Wp/lus/Lianchia

Lianchia hi Mizo tlangval hmelṭha bera sawi ṭhin a ni a. A awmna khua hi hriat dàn inang lo a awm a. Pipute hunlaia khaw ropui leh lian ber Selesih khuaa tlangval hmeltha ber leh to ber nia an sawi lain, Seipui Khuaa piang Hlaizawl, Bualte leh Farzawl-ah te awm tawh ṭhina sawi a ni bawk. Saṭawm, Bualte, Lungbel, Siallam leh Chawnghawih khuaahte hian a vanglai chuan a tlangtla hle nia sawi a ni.

Farzawl khuaa a awm lain an Lal hmelṭha chungchuang Lalvunga nen an iner tawk hle thin a, hmelṭha zawk leh hmeichhe laka tlatlum zawk nihte pawh an inchuh hial a. Vawi khat chu, "tu tuibur khawn ngah tam thei zawk" tiin an inel a, an khaw ṭhenawm Saṭawm, Bualte, Lungbel, Siallam leh Chawnghawih khuaahte tuibur al chu an khawn ta a, Lianchia chuan a hmu tam deuh zawk e, an ti. Lalvunga nen an inel tawk hle a, kutni vangthlaahte to zawk nih tumin an inel deuh thin a.

Mi ah Lianchia awm e
An sel e Lalvunga;
Tualah ngulrua bun e,
Kawkvahai tlar na ngai.

tih hlate an phuah hial a.

A naupan lai

A naupan lai chuan zahpuiawm khawpa hmelchhia a ni a, a hmelchhiat em avangin a chhungte'n an zahpui a, pawn chhuah leh tualchai te an phalsak lo hial ṭhin a. Naupang harh vang tak ni ve ta nafam chu a chhungte phal lo chung chung a tualchai ve ṭhin a. A hmelchhiat em avangin a thiante'n an hmusit a, an kàwmserh phah hial ṭhin a. Hrehawm a ti hle ṭhin. Amaherawhchu khuanu'n a khawngaih a, a siam danglam ta a; a ni telin a lo ṭha ta deuh deuhva, a lo tleirawl chhuah meuh chuan mite tluk rual lohvin a lo hmelṭha ta a. A èn hian a ëng ta pheu mai a ni. A ṭhatzia chu khuavang note ang mai a ni tiin an sawi ṭhin. A biangte chu a tai senno chek a, a hehte hi a linin a ling hlar mai a ni.

A tozia

A hmelṭhat em avangin a hmu tawh phawt chuan an ngaizawng em em zel a, mipa pawh an bang bik lo hialin an sawi ṭhin. Nula chu sawi loh, pasal pawmlai nei leh pitar thlengin an ngaizawng ṭheuh va. Lianchia tawnah chuan tui ang an nem duai ṭhin a, hmeichhiaten an ngaihzawn ṭheuh avangin tu pa mahin an thîk ngam lo va, anniin Lianchia fa pai sela Lianchia hian chi min thlahsak sela an ti ṭheuh hi a ni ngawt a. An be ṭha ṭheuh va. Hetiang hi ni bawk mah sela, Lianchia hi pa inngaithlawm tak leh mi hmaizah tina tak a ni a, hneichhiaten pâk ṭheuh mah sela mi mit kham turin a chêtpui ngai lo thung.

A ṭhat chungnunzia

Ṭhat chungnun riauna hi chi sarih lai a nei a, a muhil laite hi a èn hian a ëng phét mai a, a rálvéng te hi ralte pawhin an hlau hial ṭhin a ni. A mitmeng hi a mawiin a melh hi tuma'n an tuar zo ṭhin lo. A hmelthat em em piah lamah a aw hian ngaihno a beiin zai pawh a thiam hle a,

Phaiphulah Lelte a kiu reng e,
Khawtlangah Liachia a au an ti

tiin hlate an phuah hial a. A aw ri leh a zai ri hriat tumin nula hi an inhawr tuau tuau ṭhin a, a khabe liam chang hi a bulah an ther fur reng mai a ni.

