Wp/lus/Chawngvungi leh Sawngkhara

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | lus
Wp > lus > Chawngvungi leh Sawngkhara
Mizo thạwnthü
Sawngkhara

lemziak tàrna

Langvète

Changtupâ: Sawngkhara
Langvète: Chawngvungi

Thawnthu kalhmang

Zawlaidi hnathawh

Chawngvungi leh Sawngkhara hi Mizo thawnthu pakhat a ni.

A thawnthu[edit | edit source]

Hmanlai hian nula hmeltha tak mai Chawngvungi hi a awm a, amah chu mi ṭha fanu, veng nei fanu a ni a. Tlangval pakhat Sawngkhara an tih chuan a rim thin a. Chawngvungi chuan Sawngkhara chu hmelchhia a ti em em mai a, a lo len changte pawh chuan en pawh a en duh mang lova, in chhungah te hian a luhsan leh daih mai thin a. Nimahsela, Sawngkhara chuan zawl-ai-di a nei a, chutia Chawngvungi'n a chhia a tih em avang chuan anin a ngaizawng si a, a kawngvawnah chuan a zawl-ai-di chu a tat ta a; tichuan leng lovin ni thum lai chu a rial ta a.

Sawngkhara ngaih[edit | edit source]

Sawngkhara zawl-ai-di chu a kai ta si a, chutia ni thum vel chauh a han rial chhung pawh chuan a lung chu a leng ta em em mai a. Sawngkhara hmuh leh hlir chu a chak ta a. Puantah zaite pawh chu a rel peih ta lova, tlangbante chu a uai a uai ta mai thin a. A ṭhianten thingphura an sawm te pawhin a phur ve peih lova, a nu mangang chuan:

Chawngi, i lenrualten thing an phur,
Tahpuan an khawng,
Tu ngaiin nge chham ang i zal le?

a ti a, Chawngvungi chuan:

Ka nu, ka lenrualten tuahthing an phur,
Tahpuan an khawng,
Sawnga ngaiin tlangban ka uai e,'

a lo ti ve ta ngawt mai a ni.

Sawngkhara'n a rïm leh ṭan[edit | edit source]

Tichuan, zan thum lai hnuah chuan Sawngkhara chu a va leng tan leh ve ta a, kawng hawn a han ngen a –

Chawngi, kawng mi va hawn rawh,
Keimah Sawngkhara ka lo leng dawn e ai e,

a han ti a.

Chawngvungi nu chuan, 'Bawmzo fa chu tuisuarah riak rawh se,' a lo han ti a. Chu chu Sawngkhara chuan a han chhang a.

Ka pi, ka nu hi Bawmzo hman sela,
Ka pa van hnuai Hauchema ai e, a ti a.

Chawngvungi nu chuan, 'Chuti na na na chu Chawngi, va hawn ta che,' a ti a, a va hawn ta a. Chawngi nu chuan, 'Chawngi, Cherchhawn chhung kher tih loh chu, mi namen chu an tam e' a la ti ta ṭalh a. Sawngkhara leng pawh chu a haw ve leh ta a.

"Chawnglêr"[edit | edit source]

A tukah chuan Chawngvungi leh a nu chu an lo-ah an feh ta a. Sawngkhara chu sava-te ah a chang a, an fehna vau-ah chuan a lo hram a. 'Chawngler, Chawngler' a va ti a. Chu chu Chawngvungi chuan a nu hnenah chuan :

Ka nu, kan vauva sava te chuan
"Chawngler, Chawngler" a ti e,
Haw rawh, i haw then ang ka nu,

a ti a

A nu chuan, "'Chawngler, Chawngler' a ti lo. 'Di ngai, di ngai,' a ti anih chu," a tihsan mai a. Mahse, Chawngvungi hnathawk peih lo lungleng chuan haw a ngen tlut tlu a, an haw ta a. Chutiang hlir chuan ni thum chhung lai chu savate chuan a lo ti a, hnathawk lo bawk hian an haw leh thin a.

Chawngvungi nu zawlaidiin[edit | edit source]

Tin, an ina Sawngkhara a va len dawn apiang chuan Chawngi nu chuan kawngka hi a lo leh kalh tlat thin a. Vawi khat chu Sawngkhara mangang chuan Chawngi nu hmun phiah lai chu a pawh thlak sak a, 'Khawinge, heti lai hi ka han hawl fai teh ang,' a ti a, a zawl-ai-di chu hmunphiah bul bawkah chuan a tat ta a. Chuta chin chu Chawngi nu chuan a lo hak ve tan ta a, sumhmun a lo rik phawt chuan, 'Chawngi kawng va hawn rawh,' a lo ti vat thin a. Chawngi lah chuan a lo chak em em a, a nu'n 'Va hawn rawh' a tih chuan kawngkhar chuan 'Rik rawk' a ti nghal zel ta mai a ni.

