Wp/kjp/မာန်စဝ်ဝေန်ႋမင်၊ ခါန်ႋခေါဟ်ကြိုင်လင်ႋလီ
| မာန်စဝ်ဝေန်ႋမင် | |
|---|---|
 | |
| အ်ုမိင်ယှာင်း | ဝေန်ႋမင် |
| ဆိုဒ်ဆ |
မျေန်မာ  |
| ဘာႋသာ့ | ဗုဒ္ဓဘာႋသာ့ |
| ပညာ့ |
ၜီအေၜွဲ၊ သုဂ်ခေါဟ်ဆ်ုမာႋလောဟ် |
| အ်ုမာ့ | ၯာႋမူးမျမေန်ႋ |
မာန်စဝ်ဝေန်ႋမင်ယိုဝ် ပ်ုသိင်ခြိုင့်၊ ဍုံကျုင်ပျဝ်ကၞင့်၊ ဍာႋကးထီ့ခၠေါတ်ၮာင် လ်ုလာင်းသၞေဝ့် (လှည်းဆိပ်)တ်ုဝါန်ႋအိုဝ် (၁၉၁၆) ၮိင်း၊ လာအေပ်ုရိုင်(၁၇)သင့်၊ အ်ုစန်မူႋၮီၮှ် အံင်ထင်းဍေဝ်ၜံင် ဖာထင်းဝေ့ဍးၮှ်လှ်။
မေဝ်ဖာႋၮီ့ၯာၮှ်ၯး မွာဲဝေ့ မာန်ယှိုဲယေန်ဍေၯာႋသာယာၮှ်လှ်။ မာန်ယှိုဲယေန်ၮှ် အ်ုဥာၮ်ဖၠိုဝ်ပညာအာင်းစွးတာႋ မွာဲၜးကဲမိင်ဝေ့ ပညာအ်ုခေါဟ်လေင်ႋလ်ုၯာဆေဝ်ႋၮှ်လှ်။ မာန်ဝေန်ႋမင်ယိုဝ် မွာဲဖၠုံဆိုဒ်ဖေါဟ်လ်ုၯာအ်ုခေါဟ်ကျံင် အ်ုမိင်ဖၠဟ် ဆ်ုသှ်ေယာ့အးမာႋၮှ်လှ်။
ၜးမာလောဟ်လိက် အ်ုယုက်ပါင်ထင်းၜါအ်ုခါ့ လေဝ်မာလောဟ်ၮေဝ်ႋလိက် လ်ုပ်ုသိင်ဍုံ၊ ဖၠုံမောဝ်ႋထာ် (ပိုးကရင်)ဘာႋမာလောဟ်လိက်လ်ုလ အ်ုထဝ့်ဆောတ် ဍေဂျးဆေန်ဘာႋခေါဟ်ထီး အိုဝ်ၮှ်လှ်။ (၁၉၃၃) ၮိင်းၮှ် (နုက်လင်ဘာႋစံင်မံင်အ်ုဆောတ်) (၁၀)ထဝ်ဖၠံင့်ခွိက်ၯံင် (၁၉၃၇) ၮိင်းၮှ်ဍဝ် ၮေဝ်ႋထာင်ဝေ့ ၜီအေ(BA)ၜွဲ လ်ုဍုံလ္ဂုင်ႋဘာႋစံင်မံင်အိုဝ်ၮှ်လှ်။ ၁၉၃၇-၄၀ အ်ုၮိင်းခါ့ၮှ် လ်ုဍုံသိုင်လျေန် ၜီအိုဝ်စီ(B.O.C) ကုံပ်ုၮီအိုဝ် မာၮေဝ်ႋအ်ုတာ ဖံင်းစြင့်က်ုလုံ့ဆ်ုမာ ဍေအ်ုဍွယ် ပ်ုဍောဟ်(ဝံင့်ဍောဟ်)ရုံႋဟ်ုဍောဟ်ဟ်ုမူႋ ဆ်ုဖါ်ဆ်ုမာၮှ်လှ်။
