Wp/krl/Keitinpiirua

Keitinpiirua on karjalaisen keittijön ruokalaji. Šillä on oma istorija. Ennein-muinoin še oli karjalaisien perintehellisenä ritualisena ruokalajina. Šemmosie piiraita oli tapana suarie, konša taloh tuli kos’s’ojie. Još antilaš šuoštu mänömäh miehellä, niin šulhasella sriäpittih keitinpiiraita. Antilahan piti ajua enšimmäisen keitinpiiruan kuoren. Häntä kaikin keinoin häirittih. Kos’s’ojat ta šulhani lykättih taikinah čilppuja, jotta pilata kuori. Ajateltih, jotta vašta tällä keinoin kos’s’omini onnistuu. Šiitä keitinpiirailla kostitettih vävyö, konša hiän kävi anopin luo ativoih. Täštä tuli piiruantoini nimi – vävynpiiruat. Ei šattumalta karjalaini šananlašku huomauttau: “Kun on vävy koissa, šiitä on šeinät voissa”. Keitinpiiraita paissettih šillä vävyllä, kumpani tuli kostih loittuota, šemmoni vävy oli kallis. A vävyllä, kumpani eli nuapuritalošša kelpasi ni huttu ruisjauhošta. Keitinpiiraita luajittih ni talon rakentajilla, konša šalvoš oli valmis. Eryähissä karjalaisissa kylissä piiraita paissettih uuvven vil’l’ašavon jauhošta, konša oli leikattu viimeni lyyheh. Nyt tämä perinneh on jo unohtun, ka keitinpiiruan resepti eläy vielä nytki. Še muanittau šillä, jotta on helppo ta universalini. On hyvin monta keitinpiiruan lajie. Kerromma kolmešta niistä.

Rieškataikina

Luaji rieškataikina. Piekšä yksi kananmuna, lisyä kakši lusikkua kermua, kakši lusikkua sliuhkua, kakši lusikkua vettä, yksi lusikka šokeripeskuo, näpillini šuolua. Voit lisätä pikkusen voita tahi margariinie, ka ei kovin äijän, muiten piiruat ei tulla murakat. Šote šakie taikina, luaji šiitä rulla ta anna olla 10–15 minuuttie. Šiitä leikkua rulla šamankokosiksi kappalehiksi, kumpasista luaji pienie rieškasie. Lat’t’ua riešat yhteh tukkuh ta ajele niistä ylen hoikkaset kuoret. Valmehet kuoret (niitä pitäy tulla 18–20 kappalehta) ašeta stolalla. Kuoren yhellä puolella tiputa šokeripeskuo ta kata kuoren toisella puolella. Hyväsisti ummissa kuoren laijat tahi leikkua ne ploškalla. Suari keitinpiiraita oikein kuumalla riehtilällä šiemenvoissa. Šemmosie piiraita šanottih pr’aženets- tahi makiepiiraiksi. Keitinpiiruan šiämeh voit panna maijolla keitettyö kouhakkua prossahuttuo, notkieta riissuhuttuo keitetyn kananmunan kera ili šakieta talkkunahuttuo kerman kera. Tverinkarjalaiset käytetäh šamoin ni kuali- ta rahkašiämie. Tämä keitinpiiruan resepti on hyvin tunnettu tänäpiänäki.

Vehnätaikina

Luaji vehnätaikina, kumpani on tarkotettu piirualla šuurimašiämen kera. Piiruan valmistamini muissuttau enšimmäistä reseptie, ka kuoret luajitah vähäistä pakšummat. Taikinua varoin ota yksi kananmuna, yksi stokana vettä, jauhuo, šuolua. Šiämie varoin ota puoli stokanua riissuo, kakši keitettyö kananmunua, šuolua mavun mukah.

Taikina murakkapiiruata varoin

Luaji taikina murakkapiiruata varoin. Pilko lauvalla šata grammua voita jauhon kera pieniksi murusiksi. Pane ne mal’l’ah ta kua niijen piällä puoli stokanua šuolattuo kipätkyä. Šote šakie taikina, luaji šiitä rulla ta šiitä luaji šamoin, kuin on kirjutettu enšimmäiseššä reseptissä.

Lähtehet

Kun on vävy koissa, šiitä on šeinät voissa. - Oma Mua 26/2017.