Chawngi neih[edit | edit source]

Nakinah chuan Sawngkhara te chu neih tumin an leng ta a. Chawngi nu chu an va be ta a ni. Ani chuan a fanu chu a itsik deuh emaw ni, Chawngvungi man atan chuan Sawngkhara te 'Dar-huai' kher a ngen ta tlat mai a. Anni chuan, 'Ṭhi leh dar eng pawh ngèn ula, pawi kan ti lova, kan dar-huai kher kher hi zawng mana pek a thiang lo a ni,' an tih pawhin a sawt si lova, Dar-huai chu a ngen lui tlat mai a; a tawpa tawpah chuan an pe ta a. Tichuan an innei ta a.

An zawl inbiak lai chuan Chawngi nu chuan, 'Thingah eng thing nge in tuah ang?' a ti a. Sawnga chuan, 'Ka pi, herhse thing tih loh chu thing namai chu kan duhin kan tuah,' a ti a. 'Tuiah eng tui nge in chawi ang?' a ti a. Sawnga chuan, 'Ka pi, Fiara tui tih loh chu tui namai chu kan duhin kan chawi,' a ti a. An kal dawn tak tak ta a; Chawngvungi chuan a nu hnenah chuan thu a chah ta a. 'Ka nu, kan kawta bungpui hi a lo uai sulh chuan, 'Ka Chawngvungi a hritlang a ni' ti la, tin, a zik a lo rova a tliah chuan, 'Ka Chawngvungi a thi ta' ti la, tapin lo tlan ang che,' a ti a. Chawngvungi an hruai dawn chuan a nu pawh chuan, 'Sawngkhara va sun la, i lo haw leh thuai dawn nia,' tiin thu a chah ve a. Sawngkhara nu chuan, 'Chawngi nu, Sawnga suna kan lak a ni lo, fanu chawia fapa chawia kan lak a ni,' a lo ti a.

Chawngvungi dam loh[edit | edit source]

Nakin deuhvah chuan Chawngvungi leh Sawngkhara chuan fapa pakhat an nei hman chauh tihin Chawngvungi chu a na tlut tlu a, a thi ta mai a. Chawngvungi nu pawh chuan an kawt bungpui chu Chawngvungi sawi ang ngeia a lo awm avangin Chawngvungi thih chu a hria a, tapin a tlan a, a ruang va lak a tum ta a. A ruang chu an inchuh a, an intah-el ta a, Chawngi nu chuan :

Chawngi, Chawngi, Sawnga sunin,
Lokir leh ang che, kan tih kha maw,
Chawngi, Chawngi,

a ti a, a ṭap a.

Sawngkhara nu chuan,

Chawngi, Chawngvung man tam sumhluani,
Thi ka pek a duh lova, dar ka pek a duh lova,
I nu'n kan darhuai kher a ngen e,
Chawngvung man tam sumhluani,'

a ti a a ṭap a.

Sawngkhara farnute pawh chuan:

Ka pi, Sawnga suna kan lak a ni lo,
Fanu chawia fapa chawia kan lak a ni,
Chawngvung man tam sumhluani,

an ti a, an tap chuah chuah bawk a. Amah Sawngkhara chuan an fa chu a pawm a;

Chawngi tho rawh,
Liantea ril a rang,

a ti a, a tap a tap mai a, bang hlei thei lovin a tap a. A thiante chuan, 'Hawh u, Sawnga hi i vah harhpui ang u, a tap hlum thei takngial dawn alawm' an ti a, ramchhuakin Lentlangah an kalpui ta a.

An ramchhuahna lamah chuan Chhawkhlei te hi a lo par a, Sawnga lunglen chu a zual ta deuh deuh mai a, Chhawkhlei par te chu a thliak a, a ipteah a ak a, a tap a:

Lenin tlangah tharsa kan hawl a,
Chhawkhlei lo par Chawngi hmel lo ang;
Chawngngovi hmel tehna zel ing e,

a ti a, a tap a tap leh ta mai a.

Tin, an ramvak haw chu Chawngvungi nuin Chawngi ruang a la tih an lo hrilh a, a um zui ve leh ta a. Kalkawngah chuan a nuin Chawngi ruang chu luiah a lo bual a, a bualnaah chuan a tinther a lo thlauh va, chu chu Sawngkhara chuan a la a, a kirpui leh ta a, kuangah kum thum a ur an ti.

Chumi hnu chuan nupui dang a zawng leh a, Pangzawl Thuiliani an han en a, mahse, an hlawhchham a, nupui nei lovin a awm ta a ni, an ti.

Thulâkna[edit | edit source]

  • Laltluangliana Khiangte, Mizo Songs and Folktales.