A hmelṭhat piah lamah, a pian a nalhin a hleitling ṭha thlerh thlawh hle a, pa vangtlang a ni a, a hnarte hi a zum ṭha ret rawt hle a, Mizo hnar ngul ang lo takin sang ṭha veh vawh tak a ni a, tui-úma a tui in te hi a harsat phah hle ṭhin. Vawi khat chu tui-úma tui a in lai hi pa rem hre tak mai pakhatin a lo hmu a, an tuium chu Lianchia tui in nan tui-úm hmawr chu a sahthlau ta a, chuta ṭang chuan Mizote'n tuium hi an sahthlau ta zel a ni an ti.

Lenna a vai

Mi tinin an ngaihzawn ṭheuh avangin Lianchia lo len nan tiin kawngka an hawng ṭheuh ṭhin a. An ina Lianchia a lo len chuan lawm takin kawngka an khar ṭhuai ṭhin a, chutianga kawngkhar an khar chuan nula dangte paw'n midang ina leng tawha ngaiin an khar ve ta zel a. Zankhat chu hmeithai pitar pakhat hian, "Keia in tehlulah hian Lianchia hi a rawn leng hlei lawng e," a ti a. Thim hlimah kawngka a khar ta ngawt mai a. A thenawmte'n, "Lianchia a leng a nih dawn hi", an ti a, kawngkhar an khar veta ngawt a. Chutah le! Mi reng reng chuan, "E khai, midang inah a leng tawh a nih dawn hi", an ti a, kawng an khar ta vek a. Lianchia chuan lenna tur a hre ta lova a kût sạ lọ hạwi vè ta mai mai a.Lianchia lenna tur hre lo lungleng chu zawlbûk bawhbelah hla a phuah sauh sauhva lungchim tak maiin a zai ta veng veng mai a,

Lenna ka vai chhawrthla ngunlala'n,
Puallengan khatdai ka chair chhuak e,

a han ti ta hlerh hlerh a. A zai hre phak nulate chu pawi tiin an awm hle hle thei lo va, mawnga hawlh ang main an phe ta sek mai a.Pawnah an chhuak a, leihkapuiah chuangin zawkbuk lam an thlir a, mi inah a leng ta mai emaw an tih avanga kawngkha an lo khar mai chu an inchhir a.

A biak emaw kan sual,
Lianmanga'n lung a her;
Nau ang ka tah laiah,
Lianmang, lo leng leh rawh,

tiin hla an phuah ta hial a. Lianchia hian hmelṭhat leh zaithiam a kawp a, a zai chu rengchal kiu nen an tehkhin hial ṭhin a ni.

Fiahna

Nikhat chu mite hian min duh tak tak emaw fiah teh reng ang a ti a, mi feh kal hmain a lo kal hmasa a, kawtchhuahah tehhawr thing lian ṭha tawk tak a kit a, kawngsir remchang laiah a phun a, a thingphun kawr chu a bul lamah a chat sa vek a, a thingphun chhipah chuan rem fahranin a ṭhu ta vang a. Tehhawr káwr chu a ler aṭangin a pawt hik ta vek a. Feh tura kal hmasa nulaho hnenah chuan, "Ka awmna thlenga lo lawn thei chuan pasalah min nei ang", a lo ti a. Chu ve leh, nulaho chuan an phur an nghat sawk sawk a, lawn tumin an bei ta a. Mi an rawn kal belh zel a. Pitarin, "pitar ka nih hi", tih lam an ngaihtuah tawh lova, lawn tumin an bei ve ta sauh sauh mai a. Nuho ni se, "Keizawng pasal pawmlai nei ka nih hi", ti phal an awm hek lo, a chuh chak chakah an ṭang a. hmechhia zawng zawng chuan lawn tumin an bei ta fat fat hlawm a, a lawn sang thei deuhte chu an hnuai a mi ten Lianchia a nei thei bik mai ang tih hlauvin rang takin an pawtthla zung zung zel a. Pitar pakhat hi a lawn sang thei bik riauva, nula hovin an itsik avangin a lawn nawn leh pawh an phalsak lo hial a. Lawn ngei tuma chawhma chhung zet an beih hnu chuan, tehhawr thing nalna pawh chu a reh ta deuhva, Lianchia awmna han lawn thleng mai thei turte pawh an awm ṭan ta a, Lianchia chuan a ning tawh bawka, a duh vak lohte an rawn lawm thlen maite a hlau ve ta deuhva, a chhuk ta a. Tuman feh zui pawh tum ta lo chuan an haw ta hlawm a. Lianchia hmelṭhatna chuan feh a khȧm ta dèr a.

