Wp/kus/Dancing Devils of Yare

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kus
Wp > kus > Dancing Devils of Yare
Dancing Devils of Yare
party
Part ofDancing devils of Corpus Christi Dɛmisim gbɛlima
CountryVenezuela Dɛmisim gbɛlima
LocationSan Francisco de Yare Dɛmisim gbɛlima
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Dɛmisim gbɛlima
Vestimenta de Diablo

Dancing Devils of Corpus Christi zi’ennɛ tis Venezuelan dim buudi malʋŋ kanɛ ka nidib bɛdegʋ mi’ ka ba maani li Corpus Christi, maani li tiend Kristi bɛllim bɛ Eucharist.[1] Di anɛ tʋʋmkanɛ ka 11 brotherhood nam bɛ regions kɔn’ɔb kɔn’ɔb maan, dinɛ ka nidin nwɛnɛ banɛ gaad tusa anu (5,000), tʋmmi di tʋʋma ka onɛ ka nidib mi’ bɛdegʋ an Dancing Devils of Yare. Ba tʋʋma da nieya ka UNESCO zaŋi ba paas Intangible Cultural Heritage yʋʋm tusa ayi nɛ piinɛ ayi (2012) la ni.

Labakʋda

Brotherhood la’asʋgnam la da pin’ilnɛ seventeenth century[2] tensʋk bɛ Aragua nɛ Vargas[3] state pɔɔdin. Nwɛnɛ yʋʋm tusir, kɔbiswai nɛ pisnaasi nɛ awai (1749) la saŋa sa, ka ba da maan Corpus Christi malʋŋ la ka dap, pʋ’ab nɛ biis ɛɛnti yɛɛ ba fuud nwɛnɛ suntaananam nɛ ye ba maal nɔɔr zi’ela banɛ ka ba zi’eli tis Blessed Sacrament.

Nidib pa’al ye Dancing Devils of Corpus Christi yinɛ zin’is kɔn’ɔb kɔn’ɔb na. Fʋ ya’a dɔlis labaya banɛ pa’al San Francisco de Yare brotherhood yɛla, yʋma kɔbisnaasi (400) banɛ gaad la win, maan maan kanɛ da zi’ suokanɛ ka ba da pin’il Corpus Christi da yɛl ye: "Ligidi bɛɛ yadda niŋidib ya’a kae na zi’ Blessed Sacrament giligɛ, ala suntaana kena! Ka sisi’em da dam la nya’aŋ, ka suntaana nam bɛdegʋ nie ba mɛŋ karim dɔɔg la tuon.[4]

Labasieba banɛ bɛ Yare brotherhoods yɛla, di vɛɛnsa labaya sieba bɛ sɔlima gbaʋŋ Peonía dinɛ gbaʋŋ sɔbidi an Manuel Vicente Romero Garcia la ni, pa’an nyain nɛ bɔɔnlim wa’ad wa’adibi da maali ba mɛŋ Cúa devils yʋʋm tusir, kɔbisnii nɛ pisyɔpɔi saŋa (1870s).[5]

Brotherhood nam

Ti mɔr la’asʋgnam piinɛ yinne (11) ka nidib mi’ ka di an guilds society nam bɛɛ association nam banɛ la’asid yʋʋm-yʋʋmi wa’ad ka zi’el nɔɔr ye ba zun’e Blessed Sacrament.[6][7] Ba wʋsa anɛ la’asʋg nam kɔn’ɔb kɔn’ɔb bɛ ba sʋ’ʋlim namin. Saŋkan winla, la’asʋgnam da ɛɛnti maal la’ag banɛ pʋ bɔɔd ied nyɔɔdɛ ye ba paam sʋŋir bɛdegʋ yi gɔmena nɛ asʋ’ʋ-m- mɛŋ nidibin sʋŋi ba tʋʋma ka di keŋ tuon ka mɛ sʋŋ ka nidib baŋi ba tʋʋma yɛla nɛ suoya banɛ ka ba dɔlli tʋm.[2]

Ba anɛ;

  • ·        Dancing Devils of Yare
  • ·        Dancing Devils of Ocumare de la Costa
  • ·        Dancing Devils of Cata
  • ·        Dancing Devils of Cuyagua
  • ·        Dancing Devils of Turiamo
  • ·        Dancing Devils of Chuao
  • ·        Dancing Devils of Patanemo
  • ·        Dancing Devils of San Rafael de Orituco
  • ·        Dancing Devils of Tinaquillo
  • ·        Dancing Devils of San Millán
  • ·        Dancing Devils of Naiguatá

Ban da bɔɔd ye ba kɛ ka la’asʋg la keŋ tuon la zug, la’asʋgnam la bɛdegʋ da maal zin’iŋʋgnam ba sʋ’ʋlimnamin. Din zug,ba da pin’il National Association of Dancing Devils of Corpus Christi ye di nyaŋi ye di mɔr la’asʋgnam kɔn’ɔb kɔn’ɔb na ka ba lieb yinne bɛ la’asʋg yiine pʋʋgin.[8]

Yare

Dancing Devils of Yare (Diablos Danzantes del Yare) anɛ yʋ’ʋkanɛ ka ba nɔki tisbuudi malʋŋ kanɛ ka ba maan San Francisco de Yare, dinɛ bɛ state of Miranda, Venezuela, Corpus Christi daar. Sociedades del Santísimo (Societies of the Holiest) an banɛ gɔsid malʋŋ la di’ema. Din pin’il zin’iginsieba anɛ 18th century, ka an brotherhood of the American continent kanɛ yuugi gaadi ba wʋsa.

