Wp/kus/Osei Kyei Mensah Bonsu

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kus
Wp > kus > Osei Kyei Mensah Bonsu
Osei Kyei Mensah Bonsu
human
Sex or gendermale Dɛmisim gbɛlima
Country of citizenshipGhana Dɛmisim gbɛlima
Date of birth3 February 1957 Dɛmisim gbɛlima
Place of birthAfrancho Dɛmisim gbɛlima
Languages spoken, written or signedEnglish Dɛmisim gbɛlima
Occupationpolitician, urban planner Dɛmisim gbɛlima
Educated atKwame Nkrumah University of Science and Technology, St. Peter's Boys Senior High School Dɛmisim gbɛlima
Member of political partyNew Patriotic Party Dɛmisim gbɛlima
Religion or worldviewChristianity Dɛmisim gbɛlima

Osei Kyei Mensah Bonsu (Onԑ ka ba da mi’i o ye Lawrence Addae la[1] Ba da du’a o nԑ nwadis ayi' la daba 3, yʋma 1957)[2][3] O anԑ onԑ gban’asa kat wa’ae nɛ tempʋʋg nↄbigir yԑla, o mԑ lԑn anԑ pↄlitis nwԑ’ԑd. Nannanna onԑ an wadmaanib banԑ zu’oe la kpԑԑm n bԑ wadmaanib yir la Ghana nwa ni ka an Minista onԑ gↄsid wadmaanib yir la yԑla bԑ Ghana kpԑla.[4][5] O anԑ onԑ tʋm wada tʋʋma yʋʋg hali Ghana kpԑla.[6]

O vʋm pin’ilʋg nԑ sakur

Ba du’a Osei Kyei-Mensah nԑ nwadis ayi' la daba 3, yʋʋma 1957 O Bremang-Afrancho, bԑ tempʋʋg linԑ bԑ Kumasi, Ashanti Region sʋ’ʋlʋm la.[7] yʋma 1982 la ni, ka o da naae Kwame Nkrumah University of Science and Technology ka di’e digirii kasԑta gbaʋŋ n bԑ zamisʋg linԑ an Urban Planning yԑla.[8] O anԑ onԑ mↄr mi’ilim kati wa'ae nɛ nↄbigir gban’asa/Architect/Quantity Surveyor yԑla. Girimadaan Bonsu anԑ Kristo biig, o anԑ Assemblies of God karim biig.[9]

Pↄlitis nwɛ'ɛb yɛla

Osei Kyei Mensah anԑ Wabʋg Na’adↄↄg nid. Nwadig yinne la yʋma 1997 la ni da aan o yiiga saŋa linԑ ka o da kpԑn’ wadmaanib yir la n zi’enԑ tis Old Tafo, Suame linԑ bԑ Ashanti Region sʋ’ʋlʋm la.[10] O zi’en kʋk la zug hali ka li yuug. o si’iŋi an wadmaan bԑ o sʋ’ʋlʋm la ni n paas wadmaanib yir linԑ paas ayi' nɛ atan’ nɛ anaasi nɛ anu nɛ ayuobʋ nԑ ayↄpↄi la n bԑ ti Ghana Republic linԑ paas anaasi la ni.[8][7] Onԑ an kʋkdaan n tis  Special Budget nɛ House nԑ kpikpinnib kpԑԑmnam la. O paas kpԑԑm banԑ gↄsid ligidi yԑla la nɛ Salima tuub nɛ Energy Standing Orders nԑ banԑ gↄsidi gaansid kpԑԑmnam la ni.[8][11] O nan mi’ pian’a zɛrig wadmaanib yir kpԑԑm onԑ di’esid tu’am ka basid suor ka ba pian’ad Alban Bagbin, ban da mↄr la’asʋg n bԑ Pentecost karimdↄↄgin la yʋma 2023 la ni ye ba pian’a Teŋ la Nↄbigir yԑla ka o gʋ’ li suor ka li yʋʋg la.[12]

Nwadis anii la yʋma 2023, ka o pian’a nԑԑr pa’alʋg ye ba ya’a ti ye ba vɔɔt gaans nidib Wabʋg Na’adↄↄg la ni ka ba keŋi nya’a gↄmina na’am la, ye kɔbʋg pʋʋgin Gↄmina nya’andↄl Bawumia na mↄr wʋʋ 70% vↄɔt la wʋsa ni.[13][14] Ban daa ti vɔɔt naae ka, Bawumia mↄr 68%  ka li kpԑlim nԑ 70% wʋʋ on da pian’a si’em la.[15][16][17]

