Wp/kiu/Qeseo pêrabeste
Ebe senê u çend qedya, dı qesa ra, jü qeseo de bino xoser peyda beno u be na rae jü qeseo perabesti netica de maneno?, nêtê nê nustey cewabê na perse daena. İta ez qesanê pêrabestiya ra teyna nama1 u sıfeta sera vınden.
Se ke cêr de be şema ki amo daene, qeseo verên ca ca ya name, sıfet, zerf, hurendnameo racêrae, ya ki namê amorio. Düştê nêde, qeseo dıdine ya name, koka waxtqesiya modusê waştene, koka waxtqesiya waxtê nıkay, sıfetê waxtqesiyê waxtê veri, ya ki sıfeto.
1. Netica qeseê pêrabesti: name[edit | edit source]
1. name
- + 1.name
- + 2.modusê waştene
- + 3.koka waxtê nıkay
- + 4.sıfetê w.qeseê waxtê veri
- + 5.sıfet
2. sıfet
- + 1.name
- + 2.sıfetê w.qeseê waxtê veri
- + 3.sıfet
- + 4.modusê waştene = name
3. zerf
- + 1.name
- + 2.modusê waştene
4. hurendnameo racêrae
- + name
5. amare
- + name
1.1.1. name + name = name
xal Onkel(mütterlicher seits)'; dayı + cêniye Frau; kadın = xalcêni(ye) Frau des Onkels; yenge, dayının eşi
bıra Bruder; kardeş + çêna Tochter; kız çocuğu = bıraçêna Nichte; (kız) yeğen
her/har Esel; eşek + goş/guş Ohr; kulak = harguş Hase; tavşan
dest Hand; el + bıra Bruder; kardeş = destbıra Blutsbruder; kankardeş
çê/kê Haus; ev + ber Tür; kapı = çêber/kêber Haustür; kapı
qene Hintern; kıç + aste Knochen; kemik = qenaste Steißbein; kuyruk kemiği
dele Hündin; dişi köpek + verg Wolf; kurt = deleverge Wölfin; dişi kurt
çım Auge; göz+ siaiye Schwarzheit; siyahlık = çımsiaiye/çımesiaiye Neid, Nichtwohlwollen; istememezlik, çekemezlik
pırnıke Nase; burun + qulınge Kranich; turna = pırnıkqulıng Hakennase; gagaburun
rü Gesicht; yüz, çehre + huyaiş Lachen; gülüş = rühuyaiş Liebensswürdigkeit, Freundlichkeit; güleryüz
pare/bare Anteil; pay + bıra Bruder; (erkek) kardeş = parebıra/barebıra Partner; ortak
lew Lippe; dudak + her Esel; eşek = lewher/leweher Mensch mit Hängelippen; dudakları sarkık ve kalın olan kişi
can Leben, Seele; can + weşiye Wohlsein; sağlık = canweşiye Gesundheit; can sağlığı
'dest Hand; el + arê Mühle; değirmen = destarê /dıstari Handmühle; el değirmeni
sere Kopf; baş, kafa + dec Schmerz; ağrı = seredec Kopfschmerzen; baş ağrısı
ser über, Haupt; baş, üst + mian die Mitte; orta, merkez = sermian Oberhaupt ; yönetici, reis
ser über, Haupt; baş, üst + pale Feldarbeiter; ırgat = serpale Anführer der Feldarbeiter; ırgat başı
ser über, Haupt; baş, üst + govende Rundtanz; halay = sergovend Anführer beim Rundtanz; halay başı
ser über, Haupt; baş, üst + beriye Bringer; götüren = serberiye Anführer beim Rundtanz; halay başı
ser über, Haupt; baş, üst + ber Tür; kapı = serber obere Türkante; eşiğin karşısına düşen üst kısım
ğızale glimmende Asche; köz + boe Geruch; koku = ğızalboe Geruch brennender Haare; yanık saçın kokusu
lıve Lammwolle; kuzunun yünü + boe Geruch; koku = lıvboe Geruch brennder Wolle oder Stoff, Kleidung; yanık yün ve elbise kokusu
