Wp/liv/Tēḑ
Tēḑ agā tǟḑ um ikš sūr touvõīlma kejā. Tǟdõd pāistabõd sīe pierāst ku nänt sizzõl um väggi tuļļi. Universijs um immõr 7 x 1022 tēḑi, mis um 23 miljārdõ kõrd jemīņ až mäd Līndõdriek sizzõl. Mäd pǟvaļikki um ka ikš tēḑ. Se mäd amā ležgim tēḑ pǟvaļikīz tagān um Proxima centauri mis um 4.2 val āigast kougõn. Tǟdõd sūr lǟlamõz pierāst um ne joudli gravitātsijõ ovāt, mis panāb planētõd immõr nänt likkūm.. Tǟdõd sižāli um amā saggõld vied-element ja hēlij. Tǟdõd sizzõl vied-element palāb hēlijks, missõst sugūb energijõ. Až īdlimiz tǟd jūs vied-element jarā lopūb, īeb pāikal punni milzõ-tēḑ. Arrõbõd, ku mäd Pǟvaļikīzt sōb punni milzõ-tēḑ 5 miljard āigast pierrõ. Sīe immõr võib suggõ ud-kub (nebula) ja sīe sidāms vālda pūndõr-tēḑ. Až sūrd tǟdõd kūolõbõd, sugūb sūr poukimi, midā sōb nuttõd supernōva. Siz pāikal īeb väggi sangdi neitron-tēḑ. Sūrd tǟdõd poukõs sugūb nei nimtõd mustā ouk , missõs amā lǟlamõz pīlõb īds punkts bet mis vallõ äb laistõ.
Bīldad
[edit | edit source]-
Už tēḑ Magellan pīlas -