၁၉၄၁ ၮိင်းခါ့ၮှ် လေဝ်မာလောဟ်ၮေဝ်ႋ သုဂ်ခေါဟ််ဆ်ုမာလောဟ် လ်ုဍုံမေမျိုဝ်းအိုဝ်ၯံင် ၁၉၄၁ - ၁၉၄၂ ၮိင်းခါ့ၮှ် ကဲထင်းသုဂ်ခေါဟ်ယဝ် မာၮေဝ်ႋဝေ့သုဂ်ဆ်ုမာအ်ုတာၮှ်လှ်။ ၁၉၄၂ ၮိင်းခါ့ သုဂ်ခေါဝ်လာအွာ ထာင်က်ုလေင့် လ်ုအေန်ဍီးယးခါန်ႋအိုဝ်ၮှ် လ်ုလေဝ်ပျုက်ဝေ့ ဍးတယ် အှ်ထင်ႋထာင် ထံင်ပ်ုထီ့ခါန်ႋဖိုင်ယိုဝ် ၮှ်လှ်။ မာန်ဝေန်ႋမင်ယိုဝ် တိုဒ်က်ုရေင့်ထာင်ဂျာပင့်ၮှ်သီး ပါဝေ့ဍးဆေဝ်ႋလှ်။ မ်ုတိုဒ်က်ုရေင့်ထာင် ဖက်ဆှ်ေအ်ုၯင်ႋၮှ် ၁၉၄၄ ၮိင်း လာဍီဇေန်ၜိုင်ဖိုင်ၮှ်အိုဝ် လေဝ်မာလောဟ်ၮေဝ်ႋထာင် သုဂ်ဆ်ုသှ်ေဆ်ုၜးပညာ လ်ုအေန်ဍီးယးခါန်ႋအိုဝ်ၮှ်လှ်။
လေဝ်လ်ုအေန်ဍီးယးခါန်ႋ အ်ုဏာင်း(လ်ု)ကုံရွာဲဖိုင်ဏှ်အိုဝ် မွာဲဝေ့ ဏီ့ဟှာလ်ုဟှာ ၜးတာ်အ်ုခေါဟ််ဏှ်လှ်။ လ်ုကာလးကာ့တာႋဍုံ ဍေသီဟိုဠ်ဍုံအိုဝ််ဏှ် လေဝ်မာလောဟ်ဏေဝ်ႋဝေ့ သုဂ်ဆ်ုသှ်ေဆ်ုၜးပညာဏှ်လှ်။ ၁၉၄၅ ဏိင်း၊ လာမးချိုဒ်အ်ုသင့် (၃၀) ကေမူႋဏာခါ့အိုဝ််ဏှ် တံင်အူခြိုင့်၊ ဍုံဖျူႋကၞင့်၊ လ်ုက်ုသံင့်ထုင်း လာၰူး(ကြို့ပင်သာ)တ်ုဝါန့်ဏာင်အိုဝ် လ်ုမုဂ်ဖိုဝ်ဖင့်အိုဝ် စာင်းလင်ဖူ့ လင်ဝေ့ဍေခေါတ်မောတ် ဖူ့လင်လီကၠာ်ဏှ်လှ်။ ထံင်လင်လ်ုၯင်းခေါဟ်ဍာခါ့ လင်ထေံလ်ုတဝ် ၜးအ်ုခေါဟ်ကျံင် အ်ုကီးထာ်ၜးခါႋမိင်ဝေ့ဏှ်လှ်။
ၜးထာ်ဏေဝ်ႋ ဆ်ုဆာ့အှ်လာႋဏင့်သီး မ်ုတိုဒ်က်ုရေင့်ထာင် ဖက်ဆှ်ေအ်ုၯင်ႋဏှ် ဝီႋကုံကၟဝ့် ဆဝ့်ပဝ်ဝေ့ ဖၠုံယှင်ဖောဟ်ဏေဝ်ႋကဲဍာ်ဏှ်လှ်။ အ်ုခင်းၜးထာ်ၯံင်ယိက်ထင်းဝေ့ လာဏီ့ၜိင်းလ်ုၜၠင် မ်ုၜေင်ဆ်ုဆာႋအ်ုၯင်ႋ ဆ်ုသုံ့ဖှ်ေလင့် ဍေက္ၜင်ယူလ်ုကာလးကာ့တာႋဍုံအိုဝ်ဏှ်လှ်။ ၁၉၄၅ ဏိင်း၊ လာအုက်ဍိုဝ်ၜိုင်ဖိုင်အိုဝ်ဏှ် ဍေမာန်သိင်ႋဖေမျေံဏီ့ဟှာ ဟှယ့်ထာင်ထံင်ထာင်ဝေ့ လ်ုထီ့ခါန်ႋ ဖိုင်ယိုဝ်ဏှ်လှ်။ ဆ်ုဖံင်ဖၠေဝ်အ်ုၯင်ႋဏှ်သီး ဍေၯာင်ႋဍေၜျာ ကုက်ကၠေစိုဒ်တ်ုယှာႋဝေ့ဍး ဆေဝ်ႋဏှ်လှ်။
၁၉၄၅ ဏိင်းအိုဝ်ဏှ်လဝ့် ကဲထင်းထာင်ဝေ့ ခေ - ဝါင် - အိုဝ် (K.Y.O) ဖၠုံဆိုဒ်ဖောဟ်သာၜင်းခြိုင့်၊ အ်ုဏာင်းဏီ့အ်ုခေါဟ်ကြိုင်ဏှ်လှ်။ အ်ုဏာင်း(လ်ု) အ်ုခေါဟ်ကြိုင်ဏှ်ဍဝ် မွာဲဝေ့မာန် "ၜခါင်" ဏှ်လှ်။ ဖၠုံဆိုဒ်ဖောဟ်သာၜင်းခြိုင့် ထုဂ်ထင်းဝေ့ "ခါန်ဖောဟ်ဂျာနယ်" လိက်ၜိင်းအ်ုၯင်ႋဏှ် မာဏေဝ်ႋဝေ့ အင်းတာင်ယောဝ်ႋၯေဝ် သံင့်ဆၟိုဝ်လိက်အ်ုတာဏှ်လှ်။ ၁၉၅၁ ဏိင်းခါ့ဏှ်ဍဝ် ကဲထင်းထာင်ဝေ့ ခါန်ႋစိုင်ဖောဟ် ဖၠုံဆိုဒ်ဖောဟ်ကုံရွာဲ အ်ုခေါဟ်ကြိုင်ဏှ်လှ်။
၁၉၄၇ ဏိင်း၊ လာအေပ်ုရိုင်(၁၁)သင့်မူႋဏီခါ့ ခင်းထာ်လလ်ုခဝ့်ဖာၜးတုင်ႋရုဲႋလင်သာ အင်းတာင်ထီ့ခါန်ႋ ပၠယ်လင်ၯံင်ခေဝ်ဆာႋ (လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်) လ်ုၯာဏှ်လှ်။ ၁၉၄၇ ဏိင်း၊ လာမေဖိုင်အိုဝ်ဏှ်ဍဝ် နုက်လင်လ်ု "မ်ုအင်းတာင်လင်အ်ုခင်းထာ် အ်ုသံင့်အ်ုသင့်" [အခြေခံဥပဒေ ရေးဆွဲရေး) ကဝ်မ်ုတီကုံရွာဲ "ဏဲပ်ုယုံ့ဖိုင်သာ" (လမ်းညွှန်) ကဝ်မ်ုတီကုံရွာဲဖိုင်အိုဝ်ဏှ်လှ်။