sole Salz; tuz + sale oben und unten abgeflachter kleiner Stein; yassı, ince ve düz olan küçük taş = solesale/solesane Stein auf dem der Salz für die Schafe und Ziegen gestreut wird; koyu ve kuzuların için ütüne tuz serpilen taş
dest Hand; el + nımac Gebetsübung; namaz = destnımac/destmac rituelle Waschung bzw. Reinigung; abdest
gude topak, dürüm; Ballen(Teig) + vewre Schnee; kar = gudvewre Schneeball; kar topu
qatır Maultier; katır leyr junges Tier; hayvan yavrusu = qatırleyr junges Maultier; yavru katır
tire Pfeil, Nudelholz; ok, oklava + roc Sonne; güneş = tirice/tirêjı Sonnenstrahl; güneş ısını
tire Pfeil, Nudelholz; ok, oklava + mar Schlange; yılan = tiremare aalartiges Tier; yılanbalığına benzeyen bir hayvan türü
tire Pfeil, Nudelholz; ok, oklava + keman/kevan Bogen(Waffe); yay tirkeman Pfeil u Bogen; ok ve yay
vêre Bauch; karın + her Esel; eşek = vêreher Vielfraß; obur
1.1.2. name + modusê waştene (koka subjontifi) = name
mal Eigentum; varlık + wer < modusê waştene: werdene(essen; yemek) = malwer Ausnutzer, Plünderer; sömürücü, yağmacı
goni Blut; kan + wer < modusê waştene: werdene (essen; yemek) = goniwer grausamen Menschen; hunhar, kaniçici
derd Sorge; dert + wer < modusê waştene: werdene (essen; yemek) = derdwer Trübsal und Leid durchmachende Person; çilekeş
lekaş gebrauchte Schuhe; eski ayakkabı + wer < modusê waştene: (essen; yemek) = lekaşwer Person, die sich mit Gerümpel ausgibt bzw. damit auskommt; eski püskü eşyalarla geçimini sağlayan kisi
qab Gefäß, Schüssel; kap + lis/lês < modusê waştene: listene (lecken; yalamak) = qablês '?'
kut '?' + xur/wer < modusê waştene: werdene (essen; yemek) = kutxur/kutwer '?'
çê/kê Haus; ev + ker < modusê waştene: kerdene (machen; yapmak) = çêkere häüslich und tüchtige Hausfrau; evcimen ve hamarat ev kadını
selef Zinsen; faiz + wer < modusê waştene: werdene (essen; yemek) = selefwer (Zins-)Wucherer; tefeci
merdım Mensch; insan + wer < modusê waştene: werdene (essen; yemek) = merdımwer Kannibale; yamyam
xêr Wohltat; hayır + xaz/waz < modusê waştene: waştene (wollen; istemek) = xêrwaz 'wohlwollende Person; iyiliksever'
a(ğ)we Wasser; su + şu < modusê waştene: şütene (waschen; yıkamak) = awşu/avşo Abflußrinne; gider
ser über, Haupt; baş, üst + şo/şu < modusê waştene: şütene (waschen; yıkamak) = serşo/serşu das äußere Aussehen einer Person; insan sıfatı, dış görünümü
fıraq Geschirr; kap, bulaşık + şo/şu < modusê waştene: şütene = fıraqşo Geschirrtuch, bulaşık bezi
a(ğ)we Wasser; su + bırr < modusê waştene: bırnaene (schneiden; kesmek) = awbırr Person die, obwohl jemand anders an der Reihe ist, heimlich (z.B. nachts), das Wasser für dieBewässerung des Ackers auf seinem Acker bzw. Feld umleitet; başkasının tarlasına akan arkı keserek, kedi tarlasına yönlendiren ve böylece tarlayı sulama sırasını ihlal eden kişi
