Wp/kus/Al cutting

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kus
Wp > kus > Al cutting
seal cutting
activity, type of arts
Subclass ofcarving, engraving process, Chinese art Dɛmisim gbɛlima
CountryChina Dɛmisim gbɛlima
Country of originChina, People's Republic of China Dɛmisim gbɛlima
Product or material produced or service providedseal Dɛmisim gbɛlima
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Dɛmisim gbɛlima
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/00217, https://ich.unesco.org/fr/RL/00217, https://ich.unesco.org/es/RL/00217 Dɛmisim gbɛlima
Practiced byseal cutter Dɛmisim gbɛlima
Usesseal material Dɛmisim gbɛlima

Seal carving, ka sieba buon ye seal cutting, bɛɛ zhuanke bɛ China dim pian’adin la (篆刻), anɛ buudi tʋʋma (ya’abʋg) dinɛ yi China ka yʋ’ʋn yaligi paae East Asia. Di anɛ ban na nwaae makir ka di zɛmis nɛ seal nindaa (dinɛ ka ba mɔri sitampid, ka’ lʋga ni bɛɛ agɔlɛ). Ba mɛ lɛm buoni li ye seal engraving.[1]

Labakʋda

Shang dynasty

Shang dynasty seal da pin’ili tʋmnɛ gɔmena ɔfisinamin, zin’ikanɛ ka ba zi’eni tis paŋ nɛ kpi’eŋ. Shang nɛ Zhou dynasty nam saŋa, la’abanɛ ka ba da mɔri maan seal da anɛ bʋnkɔnbid kɔnba ma’aa, kunt zɛn’ɛg nɛ dan dʋgʋt. ba da anɛ nimbanɛ ka ba zamisi ba, banɛ mɔr mi’ilim, la’anɛ banɛ mi’i ya’abʋg sʋ’ʋŋa, di kas kas anɛ tʋʋmkaŋa ni, ka ba maan seal nam.

Ban da la’am mɔr sealnami tʋm gɔmena tʋʋma ni, ban da maani li si’em anɛ dinɛ da dɔl supor ka vɛnl. Shang dynasty la saŋa, oracle bone script (甲骨文) ka ba da mɔri tʋm. Zhou saŋa la mɛn, ba da mɔr scripts kɔn’ɔb kɔn’ɔbi tʋm (bɔzugɔ Chinese sɔbbiela la da nam pʋ naal taabaa), amaa dazhuan (大篆) bɛɛ jinwen (金文) scripts ka ba da mɔri tʋm.

Qin dynasty

Qin dynasty saŋa la mɛn ka da mɔr seal script banɛ nar ka mɔr vɛnlim nwɛnɛ xiaozhuan (小篆) da an dinɛ ka ba da siak ye ba mɔri tʋm dɔlisid Chancellor Li Si ka Emperor Qinshihuang mɛ da gaŋi li, dinzug ba da siak ka Chinese sɔbbiela yʋ’ʋn naal taaba di yiiga saŋa. Ka Chinese architecture nɔbʋgid la zug, seal banɛ da bɛ saŋkaŋa la ka nidib bɛdegʋ da mɔri tʋmi bay a mɛɛbin, Mak nwɛnɛ ba ya’a naae bilɔk maalʋg ba na nɔk seal la tabili di zug ka di pa’al ye on sɔba maali li. Nɛ’ɛnam buudi bɛdegʋ ka ti da nyɛti saŋkan.Seal ban, ka’ ban da pa’an onɛ maali li la yʋ’ʋr, saŋa, bɛɛ zin’ig ma’aanɛ, ba mɔr vɛnlim kɔn’ɔb kɔn’ɔb pa’an onɛ maali li la bɛllim nɛ o tʋʋma an si’em.

Song dynasty

Song dynasty gbanʋŋ zamisid la da nɔbʋg ka nidib baŋi di yɛla. Din yi saŋkan la, ba yʋ’ʋm mɔrnɛ kʋg bʋgʋsa maan seal cutting. Kuga banɛ yi Qingtian, nananna di bɛnɛ Zhejiang Province, ka ba buon ye Qingtian kugir (青田印石) ka banɛ ka ba buon ye Shoushan stone (壽山印石) mɛ yi Fujian Province ka nidib bɛdegʋ mɛ tʋm. Tʋmtʋmnib sieba yʋ’ʋn da lieb mi’idim, ka nwaad sitaainam bɛdegʋSome. Ya’asa, saŋkaŋa ka ba da pin’ili mɔr seal nami zanbin pɛntʋgnam nɛ kaligirafi

Yuan dynasty

Yuan dynasty la ni, seal cutting da pʋn dɛŋim anɛ tʋʋmkanɛ nɔbʋg.

Ming nɛ Qing dynasty nam la an two golden periods tis seal cutting tʋʋma. Qing dynasty stones yinɛ Mongolia ka ba buon ye Balin stone (巴林印石) ka da pin’ili tʋm. Nananna, tʋʋmkanɛ an Chinese pɛntʋg bɛɛ kaligirafi yʋ’ʋm mɔrnɛ seal yinne bɛɛ babig.[2]

Sakur banɛ mɔr nyɔɔd

Zhe School (浙派): di bɛnɛ Zhejiang Province, ka ba buoni li ye Zhe School giŋa, bɛɛ Xiling School, Xiling Seal Art Society. Ka da nɔbʋg Ming nɛ Qing dynasty nam saŋa.

Hui School/Wan School (徽派/皖派): based in Anhui Province. Ka da nɔbʋg Ming nɛ Qing dynasty nam saŋa.

Hai School (海派): di bɛnɛ Shanghai ka ba sigi li nɛ teŋ la yʋ’ʋr. ka nidib da baŋi li yɛla Qing onɛ da maal ka’alim la dynasty saŋa bɛ Republic of China.

Nintitada banɛ tʋmmi li ni

Qi Baishi

Sha Menghai

Xu Wei

Wu Changshuo

Wu Qiuyan

Gɔsim nɛ’ mɛn

Seal (Chinese):

Knob carving:

Side carving:

Gbanvɛɛnsa

  1. https://web.archive.org/web/20120721032000/http://oxforddictionaries.com/definition/english/seal
  2. http://www.vincentpoon.com/the-seal.html