Vaihlo nghei

Lianchia hmaah chuan hmeichhe buanchak hi an awm thei lova, tupawh hian an thil neih hlu ber thlengin Lianchia tan chuan an phal em em ṭheuhva. Lal leh michhe fa pawh an bang thei chuang lo a ni. Vawi khat chu Lianchia nu chuan Lianchia meizial tur vaihlo a nei ta lova, chula mi lak tumin a chhuak ta a. Lianchia nu a nih avangin nulate’n an be ṭha ṭhehva, a lo hmu hmasa ber chuan, "Ka pi, khawiah nge I kal dawn?", a lo ti a. Lianchia nu chuan, "Liana'n vaihlo a nghei a, lo turin chulah ka kal dawn", tiin a chhang a. Nula chuan, "Ka pi Liana zuk tur a nih hrim chuan, ka lo beng ve ang che", a ti a.Vaihlo char ro sa diam kho khat a pe a, an thawm chu nula dangten an lo hria a, "Ka pi, ka lo beng ve ang e", an ti ta zel a. An pai thliah thliah a, veng thler khat lekah dawrawn khat aia tam mah a nei ta reng mai a, vaihlo an pekkhawm sa chu thiar a ngai hial e an ti.

Huaisenzia

Lianchia hi mite duh rawn ni mah sela, a chapo lovin zai a zap thiam hle a, a nungchang a mawi em em reng a, a nungchang mawina leh ṭhatna hian mi a hnehin a chungah tumah an thinur rei tak tak ngai lo. An khaw nula hmelchhe ber aṭanga hmelṭha ber thlengin a tilawm thiamin a be ṭha ṭheuhva, pitar thlengin an beisei ngam turin a inphahhnuai thiam riauva, mi reng rengin an ngaina ṭheuh a ni. A hmelṭhat bakah pasalṭha nih a tling a, ral hlauhawm ber lai pawhin amah chauhvin ral a veng fo ṭhin a ni.

Lalvunga nèn iner leh thih

En bawk la : Lianchia leh Lalvunga chanchin

Lalvunga nen to zawk nih an inchuh fo va. Vawi khat chu, an inhnial thinrim deuhva, Lianchia chuan, "Min er min er teh suh khai, duh ila chu i nupui pawh hi ka ngaihsak thei ang che chu", a ti ta mai a. Lalvunga chuan, "I theiha thu le!", a ti ve mai bawk a. Lianchia chuan Lalvunga nupui chu zan khat a hel ve ta a. Lalvunga chuan an sumhmun bang phen aṭangin a bihthla ru a, kar lovah Lianchia chuan a ngaihsak thei dawn ta mai a. Lalvunga chuan ngai ngam lovin inchhungah chuan a lut ta a. Lalvunga chuan a tluk loh deuh avangin a itsik rilru ta tlat a.

Vawikhat chu pawi ral hlauhawm lai takin Lalvunga chuan "Lianchi, 'pasalṭha ka ni e,' i ti ve fo bawk a, pasalṭha i nih takzet chuan, nangmah chauhvin Tlangzawla ralven bukah ral i veng ve ngam emaw chu? Kei chuan ka veng ngam a", a ti a. Lianchia chuan a er vang a ni tih hre reng mah sela, "Ngam e", a ti a. Tichuan Lianchia chuan amah chauhvin ral chu a veng ta a. A vanduaia siamin, Lianchia ral ven zan chuan ral an lo kal ta hlauh va. Zan rei lam a nih avangin Lianchia chu a mu hil a, Pawi ral lam enthlatuho chuan Lianchia muhil chu an hmu a, ralven buk lah chu a eng phut mai si a, mak an ti hle a, an hlau deuhva, an pawh mai ngam lova. An buk lamah an kir leh ta a, an thil hmuh chu upaho hnenah an hrilh a, val upate nen inrawn khawmin Lianchia ralven buk lam chu fimkhur takin an pan leh ta a, ralpui phiar takin phiar mah sela, an pawh mai ngam chuang lova, ral aṭangin, "Ralven buk a mi kha tu nge I nih?", tiin an au va, Lianchia muhil chu a lo harh a, a hming a chhal a, "Keimah Lianchia, vanhnuaithang", tiin a auva, chu ve leh Pawi ralho chuan an kap ta chiam a, vanduaithlâk takin Lianchia chu an kap fuh a, an kap hlum ta a ni.