Vↄtnam yԑla

Yʋma 1996 la ni ka Ghana dim da maal vↄɔt la ka o da zi’en Wabʋg Na’adↄↄg la zugu nyi'a di ka lin da aan o yiiga kpԑn’ɛb bԑ wadmaanib yir la n zi’enԑ tis Suame teŋkanɛ bɛ Ashanti region sʋ'ʋlʋm Ghana nwa ni la. O da mↄri vↄɔt kal 47,455 yit vɔↄt kanl wʋsa linԑ da an 64,394 la ni, ka kɔbʋg pʋʋgin ka o da mↄr 57.40%,ka Paul Yeboah onԑ an Ma’asim Tiig nid la da mↄri vɔɔt kal 10,828, ka Azong Alhassan onɛ an PNC nid la mԑ da mↄr vɔɔt kal 3,219, ka Habiba Atta onɛ an CPP nid la mԑ da mↄr vɔɔt kal 2,892 ka o di ka basi ba.[18]

Yʋma 2004 vɔɔdʋg la ni yɛla

Ghana dim da lɛn maal vɔↄdʋg yʋma 2004 la ni ka Osei lԑn di Suame linԑ bɛ Ghana Ashanti Region sʋ’ʋlʋm la kʋk la. O da zi’enԑ Wabʋg na’adↄↄg la nɔba zugu nyi’a di.[19][20] O sʋ’ʋlʋm da paas wadmaanib bam 36 banԑ ka Wabʋg na’adↄↄg la da paam sʋ’ʋlʋm la ni n yi kʋkʋs la wʋsa kanl sʋ’ʋlʋm la ni linԑ da an 39 linԑ bԑ Ashanti Region sʋ’ʋlʋm.[21] yʋʋm kanna la Wabʋg Na’adↄↄg la da mↄri wadmaanib bam 128 n yi wadmaanib kanl wʋsa linԑ an 230 la ni pa’al ye banԑ zu’oe gat .[22] O da dinԑ nԑ vɔɔt kal n yi vↄt la wʋsa ni nɛ 59,039 la. Ka kɔbʋg pʋʋgin o da mↄri 82.1% yit vɔↄt la wʋsa ni. On nԑ Agonno Sampson Young onɛ an CNP nid nɛ Paul Richard Kofi onɛ an Ma’asim Tiig Na'adɔɔg nid nԑ Frederick Antwi onɛ an CPP nid da zi’en ka o di ka basi ba. Ba wʋsa vↄɔtnam da anԑ 934, 8,448 nԑ 1,157 wʋʋ ba yʋda la tuunl taab si’em la. Ka kɔbʋg pʋʋgin ba da mↄri 1.6%, 14.3% nԑ 2% wʋʋ ba yʋda la tuunl taab si’em.[19][20]

Yʋma 2008 vɔↄdʋg la ni yɛla

Ghana dim da lԑn maal vɔɔdʋg bɛ yʋma 2008 la ni ka Osei lԑn di Suame linԑ Ghana Ashanti Region sʋ’ʋlʋm la wadmaan kʋk la. O da zi’enԑ Wabʋg na’adↄↄg la zugu nyi’a di.[23][24] O sʋ’ʋlʋm da paas wadmaanib bam 34 banԑ ka Wabʋg na’adↄↄg la da paam sʋ’ʋlʋm la ni n yi kʋkʋs la wʋsa kanl sʋ’ʋlʋm la ni linԑ da an 39 linԑ bԑ Ashanti Region sʋ’ʋlʋm.[25]

Yʋʋm kanna Wabʋg Na’adↄↄg la da mↄri wadmaanib bam 109 n yi wadmaanib kanl wʋsa linԑ an 230 la ni pa’al ye banԑ da pↄↄd.[26] O da dinԑ nԑ vↄtnam bam 45,235 n yi vɔↄt la wʋsa ni linԑ da an 57,765 la. Ka kɔbʋg pʋʋgin o da mↄri 78.31% vↄɔt la wʋsa ni. On nԑ David Osei Manu Ma’asim Tiig nid nɛ Ameyaw Aboagye Peter onɛ DPP nid nԑ Frederick Antwi-Nsiah CPP nid da zi’en ka o di ka basi ba. Ba wʋsa vɔↄtnam da mↄri vɔↄt kal, 2,409 nԑ 379 wʋʋ ba yʋda la tʋʋnl taab si’em la. Ka kɔbʋg pʋʋgin ba da mↄri 37.59%, 5.43% nԑ 1.28% wʋʋ ba yʋda la tʋʋnl taab si’em.[23][24]

