Wp/kus/Roger Joseph Atogetipoli Felli

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kus
Wp > kus > Roger Joseph Atogetipoli Felli
Roger Joseph Felli
human
Sex or gendermale Dɛmisim gbɛlima
Country of citizenshipGhana Dɛmisim gbɛlima
Given nameRoger Dɛmisim gbɛlima
Date of birth2 May 1941 Dɛmisim gbɛlima
Place of birthNavrongo Dɛmisim gbɛlima
Date of death26 June 1979 Dɛmisim gbɛlima
Place of deathAccra Dɛmisim gbɛlima
Cause of deathballistic trauma Dɛmisim gbɛlima
Languages spoken, written or signedEnglish Dɛmisim gbɛlima
Occupationpolitician, diplomat, military personnel Dɛmisim gbɛlima
Position heldMinister for Foreign Affairs, Minister for Finance and Economic Planning Dɛmisim gbɛlima

Colonel Roger Joseph Atogetipoli Felli (Ba da du’a nԑ yʋma tusir, kͻbʋswai nԑ pisnaasi nԑ ayinne la nwadisa anu la ni daba ayi daar (May 2, 1941) ka o kpi yuma tusur, nԑ kͻbiswai nԑ pisyͻpͻi nԑ awai la ni nwadisa ayuobu la ni dap pisinԑ ayuobu (June 26, 1979). O da anԑ soogia ka lԑm an pͻlitis nwԑ’ԑd onԑ da lԑm an Ghana foreign minister ya’as.

Ba da du’a Roger Felli nԑ Navrongo[1], Kassena-Nankana District bԑ Upper East sʋ’ʋlim Ghana.

Military

Yʋʋm tusir, kͻbuswai nԑ pisyuobu nԑ atan la ni[1] ka ba da gaŋ o Ghana army la ni ye o an Lieutenant. O pin’li nͻbig ka li yitne o zamisig Ghana nԑ on da keŋ naasaateng zamis la.

Pͻlitis

Sankani ka ba da yis Dr. Kofi Abrefa Busia gomina ni yuma tusur ne kͻbʋswai nԑ pisyͻpͻi nԑ ayi la yiiga nwadig la dap pinne atan daar ka Major Felli da paas National Redemption Council kani ka Colonel Ignatius Kutu Acheampong da ann ba kpeem la.Ba da gaŋi o ye o an Commissioner for works ka lԑm an Housing minister tis gͻmina paal sankan la. O da keŋ tuonni kilim Trade and Industry Ministry nԑ Finance and Economic Planning Ministry. Ba da lԑn gaŋ Colonel Roger Felli ye o an Minister of Foreign Affairs yuma tusur, kobuswai ne pisyͻpͻi ne anu la ni.[2] O da kpԑm bԑ nԑ ala ti keŋ paae azabi d’ie na’am (coup d’etat) yuma tusur ne kͻbʋswai nԑ pisyͻpͻi ne awai  la nwadisa ayuobu la ni daba anaasi daar, dinni da kԑ ka ba mͻr Armed Forces Revolutionary Council (AFRC) ka Flt Lt. Jerry Rawlings da an kpԑԑm.

O kum (Execution)

Colonel Roger Felli da paas dapa ayuobu banԑ da an soogia kpeem nam bani da dԑŋim tum tis gͻmԑna la. Ba da kԑ nԑ ka o zi’en ka ba nwԑ’ o nԑ malifu kʋ Teshie Military Range bԑ Teshie, Accra baba la[3]. Yuma tusur ne kͻbʋswai nԑ pisyͻpͻi nԑ awai la nwadisa ayuobu la ni dab pisi nԑ ayuobu daar ka AFRC da ye ba kʋʋmʋ nԑ malifu la. Soojia kpeem nama ayi bani ka ba da paasi o ku’um nԑ o la da anԑ heads of state of Ghana, Gen Fred Akuffo nԑ Lt Gen Akwasi Afrifa nԑ soojia si’eba atan, ka ban yʋra da anԑ Air Vice Marshal Boakye, Maj. Gen R.E.A Kotei nԑ Rear Admiral Joy Amedume[3]. Ba da mumi ba nԑ Adoagyiri bԑ Nsawam[1] baba Eastern Region Ghana ni

Ban maligim mum o Navrongo la

Yuma tua sa ayi nԑ yʋm yinnԑ la nwadis piinԑ ayi’la ni li dabisim pisine ayͻpͻi ka ba da nͻk Col. Roger Felli niŋgbiŋi paas nԑ nidiba anu bani ka ba da laam paasi kʋ la nԑ nidiba ayi bani ka ba da lԑn kʋ dabisa bi’ela nyaŋ ninŋgbina tisi ba yi dim, ka din da naamnԑ Garrison Methodist nԑ Presbyterian karimdoog bԑ Accra[1] la. Raphael Felli da anԑ Colonel Felli nephew ka bԑ naasaateŋ an wada kpԑԑm (attorney) da yԑl yԑ “ti sunf sa’amnԑ hali, ti sunf duonԑ…… amaa ti bͻͻdim kanԑ ka ti mͻr la an ti sam yͻͻb[4]” ka o pitu, Joe Felli da me yԑll yԑ yidim nԑ kpi’es mͻr suor ka ba baŋ dinni maal ka ba kʋʋ o bi’er nԑ sojia kpeem si’eba ayͻpͻi la[1]. O da lԑm yԑl ye siig kani bԑ Ghana yԑlisim la ni yԑ “Freedom and Justice” la nam kpԑm bԑ teŋ la tuuma wʋsa ni. O da lԑm yel yaas ye: Di dͻl suor ka teŋԑnim buos dinni maal ka kԑ ka so wusa baŋ yԑ ba kʋ lԑm kԑ ka li bͻͻdimdi tʋm ya’asԑ, yԑ di pʋ pa’al ninsaal nyͻvur la naasi. O da lԑn yԑl yԑ dinne ka Ghana na maal ka li an dinni na yuug ka lԑm tedig Roger Felli nԑ o taaba la anԑ amaligim nͻki ti saŋa wʋsa nԑ amaligim pԑsigi ti meŋ tis ye ti guri ti wada kani sʋ’ʋe ti la. Yԑ ti guri ti wada la hali nԑ mugusig saŋa.[1]

Ba da maligim mum o nԑ Navrongo, o meŋ teŋ, ban da naae karimbiis pu’usim la (Catholic rites)

Gbanvԑԑnsa

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/artikel.php?ID=20586
  2. http://rulers.org/fm2.html
  3. 3.0 3.1 https://web.archive.org/web/20061016013142/http://www.ghana.gov.gh/NRC/VOL%202%20Part%201%20CHAPTER%206%20Review%20of%20Petitions.pdf
  4. http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/artikel.php?ID=20547