coe Bewässerungskanal; ark + bırr < modusê waştene: bırnaene (schneiden; kesmek) = cobırr (siehe 'awbırr'; b. 'awbırr')
rae Weg; yol + ber < modusê waştene: berdene (bringen; götürmek) = raeber/rayber Religioser Führer; rehber
emır Befehl; emir + ber < modusê waştene: berdene (bringen; götürmek) = emırber Diener, Knecht; emir kulu
bar Last; yük + ber/bır < modusê waştene: berdene (bringen; götürmek) = barbır Lastträger; eşya taşıyan hayvan, insan, makina
ajne Schwimmen; yüzme + ber < modusê waştene: berdene (bringen; götürmek) = ajneber Schwimmer; yüzücü, yüzebilen
hard/erd Erde, Boden; yer + lerz < modusê waştene: lerzaene (beben; titremek) = hardlerz Erdbeben; deprem
gan Leben, Leib; can + gêr 'modusê waştene: gırotene (nehmen; almak)' = gangêr Todesengel; azrail, can alıcı
sol Schuh; ayakkabı + derz < modusê waştene: deştene (nähen; dikmek) = solderz Schuhster; köşker
do Buttermilch; ayran + bırr < modusê waştene: bırnaene (schneiden; kesmek) = dobırr Person, die all sein Vieh durch Verkauf oder Tod (z.B. aufgrund einer Krankheit) desViehs verloren hat; tüm hayvanlarını satış veya hastalıktan dolay kaybeden sahıs
1.1.3 name + koka waxtê veri = name
min Pfahl; kazık + kut < koka waxtê veri: kuyaene (schlagen; vurmak) = minkut hammerartiges Instrumen zum versenken von Pfahlen in den Boden; kazığı yere batırmak için gereken alet
sir Knoblauch; sarımsak + kut < koka waxtê veri: kutene/kuyaene (schlagen; vurmak) = sirkut Instrument zum zerkleinern von Knoblauchknollen; sarımsak tokmağı
1.1.4. name + sıfetê waxtqeseê waxtê veri (Partizip; ortaç) = name
zerre das Innere; iç + veti < sıfetfêlê waxtê veri: vetene (rausholen; çıkarmak) = zerreveti/zerrefeti ein knoblauchhaltiges Teigmahl; babukko yemeği
çê/kê Haus; ev + vêşae/veşai < sıfetfêlê waxtê veri: vêşaene (brennen; yanmak) = çêvêşae! ein Ausruf, wörtlich: Haus abgebrannter; evi yanası
1.1.5. name + sıfet = name
ga Ochse; öküz + khuvi wild, ungezähmt ; vahşi = gakhuvi dem Büffel ähnelndes Wildtier; yabani öküz
ber Tür; kapı + teng eng; dar = berteng Türspalt; kapı aralığı
serre Jahr; sene + newe neu; yeni = sernewe Neujahr; yılbaşı
dare Baum; ağaç + sıpê weiß; beyaz = darsıpê qewaxe Pappel; kavak
dare Baum; ağaç + sur rot; kırmızı = darsur Eine rote Baumsorte; bir kırmızı ağaçtürü
1.2.1. sıfet + name = name
nême halb; yarım + şewe Nacht; gece = nêmeşewe Mitternacht; gece yarısı
nim/nêm halb; yarım + roj Sonne; güneş = nimroj Mittag; öğleyin
newe neu; yeni + çê 'Haus; ev' = neweçê (Nach der Heirat) ein neues Haus beziehendes Ehepaar; evlenip, ayrı eve taşınan çift
sıpê weiß; beyaz + dare Baum; ağaç = sıpêdar Eine Baumsorte; beyaz bir ağaç türü, kavakdireği
kemi fehlend, dürftig; eksik + fersend Gelegenheit; fırsat = kemfersend Ausnutzer, Bauernfänger; çıkarcı, fırsatçı
kemi fehlend, dürftig; eksik + aqıl Verstand; akıl = kemaqıl Dummkopf; aptal