Yʋma 2012 vɔↄdʋg la ni yɛla

Ghana dim da lԑn maal vɔɔdʋg yʋma 2012 la ni ka Osei lԑn di Suame linԑ Ghana Ashanti Region sʋ’ʋlʋm kʋk la. O da zi’enԑ Wabʋg na’adↄↄg la zugu nyi’a di. O da dinԑ nԑ vɔɔt kal n yi vↄɔt la wʋsa kal limɛ an 76,852 la. Ka kɔbʋg pʋʋgin o da mↄri 79.15% vɔɔt la wʋsa ni. On nԑ Alidu Baba Dambasea kanɛ an Ma’asim Tiig nid la nɛ Solomon Nkrumah Appia Kubi onɛ an PPP na'adɔɔg nid nɛ Mavis Afriyie onɛ an DPP nid nɛ Abena Nyarko onɛ an NDP nid nԑ Osei-Bempah Hayford nԑ Paul Richard Kofi Yeboah banԑ da zi’enԑ ba nyari la da zi’en ka o di ka basi ba. Ba wʋsa vɔↄtnam da anԑ bam 10,589, 434, 376, 220, 71, 194, 3,752 nԑ 387 wʋʋ ba yʋda la tuunl taab si’em la. Ka kɔbʋg pʋʋgin ba da mↄri 13.78%, 0.56%, 0.49%, 0.29%, 0.09%, 0.25%, 4.88% nԑ 0.50% wʋʋ ba yʋda la tuunl taab si’em la. La’am nԑ ba gↄmina la da kae kʋk la zug la onԑ da an wadmaanib banԑ pʋ zu’oe la kpԑԑm lin da yi yʋma 2013 ti paae yʋma 2017 la ni.[27][28]

Yʋma 2020 vɔↄdʋg la ni yɛla

Ghana dim da lԑn maal vɔɔdʋg yʋma 2020  la ni ka Osei lԑn di Suame linԑ bɛ Ghana Ashanti Region sʋ’ʋlʋm kʋk la. O da zi’enԑ Wabʋg na’adↄↄg la zugu nyi’a di. Osei Kyei Mensah Bonsu nԑ nidib anaasi da la’asi nyi’ad ka ba yʋda da anԑ Dodoovi Francis onɛ an Ma’asim Tiig na'adɔɔg la nid nɛ Sulemana Mohammed onɛ an CPP nid nɛ Mohammed Mubarak onɛ an APC nid nԑ onԑ da zi’enԑ o nyari la.

O da dinԑ nԑ vↄtnam bam 67,095 n yi vↄɔt la wʋsa ni. Ka kɔbʋg pʋʋgin o da mↄri 76.1%, vɔↄt la wʋsa ni. Ka Dodoovi Francis onɛ an Ma’asim Tiig nid mↄr 9,312, ka kɔbʋg pʋʋgin ka o mↄr 10.6% ka Sulemana Mohammed onɛ an CPP nid la mԑ mↄr vɔɔt kal 299 ka kɔbʋg pʋʋgin ka o mↄr 0.3%, APC mԑ da mↄr 213 ka kɔbʋg pʋʋgin 0.2%, George Prempeh mԑ da mↄr 11,217 ka kɔbʋg pʋʋgin ka o mↄr 12.7%.[29]

Commonwealth Parliamentary Association (CPA) Vɔↄt la

Commonwealth Parliamentary of Association (CPA)  kpԑԑmnam la da vↄti gaŋ Osei Kyei-Mensah-Bonsu  ye o an kʋkdaan nya’andↄl.[30][31][32] Osei Kyei-Mensah-Bonsu da ti kena mↄr tʋʋma linԑ gat ka yʋ’ʋr hali Ghana kpԑla on da di New Zealand's Garry Brownlee, la.[33][34]

Yʋda banԑ ka o pian’a bԑllim ye ba pʋt zi’ig la

On naae o wadmanib yir tʋʋma wʋʋ mɛԑb nam bam Job 600 la, Mensah Bonsu pa’ali o ya’am ye li sum ka ba nↄk onↄ da dԑŋim an pian’adi’es wadmaanib yir la pʋt yir la ka li an wↄ’ↄgir n tis o on maal si’eli tis teŋ la nↄbigir nԑ ti Ghana nimma’asim yԑla la. O da lԑn mԑԑbi ayi banԑ bԑ Job 600 nya’aŋ la ka ba nↄki Peter Ala Adjetey yʋ’ʋri n pʋdi li, onԑ da di’e Justice Annan zi’esim la. Amaa ka Convention People's Party na’adↄↄg nidib duoe pʋ siakԑ, ka ye ba ya’a tiak Job 600 yʋ’ʋr la li na ԑԑns tʋʋm kanԑ ka Kwame Nkrumah tʋm tis Ghana li bԑ labakʋda la ni la bas.[35][36]

Vʋm bԑllim.

