Wp/kus/Dorcas Affo-Toffey

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kus
Wp > kus > Dorcas Affo-Toffey
Dorcas Affo-Toffey
human
Sex or genderfemale Dɛmisim gbɛlima
Country of citizenshipGhana Dɛmisim gbɛlima
Date of birth4 May 1972 Dɛmisim gbɛlima
Languages spoken, written or signedEnglish Dɛmisim gbɛlima
Occupationpolitician Dɛmisim gbɛlima
Position heldMember of the 8th Parliament of the 4th Republic of Ghana Dɛmisim gbɛlima
Member of political partyNational Democratic Congress Dɛmisim gbɛlima
Religion or worldviewChristianity Dɛmisim gbɛlima

Dorcas Affo-Toffey[1] (4 May 1972) anɛ Gaana kpikpin, onɛ sʋŋid nɛ pɔlitiks nwɛ’ɛd.[2] O anɛ Ma’asim tiig Na’adɔɔg, National Democratic Congress (NDC) nid.[3][4][5] O anɛ wadmaani tis Jomoro Constituency sʋ’ʋlim bɛ Western Region.[6]

On sin’iŋ si’em nɛ o saakur yɛla

Ba da dʋ’a Dorcas Affo-Toffey nɛ yʋʋm tusir, kɔbiswai nɛ pisyɔpɔi nɛ ayi la Nwadisas anu la daba anaasi daar (4 May 1972), Tikobo No. 1, o dʋ’adib da anɛ Stephen Ackah Toffey onɛ da maal ka’alim la nɛ Mary Afo Danyi.[1] Ba da dʋ’a o nɛ biis bɛdigʋ ni, onɛ paasi o saam biis pisi nɛ yinne la (23) pii nɛ anii (18) ka an kpaanr o ma biisa anu la ni.[7] o da kɛŋi o basic schoolnɛ Tikobo No. 1 and Ideal Preparatory school bɛ Takoradi la ka tɔlisi keŋ Nkroful Agriculture Secondary School yʋʋm tusir, kɔbiswai nɛ pisnii nɛ ayuobʋ (1986) maali o secondary school education. On da naae anina la, o da tiak teŋi keŋ USA o taʋn kpɛɛm san’an. Sankan o da zamis nyina yɛla (Dental hygiene), real estate management, branding nɛ customer service.

O mɔr diploma in Branding and Customer Service Management.[7] din nya’aŋ o da tɔlisi o sakuri keŋ Knutsford University College maal Bachelor of Science degree in Marketing ka lɛn maal Master of Business Administration (MBA) in marketing.[7]

Tʋʋma

Afo-Toffey da bɛ USA ka di gaad yʋma pisi nɛ anu la, o da tʋm tʋʋma kɔn’ɔb kɔn’ɔb.[7] Luos kɔn’ɔb kɔn’ɔb la anɛ nimma’asim lʋgʋr (health), gbaʋŋ zamisʋg lʋgʋr (education administration), real estate development, kpiisʋg (entrepreneurship) nɛ nidib sʋŋir (philanthropy).[7] Din yi yʋʋm tusa ayi nɛ ayi la (2002) paae zina, o pin’il tʋʋmanam ka gɔsi ba bɛdigʋ Atlanta Georgia bɛ USA la, ba sieba anɛ; Queen D Beauty nɛ Topeka Properties, zin’ikanɛ gɔsid mɛɛb nɛ di la’adnam yɛla. o lɛn anɛ senior partner tis Selfie Homes bɛ Atlanta Georgia USA.[7] O da lɛb Gaana yʋʋm tusa ayi nɛ piinɛ ayi la ni (2012) ye o tʋmi o kpikpin tʋʋma, nannanna o anɛ chief executive officer nɛ Country Representative tis Nano Fix IT Company, nɛ Sebastian Closet Inc.[7]