၁၉၄၇ ဏိင်း၊ လာဂျူလာင်(၂၂)သင့်မူႋဏီဏှ်၊ လ်ုသ်ုခေန်နု တာ်အ်ုခေါဟ်လေင်ႋ ဟ်ုဍောဟ်ကုံရွာဲဖိုင်အိုဝ်ဏှ် ၜးမာဏေဝ်ႋအ်ုတာ ဓာတ်သတ္တုဌာန့်ပ်ုဍောဟ် (ဝံင့်ဍောဟ်) ဏှ်လှ်။ ၁၉၄၈ ဏိင်း၊ လာဂျိုင်ဏ်ုၜိုင်ရီ (၄)သင့်မူႋဏီခါ့ဏှ် ဏေဝ်ႋဆ်ုဖံင်ဖၠေဝ် ခါန်ႋစိုင်ဖောဟ် ဟ်ုဍောဟ်ကုံရွာဲဖိုင်အိုဝ်ဏှ် မာဏေဝ်ႋအ်ုတာ ဆ်ုသုင်းဆ်ုၜၠံင်၊ ဆ်ုလေဝ်ထာင်ၯင်ႋ ဖိုင်သုင်းဖိုင်သာ ဍေက်ုလုံ့ဖောဟ်ဆာႋ ဌာန့်ပ်ုဍောဟ် (ဝံင့်ဍောဟ်) ဏှ်လှ်။ ၁၉၅၁ ဏိင်း၊ လာဍီဇေန်ၜိုင် (၂၂)သင့်အိုဝ်ဏှ် မာဏေဝ်ႋအ်ုတာဆ်ုသုံ့ဖှ်ေဆ်ုၯင်ႋ ဍေဆ်ုထောဝ် (ထိုဝ်)ၜုဂ်ပ်ုဍောဟ်(ဝံင့်ဍောဟ်)ဏှ်လှ်။
၁၉၅၆ ဏိင်းအိုဝ်ဏှ် ရုဲႋထင်းထာင် ဟ်ုဍောဟ်လ်ုၜၠင်ဍဝ်တာႋ ထံင်မ်ုအူပေန်ဍုံမေံထာခေါဟ် ဏှ်လဝ့် မာဏေဝ်ႋအ်ုတာ ပၠယ်လင်အင်းတာင်ထီ့ခါန်ႋ ပ်ုဍောဟ် (ဝံင့်ဍောဟ်) လ်ုၜၠင်ဍဝ်ဏှ်လှ်။ ၁၉၅၆ ဏိင်း၊ လာဂျံင်(၁၂)သင့်ဏှ် မာဏေဝ်ႋအ်ုတာ ခါန်ႋဍွယ်ထီ့ကၠာ ဍေမာ့ဆၟာ်သၞေဝ့်ပ်ုဍောဟ် (ဝံင့်ဍောဟ်)ဏှ်ၯံင် ၁၉၅၆ ဏိင်း၊ လာမးချိုဒ်(၁၃)သင့်မူႋဏီခါ့ဏှ် ၜးကဲထင်းထာင်ဝေ့ ခါန်ႋစိုင်ဖောဟ် ဏီ့ဟှာထင်းၜါခါန်ႋခေါဟ်ကြိုင်(သမ္မတဖာဍောဟ်) ဏှ်လှ်။ ၁၉၆၂ ဏိင်း၊ လာမးချိုဒ် (၂)သင့်မူႋဏီခါ့ဏှ် ၜးထုင်ႋဝေ့ တိုဒ်က်ုရေင့်ကင်စီဟ်ုဍောဟ်သီး ၯးသးထဏှ်လှ်။ ၁၉၆၇ ဏိင်းဏှ် ဆ်ုဖ်ုလျာႋ ၯာဖၠေဝ်ထင်းထာင်ဝေ့ဍးလှ်။
၁၉၆၈ ဏိင်း၊ လာနိုဝ်ဝေန်ၜိုင်ဖိုင်ဏှ် တိုဒ်က်ုရေင့်ကင်စီသီး လၟံင်ႋစိုဝ် ၜးဖှ်ကေုင်းဖှ်ေခၠါင် ခါန်ႋဍွယ်ကုံရွာဲ (၃၃)ၯာလ်ုၯာအ်ုကၠာအိုဝ်ဏှ် အ်ုဝေ့သီး ပါမိင်လ်ုၯာဏှ်လှ်။ ထံင် ၁၉၈၈ ဏိင်းယိုဝ် ဟှစိုဝ်ဝေ့ ၁၉၈၉ ဏိင်းအိုဝ်ဏှ် လ်ုဍီမိုဝ်ခ်ုရေစီ ဍေဆ်ုယှူးခၠိင်းၯင်ႋ ကုံရွာဲဖိုင်ဏှ်အိုဝ် ၜးမာဏေဝ်ႋထာင်ဝေ့ အ်ုခေါဟ်ကြိုင် အ်ုတာဏှ်လှ်။