Osei mↄr pu’a ka o yʋ’ʋr buon Irene Kyei-Mensah Bonsu ka ba mↄr biis anii.[7] O anԑ Kristo biig onԑ an Assemblies of God Karimbiig.[7]

Gbanvԑԑnsa

  1. https://peacefmonline.com/pages/politics/politics/202202/460083.php/
  2. https://web.archive.org/web/20120423215830/http://www.ghanadistricts.com/mps/?&mpd=38
  3. https://yen.com.gh/153603-osei-kyei-mensah-bonsu-bio-wife-religion-education-net-worth.html
  4. https://citinewsroom.com/2020/05/were-ready-to-debate-minority-on-their-call-for-rejection-of-c-i-126-majority-leader/
  5. https://web.archive.org/web/20220124125554/https://3news.com/e-levy-concerns-on-proposed-rate-must-be-addressed-afenyo-markin/
  6. https://www.theafricareport.com/323665/osei-kyei-mensah-bonsu-the-doyen-of-ghanas-parliament/
  7. 7.0 7.1 7.2 7.3 http://www.ghanamps.com/mps/details.php?id=5277
  8. 8.0 8.1 8.2 https://www.parliament.gh/mps?mp=272
  9. https://www.ghanaweb.com/person/Osei-Kyei-Mensah-Bonsu-1194
  10. https://mopa.gov.gh/directors-profile/HON.+OSEI-KYEI+MENSAH-BONSU(MP)/6b8c8fd8a82fd197a02239d9f2317c6ee4781776/0d3119e37
  11. https://www.peacefmonline.com/pages/politics/politics/202201/459289.php
  12. https://www.myjoyonline.com/parliament-may-be-setting-a-bad-precedent-for-not-sitting-majority-leader-tells-speaker
  13. https://www.modernghana.com/news/1254267/i-am-certain-bawumia-will-command-70-votes-in.html
  14. https://www.pulse.com.gh/news/politics/bawumia-will-win-by-70-in-suame-osei-kyei-mensah-bonsu-predicts/mhg7pyv
  15. https://web.archive.org/web/20230829194758/https://univers.ug.edu.gh/2023/08/26/bawumia-tops-npp-super-delegates-conference-with-68-of-votes/
  16. https://citinewsroom.com/2023/08/bawumia-tops-npp-super-delegates-conference-ken-agyapong-qualifies-for-november-primaries/
  17. https://www.pulse.com.gh/news/local/bawumia-holds-comfortable-lead-in-npp-super-delegates-conference/7were7l
  18. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/1996/ashanti/234/index.php
  19. 19.0 19.1 http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/ashanti/38/index.php
  20. 20.0 20.1 https://en.wikipedia.org/wiki/Osei_Kyei-Mensah-Bonsu#:~:text=Personal%20tools-,Ghana%20Elections%202008.%20Ghana%3A%20Friedrich%20Ebert%20Stiftung.%202010.%20p.%C2%A0129.
  21. https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/
  22. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/index.php
  23. 23.0 23.1 http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/ashanti/38/index.php
  24. 24.0 24.1 http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/ashanti/38/index.php
  25. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/ashanti/index.php
  26. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/index.php
  27. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2012/ashanti/38/index.php
  28. https://en.wikipedia.org/wiki/Osei_Kyei-Mensah-Bonsu#:~:text=Personal%20tools-,Elections%202012.%20Ghana%3A%20Friedrich%20Ebert%20Stiftung.%202012.%20p.%C2%A0133.
  29. https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2020/parliament/ashanti/suame/
  30. https://www.ghanaiantimes.com.gh/majority-leader-elected-acting-vice-chairperson-of-cpa/
  31. https://www.myjoyonline.com/majority-leader-kyei-mensah-bonsu-elected-as-acting-vice-chairperson-for-commonwealth-parliamentary-association/
  32. https://citinewsroom.com/2021/08/osei-kyei-mensah-bonsu-elected-ag-vice-chair-of-commonwealth-parliamentary-association/
  33. https://citinewsroom.com/2021/08/osei-kyei-mensah-bonsu-elected-ag-vice-chair-of-commonwealth-parliamentary-association/
  34. https://www.graphic.com.gh/news/politics/kyei-mensah-bonsu-elected-as-acting-vice-chairman-of-commonwealth-parliamentary-association.html
  35. http://www.ghananewslink.com/indexxxxxx.php?id=10911
  36. https://web.archive.org/web/20160304033708/http://www.ghanamps.gov.gh/news-events/details.php?id=684