Pɔlitiks

On da nan bɔɔd ye o lieb Wadmaan la

Ba da vɔɔt Affo-Toffey ye o zi’en Ma’asim tiig Na’adɔɔg, National Democratic Congress la Wadmaanib nya’ab la ni bɛ Jomoro Constituency yʋʋm tusa ayi nɛ piinɛ awai Nwadis anii la ni (August 2019).[3] O da paam vɔɔt tusir yinne, kɔbistan nɛ pisi nɛ anaasi (1,324) dinɛ an pisnii nɛ ayɔpɔi du’ali anaasi kɔbiga pʋʋgin (87.4%) ka nidib ayi banɛ kpɛlim la, Akatia Kwaidoo nɛ Nda Blay Armah paam vɔɔt kɔbiga nɛ pisnii nɛ anii (188) dinɛ an piinɛ ayi du’al anaasi kɔbiga pʋʋgin (12.4%) nɛ anaasi (4) dinɛ an nɛɛm du’al ayi kɔbiga pʋʋgin (0.2%).[2]

Affo-Toffey da di yʋʋm tusa ayi nɛ pisi (2020) Wadmaanib vɔɔtʋg la bɛ Jomoro Constituency sʋ’ʋlim nɛ vɔɔt tusa pisi nɛ anaasi, kɔbistan nɛ pisnu nɛ ayuobʋ (24,356) dinɛ zɛm nɛ pisnu nɛ anu du’al anu kɔbiga pʋʋgin (55.5%) ka onɛ dɛŋim zin’i kʋk la zug la, Paul Essien onɛ bɛ Wabʋg Na’adɔɔgin, New Patriotic Party ni la paam vɔɔt tusa piinɛ awai, kɔbisnii nɛ pisnii nɛ awai (19,889) dinɛ zɛm nɛ pisnaasi nɛ anaasi du’al piswai nɛ anu kɔbiga pʋʋgin (44.95%).[8][9] Din yi yʋʋm tusa ayi nɛ pisi nɛ yinne yʋʋmpaal Nwadig la daba ayɔpɔi daar (7 January 2021), o paas pʋ’ab pisnaasi (40) ka an on ma’a an pʋ’a yi Western Region zi’eni tisi ba sʋ’ʋlim dim wadmaanib yikanɛ paasi anii la ni.[6][10]

On da an Wadmaan la

Din yi yʋʋm tusa ayi nɛ pisi nɛ yinne yʋʋmpaal Nwadig la daba ayɔpɔi daar (7 January 2021), Affo-Tottey da paam suori lieb wadmaan tis Jomoro Constituency wadmaanib yikanɛ paasi anii republic kanɛ paasi anaasi.[1][11] O paas la’askanɛ gɔsid Gender and Children nɛ Lands and Forestry Committee wadmaanib yin la.[1]

On da ye o pian’ yiiga wadmaanib yin la yʋʋm tusa ayi nɛ pisi nɛ yinne Nwadisa atan dabpisi nɛ anaasi daar la (24 March 2021), o da ye gɔmena mukim ka yɔ’ɔg border nam la ka ba yɔ COVID-19 pandemic yɛl la ka di sʋŋ ka nidib nyaŋi tʋm.[12][13] O da pian’ bɛdigʋ din nar dinɛ kɛ ka di nar ye ba yɔ’ɔg border la Jomoro Constituency zin’isieba anɛ dinɛ ka ba yɔ ka nidib pʋ nyaŋidi lɔ’ɔŋida nwɛnɛ Elubo, Jaway wharf, Newtown, Ellenda wharf nɛ tɛɛns bɛdigʋ Gaana. Nɛ’ da anɛ o sʋ’ʋlim tɛɛns bɛdigʋ da bɛ border bɛ Gaana n Ivory Coast.[13][12]

Challenging her Eligibility

On da di yʋʋm tusa ayi nɛ pisi (2020) wadmaanib vɔɔtʋg la, Joshua Emuah Kofie onɛ yi Nuba-Mpataba da zɛrig Affo-Toffey ye o bɛnɛ tɛɛns ayi. O da keŋ Kɔɔtʋ maal pian’adi gɛɛs o. Kɔɔtʋ da zi’el daasi’er ye ba kʋʋs pian’ad la o da pʋ ken’ kɔɔtʋ la nii, ka kɔɔtʋ la da tis bench warrant gɛɛs o yʋʋm tusa ayi nɛ pisi nɛ yinne Nwadis piinɛ ayi la daba ayuobʋ daar (December 6, 2021). Nɛ wala wʋsa, yʋʋm tusa ayi nɛ pisi nɛ yinne Nwadispiinɛ ayi daba awai daar (December 9th, 2021), Affo-Toffey da keŋ kɔɔtʋ la ni nɛ o lɔya, Edudzi Kudzo Tamaklo, nɛ onɛ an wadmaani tis Ellembelle, Emmanuel Armah-Kofi Buah. Sekondi Commercial Court A ban pian’ bi’ela la, ba da tiaki ba pʋtɛn’ɛr bench warrant kanɛ ka ba zi’eli gɛɛs o la.[14]