Corpus Christi wʋsa (Holy Thursday ya’a gaad Alamisdaar nam awai ), ba na maal wa’ab malʋŋ kanɛ ka ba buon ye "Dancing Devils," banɛ yɛɛd fuud banɛ mɔr si’im kɔn’ɔb kɔn’ɔb (ka sieba mɛ yɛɛd fuwiid), ka fuud la mɔr fuudbuudi gʋn gʋni li pʋʋgimn, yʋgʋd banɛ ka di nindaa kae sʋ’ʋm nɛ mɔr la’ad nwɛnɛ dapuudanam, scapular nam, rosary nam nɛ amulet kɔn’ɔb kɔn’ɔb.

Suntaana sʋ’ʋlim la pʋnɛ zin’isa babiga dɔl taaba, ka yʋgʋd banɛ ka ba yɛ pa’an ban bɛ dɔsi’a ni.

Yʋ’ʋsieba bɛɛ tis malʋŋ kaŋa ka di yʋ’ʋr yi din bɛ zin’isi’a, nwɛnɛ Devils of Naiguatá nɛ Devils of Chuao.

Ban ken si’em nɛ ba la’ad yɛɛb

Ban wa'ad Devils of Yare

Malʋŋ kaŋa nii, ba ɛɛnti tien onɛ da pin’ili di la, Saint Francis of Paola nɛ Jesus Christ banɛ bɛ Blessed Sacrament la ni. Malʋŋ la pin’innɛ Alaarib daar ka ba ɛɛnti isigi nwɛ’ fulías (dinɛ aan ba buudi yʋʋma nwɛ’ɛb buudi) ka ba nwɛ’ɛd, décimas (ba buudi sɛnlʋŋ) ka ba sɛnlim nɛ rosary nam nɛ bʋnnwɛ’ɛdsieba ka ba nwɛ’ɛd nɛ yʋ’ʋŋi na ti sɔb. Di yimbɛog la, ban a maali ba mɛŋ nwɛnɛ suntaana ka wa’a gilig tempʋʋg la wʋsa. Ba mɛ wa’adi dɔlisid pala wʋsa nɛ ba fuwiid la nɛ yʋgʋd banɛ ka sɔ’ pʋ baŋid ye banɛ la, wa’ad ka di dɔlisid corríos vuud (octosyllabic sɛnlʋŋ yʋʋma).

Dancing devils of Yare

Din nya’aŋ, la’asʋg la na keŋ pʋ’ʋsim dɔɔg la tuon ka mass la ya’a naae, ban a nɔk Eucharist la zi’el pʋ’ʋsim dɔɔg la za’anɔɔrin ka ba pin’ili zabid ka di pa’al ye suntaana zabid nɛ Winanidib. Ba’asʋgɔ, suntaana na siak ye ba nyaŋ o ka igin teŋin Eucharist la tuon ye di pa’al ye o siak nyaŋir, ka ba wa’adi dɔlisid bamba nwɛ’ɛd si’em la, yʋʋma kanɛ buudi mɔr girima. Di’ema la wʋsa zi’enɛ tis sʋ’ʋm nyaŋid bɛ’ɛd la yɛla. Suntaana banɛ wa’ad la yɛɛdnɛ fuwiid, kuruwiid nɛ si’el wʋsa wiid, yʋk kanɛ nwɛnɛ suntaana, nɛ kanvaas ta’ada. Ba ziidnɛ dapuuda kanɛ ka ba nɔki abɛ vaandi maal, rosary, nɛ medallion dinɛ ka Kristo footo bɛ di ni (ka ba tun’e nɔk Kristo biis pʋ’ʋsim footo si’a zi’e di nɔba zug). Ba mɛ ziid suntaana nu’uga ayinne pʋʋgin, ka zanl kpa’asir nu’ug yinne pʋʋgin.

Gbanvɛɛnsa

  1. http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?lg=es&pg=00011&RL=00639
  2. 2.0 2.1 http://www.unesco.org/culture/ich/doc/download.php?versionID=16632
  3. http://www.correodelorinoco.gob.ve/tema-dia/diablos-danzantes-estan-a-punto-ser-un-patrimonio-humanidad/
  4. https://web.archive.org/web/20131029191604/http://historiadelosvallesdeltuy.jimdo.com/municipio-sim%C3%B3n-bol%C3%ADvar-yare/diablos-danzantes-de-yare/
  5. http://tucuy.wordpress.com/2012/04/03/diablos-danzantes-de-yare/
  6. http://www.venezuelatuya.com/tradiciones/los_diablos_danzantes.htm
  7. https://web.archive.org/web/20170821084117/http://minci.gob.ve/2013/05/diablos-de-yare-fotos/
  8. http://www.unesco.org/culture/ich/doc/download.php?versionID=16632