Wp/lki/فوتبال
Template:تصویر = Football iu 1996.jpg
فوتبال (انگلیسیFootball) یک ورزش تیمی و محبوب‌ترین ورزش له بیشتر وڵاتان جهانه[1] که توسط دو تیم یازده نفره متشکل ژ وازی کردنِ فوتبال با یک توپ فوتبال بر روی چمن طبیعی یا مصنوعی با هدف گۆل‌زدن انجام مەگیره. یازده وازی کردن هر تیم شامل چند مهاجم، هافبک، مدافع و یک دروازه‌بان مەبن که توسط سرمربی له زمین چیده مەبن و مانن یک سیستم عمل مەکەن که سیستم فوتبال ناویده مەبێت. ایمروو بیش ژ ۲۵۰ میلیون فوتبالیست له بیش ژ ۲۰۰ وڵات وجود دارن.
قدمت فوتبال به چندین سدهٔ پێش ژ میلاد و به چین وازی مەگرده که به تدریج له یونان و روم نیز رواج مەیابه. فوتبال مدرن ایمروو نیز له سال ۱۸۶۶ له مدارس انگلستان شکل‌گرت و به تدریج گسترهٔ پراکندگی او همهٔ جهان را ژێر پۆشش خۆ قرارداد. با شکل‌گیری سازمان فیفا له سال ۱۹۰۴ و ایجاد رقابت جام جهانی فوتبال، ای ورزش بسیار گسترده‌تر بوو.
طول زمین فوتبال ۹۰ تا ۱۲۰ متر و عرض آن ۴۵ تا ۹۰ متره. فوتبال له دونیمه ۲۰ تا ۴۵ دقیقه‌ای انجام مەگیره و له وازییەل حذفی و رفت و برگشتی گاهی اوقات، وقتەل اضافه و پنالتی نیز به او افزوده مەگرده. فوتبال ضوابطی داره که قوانین فوتبال ناویده مەبن و نمەتون بر خلاف اوان عمل‌کرد. سازمان فیفا علاوه بر فوتبال، نهاد رسمی ورزشان فوتسال و فوتبال ساحلی نیز مەباشه و کنفدراسیونەل قاره‌ای یوفا، اِی‌اِف‌سی، سی‌اِی‌اِف، کونکاکاف، کونمبول و اُاِف‌سی ژ ژێرشاخه‌یەل فیفاان.
جام جهانی فوتبال ژ گەورەترین رویدادەل ورزشی جهانه که هر چوارسال یک‌بار له یکی ژ وڵاتان جهان روی مەدهه. علاوه بر ای، مسابقات بین‌المللی دیگری مانن وازییەل المپیک تاوسانی، جام کنفدراسیونەل، جام باشگاهەل جهان، جام ملتەل اروپا و لیگ قهرمانەل اروپا نیز رایجه. لیگەل متعددی ازجمله لا لیگا و لیگ برتر انگلستان له وڵاتان مختلف به‌وجود هاتن که نوعی مسابقات داخلی محسوب مەبن. فوتبال بانوان نیز ژ اواخر سدهٔ نوزدهم میلادی به راه‌افتاد. فیفا ادعا مەکە که وظیفهٔ محافظت وازیکنەل ژ زورافزایی را به‌خوبی انجام مەدهە و فوتبال، ژ زورافزایی پاکه. له سال ۲۰۰۴، فیفا یک منشور اخلاقی بۆ اجرای وازییەل جونمردانه به‌تصویب رسانه. اما له سال ۲۰۰۶، ای منشور وازنگری بوو و منجر به تشکیل نهاد قضایی سوم فیفا بوو.[2]