Ninwisigir yɛla

Yʋʋm tusa ayi nɛ pisi nɛ yinne, Nwadisa atan la dabpisi nɛ anaasi daar (24 March 2021), Affo-Toffey da da’ Ghana Division One League club Proud United.[15][16][17] O da tiak club la yʋ’ʋri tis Jomoro FC ka tiaki di yi  Accra, Greater Accra Region keŋ Jomoro bɛ Western Region.[18] Club la da ti’ebnɛ ye ba nwɛ’ nɛ Crosby Awuah Memorial Park (CAM), bɛ Aiyinase, zin’ikanɛ ka Karela United yi la ban da tiak onɛ sʋ’oe la.[18][17][16]

Mɛŋ bɛlim

O ɛlnɛ Joseph Lawrence Ashun ka mɔr pʋ’ayuosa ayi: Francine Koffi (Fantana, yʋʋm yʋʋm bɛ Ghana)[19] nɛ Lynelle Koffi (nimma’asim tʋʋma sakur bil bɛ USA).[7]

Gbanvɛɛnsa

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 https://www.parliament.gh/mps?mp=1
  2. 2.0 2.1 https://ghanapoliticsonline.com/ndc-parliamentary-candidate-for-jomoro-dorcas-affo-toffey-donates-food-items-to-all-mosques-in-jomoro/
  3. 3.0 3.1 https://www.myjoyonline.com/ndc-parliamentary-primaries-provisional-results/
  4. https://www.myjoyonline.com/samia-nkrumah-disappointed-the-people-of-jomoro-ndc-parliamentary-candidate/
  5. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Jomoro-NDC-parliamentary-candidate-inaugurates-new-party-office-at-Ezinlibo-1068445
  6. 6.0 6.1 https://www.ghanabusinessnews.com/2020/12/10/western-region-has-only-one-female-in-legislature/
  7. 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Profile-of-Member-of-Parliament-for-Jomoro-Dorcas-Affo-Toffey-1168762
  8. https://www.adomonline.com/election-2020-musician-fantanas-mother-wins-jomoro-seat/
  9. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2020/western/jomoro/
  10. https://www.myjoyonline.com/news/politics/dorcas-affo-toffey-is-the-only-female-mp-from-western-region/
  11. http://new.ghanamps.com/mp/dorcas-affo-toffey/
  12. 12.0 12.1 https://www.myjoyonline.com/news/national/jomoro-mp-pushes-for-reopening-of-land-borders/
  13. 13.0 13.1 https://citinewsroom.com/2021/03/jomoro-mp-urges-government-to-reopen-land-borders-to-boost-economic-activities/
  14. https://citinewsroom.com/2021/12/sekondi-court-withdraws-warrant-for-arrest-of-jomoro-mp/
  15. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/SportsArchive/Jomoro-MP-Hon-Dorcas-Affo-Toffey-takes-over-as-new-proud-United-owner-1214188
  16. 16.0 16.1 https://ghanasoccernet.com/dorcas-affo-toffey-jomoro-member-of-parliament-buys-division-one-league-club-proud-united
  17. 17.0 17.1 https://www.modernghana.com/sports/1070376/jomoro-mp-hon-dorcas-affo-toffey-is-now-the-owner.html
  18. 18.0 18.1 https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/SportsArchive/Jomoro-MP-reveals-why-she-bought-Division-One-League-Club-Proud-United-FC-1217359
  19. https://www.myjoyonline.com/fantanas-mum-wins-jomoro-parliamentary-seat/