၁၉၅၇ ဏိင်းခါ့ဏှ် ထီ့ခါန်ႋဟ်ုဍောဟ်သယ်ခဝ့် ထ္စာဖှ်ေလင့်ဝေ့ (အဂ္ဂမဟာသရေစည်သူ၊ အဂ္ဂမဟာသီရိသုဓမ္မ)ၜွဲလ်ုဖးဏှ်လှ်။ နုက်လင်ဆ်ုဖံင်ဖၠေဝ် မဝ်ကံင်ႋအ်ုဏာင်း(ဏီ့) အ်ုဆောတ်၊ ထီ့ခါန်ႋ ဂုဏ်ခဝ့်အ်ုဏာင်း(လ်ု)အ်ုဆောတ် ၜွဲတ်ုဆာ်ဏှ်သီး ဏေဝ်ႋထာင်ဝေ့ဍးဆေဝ်ႋဏှ်လှ်။ ၁၉၅၉ ဏိင်း၊ လာမးချိုဒ် (၂)သင့်မူႋဏီခါ့ဏှ် လ်ုသာင့်ခါန်ႋ(ထာင်ႋလေန်ႋ)အိုဝ် သာင့်စဃွှာ ထ္စာဖှ်ေလင့် ထ်ုယဝ်ႋတဝ်ၜွဲတ်ုဆာ်။ ၁၉၆၀ အ်ုဏိင်းပါင်ထင်းၜါခါ့အိုဝ်ဏှ် ဏေဝ်ႋထုဂ်ထာင်ဝေ့ တိုဒ်က်ုရေင့်ယှးတ်ုဆာ် အ်ုဏာင်း (ဏီ့) အ်ုဆောတ်ဏှ်လှ်။
၁၉၄၂ ဏိင်းအ်ုခါ့ဏှ် ဆာမိက်ဏေဝ်ႋဝေ့ အ်ုမိက်သမ္ဘာ အှ်လ်ုဍုံလ္ဂုင်ႋ မာန်စင်လဍေၯာႋမူးဍိုဲႋသီးဖောဟ်မူး နာန်ႋမျမေဏှ်တာႋ ဖောဟ်မူးဖောဟ်ခွါ့အှ်ထင်းဝေ့(၆)ၯာဏှ်လှ်။ ခါန်ႋခေါဟ်ကြိုင်လင်ႋလီ မာန်ဝေန်ႋမင်ယိုဝ် ၁၉၈၉ ဏိင်း၊ လာဂျူလာင် (၄)သင့်မူႋဏီခါ့ဏှ် အ်ုယုက်အုဂ် အ်ုသာမိုင့် ၜးလင်ၰုဲးခွိက်ဝေ့ဏှ်လှ်။ အ်ုဝေ့ဍး အ်ုယုက်အုဂ်ခါ့ဏှ် လ်ုဍောဟ်လင်သာဍာ်ၜး "ဌေႋဝေန်ႋမင်လဝ်ဝေ့ ခေါတ်မောတ်ဖူ့လက်လီကၠာ ခါန်ႋခေါဟ်ကြိုင်(သမ္မတ)" အ်ုမိင်အှ် ဆူ့ကေဝ်လင်ထသာ ဍေစူးလင်ႋဏင့်ဆာႋ ဆ်ုမာဏာင်း လိက်အုဂ်ဏှ်သီး အှ်ထင်ႋဝေ့ဍးဍာ်ဏှ်လှ်။
ဏဲတုဂ်[edit | edit source]
မာဏေဝ်ႋအ်ုထါ်[edit | edit source]
ခၠံင်ထိုဝ်ၜုဂ်[edit | edit source]
 |
Wikimedia Commons အိုဝ် Wp/kjp/မာန်စဝ်ဝေန်ႋမင်၊ ခါန်ႋခေါဟ်ကြိုင်လင်ႋလီ ဍေၜးဆါင့်လ်ု မီဒီယ်ု အှ်ဆေဝ်ႋလှ်။ |