Wp/kus/Meddah

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kus
Wp > kus > Meddah
Meddah
profession, occupation
Subclass ofstoryteller Dɛmisim gbɛlima
CountryTurkey Dɛmisim gbɛlima
Country of originTurkey Dɛmisim gbɛlima
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity, Masterpieces of the Oral and Intangible Heritage of Humanity Dɛmisim gbɛlima
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/00037, https://ich.unesco.org/fr/RL/00037, https://ich.unesco.org/es/RL/00037 Dɛmisim gbɛlima

Meddah anɛ yʋ'ʋri tis Turkey dim ninkanɛ pian’adi ba buudi malima yɛlkuda yɛla onɛ da zi'en nidib tuoni bɛ coffeehouse la'asʋg zin'igin la. Saŋa bɛdegʋ nii, ba da ɛɛnti ma Ottoman Empire 16th century saŋa mɔri wa'ae sa. Di'ema la anɛ mɔri si’em zug yinne, ka meddah maan di'ema erimanam bɛdigʋ ka li pa'an ni o yɛla ya'am kanɛ bɛ di'ema la pʋʋgin. Meddah ɛɛnti mɔri ma'asim tiig, bɛɛ aŋkitif, bɛɛ bɔbʋg mɔri maan zanbina pa'an ye o bɔɔdi o tiaknɛ di'ema, ka o lɛm mɔr kʋkɔya tiasʋg ya'am ka I nyaŋidi dɔlisid buudi pian'ad kɔn'ɔb-kɔn'ɔb. Ba pʋ tisid di'ema la na yuug saŋa si'emm; meddah sʋŋi mɔr o mɛŋ ya'am kanɛ ka o na si’em di'ema la ka banɛ gɔsid la paami li malisim.

Siɛr

Meddahs wʋsa da anɛ di’em-di’em kanɛ nɔŋ nwienr pamm, ka ba nyaŋi filing tɛŋ yinnɛ gilli nae ka lɛm tɔlis tɛɛns banɛ bɛ tuon la, tɛŋ ban sieba anɛ tɛŋ titada bani bɛ spice road; malʋŋ pʋʋgin fʋ ya’a yɛ fʋ mɔri lɛb Homer’s saŋa la. Meddah suobanɛ Ku da dɔlisid la anɛ yinnɛ nɛ itinerant storytellers banɛ an Greek dim epiks la, bani an Iliad nɛ Odyssey, la’am nɛ ba sɔlima yɛlzug la da an Ferhat ile Şirin bɛɛ Layla and Majnun. Meddah laba tisidib la da anɛ tisid soda labaya linɛ ka ba fɛndigi li ka li dɔl nɛ bani gɔsid bɔɔdim nɛ di’em-di’emidib la gban’ar. Istanbul meddahs da nɔknɛ yʋma die’ma la’adi m pɛɛsi ba sɔlima ni; nɛŋa ma’a kɛ ka ba sɔlima bɛi li kɔn’ nɛ East Anatolian Dengbêjin dim sɔlima la. 2008 the art meddah da pɛɛs nɛ Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity.

Labakʋda

Meddah da dɛŋim sin’iŋɛ sɔbʋdnɛ pʋ’ʋsʋmnam labaya,[1] Turkish oral literature bʋʋdi Malina yɛla ka mɛ lɛm kpɛm zi’e kiŋ-kiŋ sɔbid ka pian’ad ka li dɔlisidi Turkish nomadicshamanist buudi malima yɛla dinɛ ka ba mɔri yi Central Asia na ka li ka’ yɛ yɛl sia maalɛ, din yi 11th-13th centuries Turkish story-telling la, di pian’andɛ ArabicPersian buudi malima yɛla bɛdigʋ ka li yʋ’ʋn da nwɛnii nid yinnɛ ma’aa yɛla nɛ.[2][3] nimbama da pian’dii epik tales yɛla tita’am di na ti lɛm buon yɛ kıssahan, dinɛ pɛ’ɛl nɛ Islamic yɛla bɛdigʋ, ka li koɛmisid Muslim Nam la yada niŋir ka mɛ sʋŋidi tiakid banɛ ka’ Muslims la ka ba lieb Muslim nidib.[3][1] kıssahan la da pʋm bɛnɛ Seljuq saŋa sa la ɛɛnti pian’ad Arabic nɛ Persian epics yɛla, nɛɛ sɔlima dinɛ pa’an  Ali and Hamza nɛ tales dinɛ yit One Thousand and One Nights ni na. Saansa biela ni  ka sɔlimbama yʋ’ʋm da nɔbigi pɛɛs Battal Gazi yɛla.[4] Kıssahan labakʋda gbaʋŋin tiesidi pa’an ba buudi malima la da kɛn tuonɛ lɛm paae Ottoman saŋa la ba tʋmid Mustafa na’ayin, Mehmed II ɔnɛ da zin’I o na’am kʋkzug. Saŋkana la banɛ da sɔlimid la wʋsa ba da buon nɛ ba meddaah, ka ba sɔlima la wʋsa di’e zig bɛdigʋ. Ba yʋ’ʋnda sin’iŋɛ tʋasid bʋnkɔbid tʋʋma ka tʋm yɛl nyalima bɛdigʋ yɛ ba nyaŋi kɛ ka di Mali’s nidib bani gɔsid la.[3] Gbami’id yinnɛ pian’a pa’al, yɛ di anɛ saŋkaŋa ka Mohammeddan clergy yɛl wina’am nidib la li kis nɛ ban na nɔki ba mɛŋi pɛɛs nɛ si’em bama ni. A la zug ka meddah dim la yu’on da di’emidi ba die’ma la nɛ ka li dɔl satire: ka ba si’em zug dɔl nɛ heroic tales ma’a nɛ bʋmbani naamid ninsaal vʋm pʋʋgin.[1] 16th nɛ 18th centuries la sʋʋgiŋ, ka meddah nɔbʋg hali ka nidib bani li yɛla bɛdigʋ pamm. Ba Nam kpɛm kɛnnɛ tuon hali pae 20th century.[3] Amadɛ fʋ ya’a gɔs meddah buudi malima la guoe nɛ 20th century la sʋʋgiŋ nɛ Sururi, ka zi’e a la kiŋ-kiŋ kɛn ti pae 1930s, banɛ naar dim la si’em bama ni. La’am nɛ buudi malima sɔlima dinɛ bɛ Turkish tɛŋin bakwainam naarin wʋsa la nɛ meddah la’ad bibisnam la wʋsa, ashik.[5] da nɔki di wʋsa wʋsa.

Gbamvɛɛnsa

  1. 1.0 1.1 1.2 https://en.wikipedia.org/wiki/Meddah#cite_note-halman-1
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/Meddah#cite_note-agni-2
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 https://en.wikipedia.org/wiki/Meddah#cite_note-islamans-3
  4. https://en.wikipedia.org/wiki/Meddah#cite_note-4
  5. https://en.wikipedia.org/wiki/Meddah#cite_note-5