Wp/lki/اوستان لوری

لوری (به ارمنی: Լոռի) Armenian pronunciation: [lɔˈri] از بزرگ‌ترین استان‌های ارمنستان است که در شمال این کشور واقع شده است و شهر «وانادزُر» که سومین شهر بزرگ ارمنستان است مرکز این استان است. این شهر پیش از این کیروفاکان و پیش از آن قره کلیسا نام داشت.

نزدیک وانادزُر، در کنار یک تپه، کلیسایی ساخته شده از سنگ سیاه، قرار دارد و نامی که آذری زبان‌های کوچ نشین منطقه به این شهر دادند یعنی قره کلیسا (کلیسای سیاه) به همین خاطر بوده است. جمعیت این منطقه پیشترها آمیزه‌ای از ارمنی، گرجی، آذری، روس و یونانی بود و در بسیاری از زمان‌ها بخشی از خان نشین گرجستان (که جزئی از ایران بود) بشمار می‌آمد.

در شمال وانادزُر با دنبال کردن رودخانه جوراگِت (بمعنی رودخانه دره یا همان درهْ رود) به دژ لوری (به ارمنی لوری برد) می‌رسیم. این دژ پایتخت داوید آنهوغین (۹۸۹–۱۰۴۹) از حاکمان قلمروی تاشیر-جوراگت و در دیگر زمان‌ها مرکز حکمرانی خاندان زکریا بود.

در زمان سلجوقیان حاکمانی از خاندان زکریا به نام زکریا و ایوان که مسیحی و احتمالاً از اصل کُرد بودند به مرند و اردبیل حمله کردند و در آن جای‌ها دست به کشتار زدند. این دو برادر توانستند سامانهای زیادی را از دست سلجوقیان بدر آورند. آنها بعدها در ۱۲۲۴ در جنگی از شاه ایران جلال الدین خوارزمشاه شکست خوردند و موج بعدی حمله مغول بود که همه چیز را ویران کرد.