Wp/kus/Kawεnna

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kus
Wp > kus > Kawεnna
maize
ingredient
Subclass ofgrain, food Dɛmisim gbɛlima
Has usenutrition Dɛmisim gbɛlima
Natural product of taxonmaize Dɛmisim gbɛlima
Related categoryCategory:Maize products, Category:Maize production, Category:Maize dishes Dɛmisim gbɛlima

Kawεnna anε diib buudi kani zuoe duniya nwa ni. Ba kuod di zin’ig wʋsa ase Antarcia tεŋin ma'a ka ba pʋ kuoda. Kawεnna mʋr buudi kɔn’ɔb-kɔn’ɔb pinu (50) ka mɔr sin’em nam, nwanim, bεllim, nε ban zεnm siem buudi bεdigʋ. Piel, donbuulim, nε wiiʋg buudi la tita’am ka ba taa kuod.[1] Tεŋ sieba mε nɔŋ pielugdonbuulim buudi la ka li bεnε tεŋ la nidib nε bamm bɔɔd siel. Ba da dεŋi sin’iŋ Kawεnna kuob nε Mexico tεŋin nε 1500 BC, mɔri paae Africa nwεni 1500 AD, ka ba naam baŋi li ka li pʋ yʋʋgε ka paae Africa na ka yʋ’ʋm an Africa dim dikpan.[1]

Sʋ’ʋm

Kawεnna anε kief kani an yεlkpani bε Sub-Saharan Africa(SSA) ka mε lεm an kief kani an yelkpan diib ka nidib gad wʋʋ 1.2 million m bε SSA nε Lati America nidib gat wʋʋ 300 million kpεn tia nε kawεnna mɔri dit. Kief kaŋa zin’ig sieba na tɔn’ɔm nɔki mal diib nε bɔmbani ka’a diibɔ. Africa Kɔbiga pʋʋgin di anε pistan’ kεŋi paae pisnu ka kawenna ligidi εnti siei (30%-50%).[1] Di gat wʋʋ pistan’, kɔbiga pʋʋgiŋ ka Sub-Saharan Africa nidib diib yit kawεnna ni na. Nε’εŋa zugɔɔ Africa tεm bibis la wʋsa ditnε kawεnna ka li aan ba di kpεʋŋ. Diŋzuk ka kpaadib yʋ’ʋm nɔk suosieba dinε na nyaŋi kε ka ba paamid diib bεdigʋ yi kawεnna ni. Fʋ mε tɔn’ɔm lεm di bεε ɔnb Kawεm ma’asa la ka li an dinε na tɔn’ɔm sʋŋ niŋgbin la.[1]

Gbanmvεεnsa

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 https://www.iita.org/cropsnew/maize/