çılqe wässrig, unreif; sulu, ham + mast Joghurt; yoğurt = çılqemast wässriger Jogurt; sulu ayran
pil groß; büyük + tham Geschmack; tad = piltham eine schmackhafte Pflanzensorte; hoş tadı olan bir bitki türü
1.2.2. sıfet + sıfetê waxtqeseê waxtê veri = name
cêra geteilt; bölünmüş + kewte < sıfetfêlê waxtê veri: kewtene (fallen; düşmek) = cêrakewte Tollpasch; hantal, sakar
kemi fehlend, dürftig; eksik + zanae < sıfetfêlê waxtê veri: zanaene (wissen; bilmek) = kemzanae Laie, unwissender; az bilen kişi, cahil
newe neu; yeni + kerde < sıfetfêlê waxtê veri: kerdene (tun, machen; yapmak, etmek) = newekerde Person, die neu bekleidet wurde; kendisine yeni giysi giydirilmiş olan
1.2.3. sıfet + sıfet = name
ğedar Tyrann; gaddar + nêweş krank; hasta = ğedarnêweş sehr kranke Person; çok hasta olan sahıs
neri männlich; eril + mae weiblich; dişil = nerima Homosexueller; eşcinsel
heçel launisch, mürrisch; uyumsuz, geçimsiz + pil groß; büyük = heçe(l)pil jähzornig; asabi, çabuk sinirlenen
1.2.4. sıfet + modusê waştene (subjontif) = name
heram rituell verboten; haram + wer < modusê waştene: werdene (essen; yemek) = heramwer Schuft, Schurke; haramzade
1.3.1. zerf + name = name
ver vorne; ön' + dest 'Hand; el = verdest Diener bzw. finanz. und sozial von Anderen abhängig; ekonomik açıdan başkasına bağımlı olan kimse, hizmetçi
ver vorne; ön, ileri + zewac Heirat; evlilik = verzewac Heiratsfähiger; evlilik çağında olan
ver vorne; ön + fek Mund; ağız = verfek Stellvertreter, Vormund; temsilci
'ver vorne; ön + fek Mund; ağız = berfeke/verfeke Jenes Tuch, welches beim Toten um Kiefer und Kopf gebunden wird, damit der Mund geschlossen bleibt; ölürken çeneyi bağlamak için kullanılan bez
ver vorne; ön + pers Frage; soru = verpers Antwort; yanıt
pêş vorne; ön + kar Arbeit; iş = pêşkar gewandte, tüchtigePerson; çalışkan ve hamarat olan sahış
bın unten; aşağıda + dest Hand; el = bındest undrückte Person; el altında, baskı altında olan
ver vorne; ön + usar Frühling; bahar = verusar/vereusar die Zeit vorm Frühling; bahar öncesi
ver vorne; ön + paiz Herbst; güz = verpaiz/verepaiz die Zeit vorm Herbst; sonbahardan önceki zaman dilimi
ser oben; yukarısı, üst + bar Last; yük = serbar die zusätzliche Last eines Lastenträgers, die auf die eigentliche Last gelegt wird; hayvan ya da insanın mevcut yükün üstüne gelen ek yük
ser oben; yukarı, üst + cıle Bett bzw. Kleidung; yatak, elbise = sercıle Stoffstück unter dem Sattel; semerin altına konulan örtü
ver vorne; ön + roc Tag, Sonne; gün, güneş = (gule) verroc Sonnenblume; ayçiçeği
1.3.2. zerf + modusê waştene = name
pey hinten; arka, geri + bırr < modusê waştene: bırnaene (schneiden; kesmek) = peybırr Klatschbase; dedikoducu
1.4. hurendnameo racêrae + name = name
xo selbst; kendi + qewm / qom Volk, Volksstamm; kavim' à xoqewm 'gesellig ;insanına, canayakın
