Wp/knc/Anna Lee Fisher
Anna Lee Fisher
(Suro kəntawu Shawur bǝ kawunzə 24,suro saa 1949 bǝ lan sha chasambo) shidə ilmuma kimiyǝ bǝ lardə America bǝ, kurunma azallata bǝ kuru ilmuma samibǝ NASA bǝ kureyǝ. Buro salak lan shi astronaut kamanzə Bill Fisher dəga nyazəna, kuru ya nduli indi yǝ, suro saa 1984 yen, shima ya buro salak ye samilan farzənawo. Sokku cidanzə NASA lan sədindən, faraskəramma kura-kura yakkəro cidazəna: Spacǝ Shuttle-a, Tasha Space bǝ Dunya be-a kuru mara sami bǝ Orion-a.
Jamiya California yǝ Los Angeles (UCLA) lan tamozəna, na do ne digiri kimiyaye suro saa 1971 yen səwandəna lan, Fisher yǝ mowonti chemistry yǝ lan tamozəna, kəra X-ray ye kəla metallocarboranes yen sədin. Saa fuwuyedən mowonti kurun bǝ UCLAyero lewono, nadən degreenzə Liita bǝ suro saa 1976 yǝn səwandəna. Cidanzə kərabǝ Harbour General Hospital Torrance, Californialan suro saa 1977 yen tamozəna, kuru kurun kəla azallatayǝn gozəna.
Fisher dəga karrada kəla kam do nǝ NASA Astronaut Group 8 gultin dəro, shima karabka buro salak yǝ do nǝ kamuwa suronzən mbeji ma, suro kəntawu Razab yǝ saa 1978. Shi də wakil Ofis Astronaut yǝ ro wallono kəla fuwutə-a jarabtə-a nizam Canadarm yǝ awo cintəlan faidatəye-a kuru jarabtə payload bay yǝ-a. cinna do spacewalk lan faidatin ma. Cidawa Space Shuttle bǝ diyau buroyedəro shiro helicopter wa kulashi-a banatə-ayǝ banazayinro cedo. Cidawa diyau fuwuye dəro, cida manhaja maara samiye tawattəgəye suro Shuttle Avionics Integration Laboratory (SAIL) yen cidazəna, kuru shima "Cape Crusader"—am samiye fal do motowa kəltə-a ngaltə-a banazəyin ma suro Kennedy Space Center yen. Shiye samiro samiro lezəna kəla STS-51-A yǝn suro kəntagə Novemberye saa 1984 lan, loktudən shiyǝ Canadarm faidatə satalait indi do orbit kalkal gənyiro gənatəna dəga sutuluwuna.
Ngawo lezənayen yallanzə'a citəro saa 1989 səta 1995 ro saadənan, Fisher yǝ Ofis Astronaut yero waltəgəna, na done kəla futu-a allamtə-ayen cidazəna kəla banazəgə International Space Station (ISS) ro. Shidə fantəgəma capsulebe (CAPCOM) kəntawu Razab bǝ saa 2011lan səta kəntawu Shawur be saa 2013 ro saadənan, kuru shima fuwuma CAPCOM bǝ ISS Expedition bewo. Shidə cida awo fəletə be mara sami bǝ Orionbedə tandolan cidazəna hatta Nasa lan cida kolzənaro suro saa April bǝ saa 2017 lan.
Kǝnǝnga buroye
[edit | edit source]Anna Lee Tingle də sha Albany lan katambo, New York lan, kəntawu Shawur be kaunzə 24, saa 1949 lan. Yanzə Elfriede də Germany lan 1918 lan katambo amma sa’anzə mewun arakkən United States ro lewono. Germany ro waltə kakanzəro cistaro lewono, kuru United Statesro waltəro raksənyi dalil kəriwu dunyabe kən indimiyǝ təbando nankaro. Shidə cida askərra Germany bǝ sədin naptə cidama Morse codeben loktu kəriwu ben. Ngawo adəyen, Berlin lan askərra U.S. yero cidawono, na dən Riley F. Tingle'a kəllatə. Sandi indidə United Statesro walgada, na doni shawal 1949 lan nya'ada. Saa kada kozənadən yallanzadə ngəwuro na falro lezayin, nasha United States-a Germany-a lan napsayin, kuru Tingle də askərraro wurawono. [6] Shidə təlam German yǝ ngəlaro manajin.
Yim kawu kəntawu bǝ 5, saa 1961, loktu Tingle də darasə kən tulurmin Fort Campbell, Kentucky lan, maləminzəyǝ radio transistoryǝ suwudə sau ajidəye radio Alan Shepard ye kərtəro sədin shi done kam America yǝ buro salakyǝ samilan lezənadə. Buro salak yǝ Tingle ye raayi astronaut waltəyǝ dəga surin. Alama nazəyinba, sau Mercury Seven astronauts sammaso pilots jarabtəbǝ askərrabǝ, cida shilan kamuwadə surodən bawo,[6][8] amma shiyǝ asuzəna loktu shiye nəmkurazənadən tashawa samibǝ mbeji, shidəwo liita mǝradǝzana.[5] Sokku shi mowonti kura lan sədindən kəlanzəkko cida sədin suro litari Harbor Generalbye Torrance, California yedən, amma kənashinzə samilan fartəyedə kolzənyi. Moranti ya kura San Pedro yǝ lan 1967 lan tamowono. Tingle də Jamiya California yǝ Los Angelesye (UCLA) dəro isawu kərajin. Shiyǝ shawari cina kəla cidadə batti kuru chemistry ro faltəna, degree Bachelor of Science bǝ suro chemistry bǝn 1971 lan tamozəna.[8] Nadən nyiyazə kuru dəbkata, kuru sunzə "Sims" ro faltəna.[10] Daji saa fal maaranta digiri tamotəyen sədin, kəra X-ray bǝ kəla metallocarboranesben sədin, kuru kitawuwa yakkə suro Inorganic Chemistry bǝn baksəna.
Chemists do PhDs səwandənaro cida ba asuzənadən, susudəro kurun kəratəro shawari cido.[6] Saa fuwuyedən mowonti kurun bǝ UCLAbero lewono, nadən degree Doctor of Medicine bǝ (MD) suro saa 1976 be lan səwandəna.[8] Loktudən, kurun də cida "ada gənyi" ro gotəna kamuwaro,[5] kuru kamuwa 15 bas mbeji suro darasə kurun bǝ 150.[14] Shiye cidanzə kərabǝ suro litari kura Harborben saa 1977 lan tamozəna. Harbour Generallan Bill Fisher'a kəllatə, kam cidama kamanzə saa fal kawunzən. Shidə shiye tada askərrayǝ-tada cidama United States Air Force bǝ-kuru yim laan samilan farjinro təmazəna.[5] Shiye gonyi kurun azallatabǝ karzəna kuru liita kadalan cidazəna nasha Los Angeles bǝn, [8] shift awa 24 usku suro kəntawubǝn sədin..
Lamintǝ
[edit | edit source]