Wp/kus/William Ofori Atta
William Ofori Atta (10 October 1910 – 14 July 1988), nidib bɛdigʋ da buon ye "Paa Willie", da anɛ onɛ pɛ'ɛsi pin'il United Gold Coast Convention (UGCC) ka lɛm an Ghana saam yinne kani pɛ'ɛs "The Big Six" la ni ka British colonial gɔmma la da pʋ siakidi o pʋtɛn'ɛr la dinɛ da an Gold Coast la. O da yʋolim an Minister for Foreign Affairs bɛ Ghana's second republic dinɛ bɛ 1971 ti paae 1972 ni[1].
O pin'ilʋg yɛla
Nana William Ofori Atta da anɛ Nana Sir Ofori Atta I biig onɛ da an Omanhene (Na'ab) tis Akyem Abuakwa dinɛ yi 1912 ti paae 1943[2]. Onɛ da an nobleman bɛ na'ayir tis Ofori-Atta dynasty, la'amnɛ Akan nidib la dit ti ba mayir faar la bigis ye onɛ da an na'abiig. William Ofori Atta kɛŋnɛ Mfantsipim School[3] ka ba yis o lɛbis Achimota School dinɛ ka o da pɛ'ɛs yiiga sakur biis banɛ zi'ini sɔb Cambridge School Certificate la. O sakur bitaaba anɛ Komla Agbeli Gbedemah nɛ Edward Akufo-Addo[4]. Onɛ o sakur taaba la pin'il intermediate degree programs la. O da lɛm anɛ yiiga School prefect. Nɛ' nam wʋsa da pɛ'ɛsi kɛ' ka University of Ghana zi'en. O da keŋ Queens' College, University of Cambridge dinɛ yi 1935 ti paae 1938 ni. O da kilim lawyer bɛ 1956 ni[5]. O tɔn' anɛ Susan Ofori-Atta, yiiga pʋ'a kani kilim physician Ghana nwa ni.
Pɔlitiks
William Ofori Atta da anɛ onɛ pɛ'ɛs banɛ pin'il United Gold Coast Convention la onɛ da pɛ'ɛsi bɛ 1947 ni la. O da di Akim Abuakwa kuk la yinne dinɛ bɛ 1951 Gold Coast vɔɔtʋg la ni. O da lɛm an tuongat tis United Party dinɛ bɛ di kɔn' nɛ Dr Kwame Nkrumah paati la. Ofori Atta ka Nkrumah da vɛ'ɛd saŋkani da an yiiga republic bɛ Preventive Detention Act la ni. Republic ayi' ni la, o da zi'en tis Akwatia nidib la an yiiga Mp tis Second Republic la, o da lɛm anɛ Minister for Education nɛ Minister for Foreign Affairs bɛ Progress Party government bɛ Dr. Busia yʋʋm la. O da anɛ ninkpiɛŋ tis People's Movement bɛ Freedom and Justice (PMFJ) dinɛ ka o da nwɛ' pɔlitiks tʋ'ʋs 'Union Government' dinɛ ka General I. K. Acheampong da mɔr, onɛ da an Head of state tis Ghana nɛ Chairman tis Supreme Military Council (SMC). Nɛ' da anɛ dinɛ ka langima nam la maal ye ba kɛ' ka langimanam ma'a gɔsid teŋ ka bani ka'e langima kʋ nya'aŋi paam na'am laa. SMC liig la nya'aŋ, o da zi'eni bɔɔd zugdaan bɛ 1979 Ghana vɔɔtʋg la bɛ United National Convention ka bɛ atan' ka mɔr 17.41% yi vɔɔtʋg la ni. Onɛ da an chairman tis Council of State bɛ Third Republic.
O naae yɛla
William Ofori Atta da kenna an Christian ka tʋm bɛdigʋ tis Christian tʋʋma nam ni. O da pɛ'ɛs banɛ pin'il Accra Chapel Trust, (nanna yʋ'ʋn an Korle-Bu Community Chapel) di anɛ evangelical church bɛ Korle Bu Teaching Hospital, Accra bɛ 1967 ni. Ofori Atta da tis J. B. Danquah Memorial Lectures tu'am dinɛ ka Ghana Academy of Arts and Sciences da na'am la bɛ 1985. O pia'azug da anɛ – "Ghana, teŋkani mɔr yɛla". O da kpinɛ 1988 ka ba da tis o state burial.
Gbanvɛɛnsa
- ↑ https://www.modernghana.com/amp/news/1021213/big-six-enduring-lessons-from-the-founding-father.html
- ↑ https://freepages.rootsweb.com/~royalty/genealogy/akyem/i4.html
- ↑ https://www.myjoyonline.com/william-ofori-atta-is-the-best-president-ghana-never-had/
- ↑ https://www.graphic.com.gh/features/features/remembering-william-ofori-atta-a-model-of-peace-unity-and-reconciliation.html
- ↑ http://ww16.nigerdeltacongress.com/rarticles/role_of_lawyers_in_consolidating.htm?sub1=20230927-0218-26cc-82b2-a142b2394afe