a. Mahse, Ngaiteii chuan a pa hnena kal leh chu a duh ta lova, a pi hnenah chuan rei tak a awm ta a.
Ngaiteii pa chuan Ngaiteii a hnena a lo kal leh har tak em avang chuan, a awmna tui chu a tilian ta chiam mai a. Ngaiteii awmna khua chu a chim dawn ta mai a, tuilian ri chuan, 'Ngai, Ngai, Ngai' a ti a. Tichuan mite chuan 'Ngaiteii avangin kan khua tuiin a chim takngial dawn e, engtinnge kan tih ang le?'an ti a. Mi thenkhat chuan, 'A puan kha thlak ula a tha ang,' an ti a. Ngaiteii puan chu tuiah an thlak a, tui chu a kam ta deuh a, mahse reiloteah tui chu a lo lian ta pung pung mai a, mite chuan, 'Ngaiteii samkhuih kha tuiah thlak rawh u,' an ti leh a. Ngaiteii samkhuih chu an thlak a, tui chu tlemin a kam leh ta a. Ngaiteii banbun te, a thi te, a thil neih zawng zawng chu an thlak sak ta a, mahse tui chu a lian leh zel a. A tawpah chuan mite chuan, 'Ngaiteii hi kan thlak mai loh chuan kan khua zawng zawng hi kan boral vek mai dawn si a,' tiin ui tak chungin Ngaiteii chu tuiah chuan an thlak ta a. Tichuan tui chu a kam ta ruai ruai a, a kam hlen ta a; mahse mite chuan Ngaiteii chu an ui hle mai a, an tap an tap mai a. An tah hla chu hei hi a ni:
Ngaite hip,
Chhim thlipui maw i tuar a,
Khuang ruahsur maw i tuar a,
Ngaite hip
He hla hi tun thlengin naupangin infiamna hlaah an la hmang bawk ṭhin a ni.
Thulâkna
[edit | edit source]- Khiangte, Laltluangliana, Mizo Songs and Folktales.