1.5. amare + name = name
çar vier; dört + pa Fuß; ayak' = çarpa 'Vierfüßler; dörtayak
çar vier; dört + fek Mund; ağız = çarfeke Krebs (zool.), yengeç
dı zwei; iki + şeme Samstag; cumartesi = dışeme Montag; pazartesi
dı zwei; iki + lete Stück; parça = dıleti Zwilling; ikiz
2. Netica qeseê pêrabesti: sıfet[edit | edit source]
1. name
- + 1.name
- + 2.modusê waştene
- + 3. koka waxtê veri
- + 4. sıfetê w.qeseê waxtê veri
- + 5.sıfet
2. sıfet
- + 1.name
- + 2.sıfet
- + 3.sıfetê w.qeseê waxtê veri
- + 4.sıfet
3. hurendnameo racêrae
- + 1.name
- + 2.sıfet
4. zerf
- + 1.sıfetê w.qeseê waxtê veri
- + 2.name
5. amare + 1.name
2.1.1 name + name = sıfet
rü Gesischt; yüz + huyaiş Lachen; gülme = rühuyaiş lächelnd, freundlich; güleryüzlü
sere Kopf; baş + waxt Zeit; zaman = serewaxt wach, schlau; uyanık, zeki
dest Hand; el + lape Handfläche; el içi = destlap fleißig, eifrig; çalışkan, hamarat
por Haare; saç + gılgıl Maiskorn; mısır tanesi = porgılgıl Person mit grauen Haaren; saçları ağarmış kişi
2.1.2. name + modusê waştene = sıfet
dare Baum; ağaç + best < modusê waştene: bestene (befestigen; bağlanmak) = dar(e)best befestigt; bağlı
lınge Bein; ayak + best < modusê waştene: bestene (binden; bağlanmak) = lıngebest an einem Ort gebunden sein; bir yerden ayrılamama durumu
xêr Wohltat, gut Tat; sevap, hayır + waz < modusê waştene: waştene (wollen; istenmek) = xêrwaz wohlwollend; iyiliksever
2.1.3. name + koka waxtê veri = sıfet
sere Kopf; baş, kafa + werd < koka waxtê veri: werdene (essen; yemek) = serewerd verdammt; kahrolası
2.1.4. name + sıfetfêl = sıfet
kel Siedepunkt; kaynama noktası + dai < sıfetfêlê waxtê veri: daene (geben; vermek) = keldai gekocht; kaynatılmış
qudım Kraft, Stärke; güç, erek + şikiyae < sıfetfêlê waxtê veri: şikiyaene (brechen; kırılmak) = qudımşıkiae / qudımşikiyai kraftlos; güçsüz
heş Bewußtsein, Verstand; şuur, akıl + kewte < sıfetfêlê waxtê veri: kewtene (hineingehen; girmek) = heşkewte zweckmäßig, logisch; akla yatkın
2.1.5. name + sıfet = sıfet
dest Hand; el + vıla verteilt; dağıtık = destvıla großzügige Person; eliaçık, cömert kişi
fam Verstand; akıl + kor blind; kör = famkor verständnislos; anlayışsız
rü/ri Gesicht; yüz + sia schwarz; kara = rüsia würdelos, mit Schande bedeckt; rezil, yüzü kara
çım Auge; göz + teng eng; dar = çımteng/çımeteng neidisch, geizig; cimri, kıskanç
çım Auge; göz + sur rot; kırmızı = çımsur/çımesur egoistisch; bencil
roce Tag; gün + sia schwarz; kara = rocesia ünglücklich; vom Unglück verfolgt; bahtsız
zerre Innere; iç + weş gut; hoş = zerreweş mutlu, kalbi geniş; nett, glücklich
dest Hand; el + teng eng; dar = destteng/desteteng arm; in finanz. Enge; parasal olarak darda olan
sere Kopf; baş + sia schwarz; kara' = seresia 'trauernd; yaslı, yasta
sere Kopf; baş + qot unbeckt; örtülmemiş = sereqot unbedeckt (Kopf); başı açık, başı örtülmemiş