Sùnna

Lianchia lu chu an la a, an hawpui ta a. Lal in an thlenpui a, lalnu chuan Lianchia chu hmelṭha a tih em avangin man lova an that mai chu pawi a ti hle a, a ṭahpui ta hial a. "Aw, hetiang anga hmelṭha leh duhawm te chu thah pawh thah ngai em ni le, engah nge in rawn man mai loh le?", tiin a pasalṭhate chu a lo hau va. Lianchia lu chu lal in tualah an tar a, a heh chu ni sarih chhung a sen ling hler e an ti. Thlanrawn Lalnu chuan tiang khawpa hmelṭha man lova an that mai chu a hrethiam thei lo va, a ṭahpui reng mai a. Lianchia lu an tarna selu phan bulah chuan ni sarih chhung buh leh sa, artui a dah ziah a, 'A khuate ral thah a zawngah Thlanrawn Lalnu a lawm lo ber e', an ti hial a ni.

Lianchia chu amah chauhva ralveng anih avangin a thih thu zualko tur pawh an awm loh avangin Farzawl khua chuan an hre lawk lo nghe nghe a. Hre mai lo mah se Lianchia thih tuk chuan ar a khuang lo va, a reh ṭhiap a, thawh an hai hlawm a, nula tuman buh an deng peih lova, den tum pawhin eng emaw tak kaptu a awm tlat avangin an zawi zova, an deng thei lo va, rapa mi buh hakte chu han lawk thla ve mah sela, an chhunzawm peih tak tak chuang lo, sum kotlangah suk vuanin an ding zawi ngawih ngawih mai a ni. An khua chu an nguai nghuai mai a, Lianchia ral veng chu a thi a nih an ring ṭheuh va, hnathawh zai pawh an rel thei hlawm lova. Tukṭhuan ei khamah Lianchia thih thu chu an hre ta chauh va. Lianchia thih thu an hriat veleh chhungtin mai chu chhiat tawk an awm ta a nih hi tih turin an ṭap ta chuah chuah a, mittui tla lo pawh an awm lo, mi tinin mahni chhungte thi awm ang main an tuar ṭheuh va, an pawiti hi an kun tlawk tlawk mai a ni.

Lianchia ruang chu Farzawl khaw mipuite chuan a khawnawtin an ral venna tlangzawla mi chu an va la a, lungchim takin an phum ta a. Lianchia ruang thlak zan chuan tlangval tumah an leng chhuak peih lova, hmeichhia hovin la an kai peih hek lo, an ṭhu zawi nghiai mai a ni. A tuk khua a lo var a, tumah an tho hma peih lo va, tuma'n buh an deng peih hek lo. Nula tuarchhel deuhten den ngial an tum pawhin hak khat tak ngial pawh an deng zo thei lo a, suk vuanin an ding zawi ngawih ngawih mai a ni.

Lianchia nu chuan thiam tak main hla a phuah a,

Liana fam zanah,
Kan bawhar leh zaleng an dai e;
Liana fam niah khaw Farzawl ami'n,
Di ngaiin ṭuan zai an rel lo ve.

tiin Lianchia thih zana ar khuan loh thu leh mi tinin an ui thu chu a chham chhuak a. Midangte pawn an phuah ve bawk a,

Khawtlang hawih Lianchia fam an ti,
Suihlung chhawl ang a dam thiam lo ve.

tiin.

Lianchia boral chu a hria apiangin an ui a, chi thlah nei lova a thi chu an ui zual a. Nikhua a lo rei deuh deuh va, Lianchia heh thlaithing vam ang ham ham chu a lo chul zo ta a, khuavang note ang maia hmelṭha leh duhawm chu hmuh tur a awm ta lo.

Thulâkna

• Liana, L.K., Zofate Chanchin.
• Muantea, Lianchia, Zoin.info, Zofate Insuihkhâwm Zái I Rél Ang U, Lianchia [[1]]