can Leben; can + gıran schwer; ağır = cangıran schwerfällig, träge; ağır canlı, eli ağır
bar Last; yük + gıran schwer; ağır = bargıran schwerfällig, träge; ağır canlı, eli ağır
can Leben; can + şıvık/sıvık leicht; hafif = canşıvık flink, beweglich; atik, çevik
mobete Unterhaltung; muhabbet + weş gut, schön; iyi, güzel = mobetweş unterhaltsam; muhabbetli
qal Wort, Erwähnung; söz, bahis + zaf viel; çok = qalzav/qalzaf geschwätzig; geveze
cewab Antwort; cevap + next bar (Geld); nakit = cewabnext(ık) schlagfertig, hazırcevap
nefs Begierde; nefis, bedensel arzu + pêt fest, stabil; sağlam, dayanıklı = nefspêt seine Begierde und Gelüst bezähmen könnend; iradesine hakim olma durumu
nefs Begierde; nefis + sıst locker, lose; gevşek = nefssıst/nefstenık seine Begierde und Gelüste nicht bezähmen könnend; nefsine düşkün olma durumu, pisboğaz
pize Magen; mide + pil groß; büyük = pizepil gefräßig; obur
2.2.1. sıfet + name = sıfet
kemi fehlend, eksik + fersend Gelegenheit; fırsat = kemfersend ausnützerisch, betrügerisch; çıkarcı, dolandırcı
kemi fehlend, eksik + aqıl Verstand = kemaqıl dumm; aptal, bön
pêş vorne, ön + kar Arbeit; iş = pêşkar/pêşekar geschickt, tüchtig; çalışkan, becerikli
bın unten; alt + dest Hand; el = bındest unterdrückt; el altında, ezilme, egemenlik altında olma durumu
ver vorne; ön, ileri + zewac Heirat; evlilik = verzewac Heiratsfähiger; evlilik çağında olan
2.2.2. sıfet + sıfet = sıfet
ğedar tyrannisch; gaddar + nêweş krank; hasta = ğedarnêweş bitterkrank; feci hasta
serd kalt; soğuk + germ 'warm; sıcak = serdgerm/sılgerm lauwarm; ılık'
2.2.3. sıfet + sıfetfêl = sıfet
kemi fehlend, dürftig; eksik + zanae < sıfetfêlê waxtê veri: zanaene (wissen; bilmek) = kemzanae Laie, unwissender; az bilen kişi, cahil
perre Blatt; Flügel + şıkıte < sıfetfêlê waxtê veri: şıkıtene (brechen; kırmak) = perrşıkıte/perrşikiyae 'hoffnugslos; umutsuz, kanadı kırık'
2.2.4. sıfet + zerf = sıfet
kemi fehlend, dürftig; eksik + ver vorne; ön = kemver eng; dar
2.3.1. hurendnameo racêrae + name = sıfet
xo selbst; kendi + qewm Volk, Sippschaft; kavim, halk = xoqewm sein Volk bzw. Gemeinde liebend; kendi halk veya topluluğunu seven
2.3.2. hurendnameo racêrae (Reflexivpronomen dönüşlü zamir) + zerf = sıfet
xo selbst; kendi + ser oben; oben = xoser unabhängig, gut geflegt; bağımsız, bakımlı
2.4.1. zerf + sıfetê w.qeseê waxtê veri = sıfet
'ser oben; yukarı + kewte/kewti < sıfetfêlê waxtê veri: kewtene (fallen [fig.], düşmek [mec.]) = serkewte 1.erfolgreich 2. außerdem; 1. başarılı 2. dışında, gayrı
2.4.2. zerf + name = sıfet
ver vorne; ön + dest Hand; el = verdest finanz. und sozial von Anderen abhängig; ekonomik ve sosyal açıdan başkasının eline bakma, başkasından bağımlı olma durumu
2.5.1. amare + name = sıfet
dı zwei; iki + can/gan Leben, Leib, Seele; can = dıcani/dıgani schwanger; hamile